Η ιστορία και η φήμη της συνδέθηκαν απόλυτα με την συγγραφή της Αποκάλυψης (95μΧ) και την ίδρυση της Μονής του Θεολόγου (1088). Ύστερα ήρθε η ακμή στη ναυτιλία και το εμπόριο, η άνθηση στα γράμματα και την αγιογραφία, η μοναδική αρχιτεκτονική, «υπεύθυνη» για την ομορφότερη ίσως Χώρα του Αιγαίου.

Κι ολόγυρα από τη Χώρα και το Μοναστήρι, ένα συναρπαστικό νησιώτικο ανάγλυφο στο σχήμα του ιππόκαμπου, με διαδοχικούς κόλπους, δροσερές κοιλάδες και όμορφα ακρογιάλια. Μια άλλη Πάτμος που περιμένει να την γνωρίσεις περπατώντας στα μονοπάτια της…

ΑΠO ΤΗ ΣΚΑΛΑ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ

Το Ιστορικό Λιθόστρωτο του 1794

Η ανάπτυξη του λιμανιού της Σκάλας στα μέσα του 18^ου αιώνα ήταν ραγδαία και η ανάγκη γρήγορης επικοινωνίας με τη Χώρα, εκεί που είχαν τα αρχοντικά τους οι έμποροι και οι καραβοκυραίοι, επιτακτική.

Το λιθόστρωτο Σκάλας – Χώρας εγκαινιάστηκε το 1794 σαν ένα μεγάλο έργο για την εποχή του. Το ιστορικό μονοπάτι εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να συνδέει τη Σκάλα, με το σπήλαιο της Αποκάλυψης, την Πατμιάδα Σχολή και φυσικά τη Χώρα.

Από την πλατεία της Σκάλας ακολουθώ το κεντρικό σοκάκι προς τον Χοχλακά και στρίβω αριστερά εκεί που στέκεται πάντα ανοιχτό και φιλόξενο το εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος (1644). Περνώντας από την αγορά στον Πλάτανο, βγαίνω τελικά στον οδικό άξονα Σκάλας – Χώρας και συναντώ απέναντί μου, την αρχή του ιστορικού καλντεριμιού. Μετά την πρώτη επίπονη ανηφοριά και ανάμεσα στον πυκνό πευκώνα, που δημιουργήθηκε και ανδρώθηκε με την επιμέλεια των μοναχών, φαντάζει επιβλητικό το Καστρομονάστηρο και τα νεοκλασσικά αρχοντικά των καπεταναίων που, θέλοντας να βλέπουν τα καράβια τους από ψηλά και τα σπίτια τους από τη Σκάλα, έχτισαν τα ευρύχωρα τριώροφα αρχοντικά τους στη βόρεια πλευρά της Χώρας, το λεγόμενο Φρύδι. Όσο ανηφορίζω τόσο θεαματικότερο γίνεται και το ανάγλυφο της βόρειας Πάτμου και των γύρω νησίδων και βραχονησίδων που επιπλέουν γύρω του. Το Χιλιομόδι, η Σκλάβα, η Σκλαβοπούλα και τα πολύνησα των Αρκών και των Λειψών διακόπτουν την γαλάζια απεραντοσύνη. Το λιθόστρωτο μονοπάτι βγαίνει στο ασφάλτινο δρόμο και συνεχίζει με την ίδια κατεύθυνση προς το νοσοκομείο και τη Χώρα αλλά μια μικρή παράκαμψη, στα αριστερά, προς την Αποκάλυψη (ακολουθώντας τον αμαξητό δρόμο ή το μικρότερο χωμάτινο μονοπάτι που οδηγεί απ’ευθείας στον περίβολο του Σπηλαίου, 80 μέτρα πριν στην άσφαλτο) είναι απαραίτητη. Εδώ, στο Ιερό Σπήλαιο, κατέφυγε εξόριστος ο Ιωάννης ο Θεολόγος (94-96μΧ), ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού, και υπαγόρευσε κατόπιν Θείας έμπνευσης στον μαθητή του Πρόχορο, το προφητικό κείμενο της Αποκάλυψης, το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης και το σπουδαιότερο κείμενο της εσχατολογικής φιλολογίας, με επίκαιρα μηνύματα για υπομονή, μετάνοια και προστασία της φύσης.

Το Σπήλαιο βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του κτιριακού συγκροτήματος της Αποκάλυψης. Κατεβαίνοντας τα σκαλοπάτια περνώ από τα παρεκκλήσια του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Αρτεμίου που χτίστηκαν στις αρχές του 16^ου αιώνα ενώ δίπλα στο Ιερό Σπήλαιο βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Άννας, χτισμένη σύμφωνα με την παράδοση από τον ίδιο τον όσιο Χριστόδουλο για να τιμήσει τη μητέρα της Θεοτόκου, τη μητέρα του αυτοκράτορα Άννα Δαλασσηνή και την ίδια του τη μητέρα, που έφερε και αυτή το όνομα Άννα.

Η μεγάλη εικόνα του Θωμά Βαθά, που φιλοτεχνήθηκε στη Βενετία το 1596 και κοσμεί το τέμπλο του Ιερού Σπηλαίου, αποτελεί τη χαρακτηριστικότερη απεικόνιση του Οράματος του Ιωάννη.

Πάνω από την Αποκάλυψη βρίσκεται το νέο κτήριο της Πατμιάδας Εκκλησιαστικής Σχολής που ιδρύθηκε το 1713  από τον Μακάριο Καλογερά και συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι τις μέρες μας.

Η Πατμιάδα που τα πρώτα κτήρια της χτίστηκαν στις αρχές του 17^ου αιώνα νότια της Ιερής Σπηλιάς, έπαιξε σπουδαίο πνευματικό ρόλο σε όλη την ιστορική διαδρομή της. Στην Πατμιάδα συγκεντρώθηκαν σπάνια βιβλία, δίδαξαν σπουδαίοι πνευματικοί δάσκαλοι και αποφοίτησαν άνθρωποι με ενεργό συμμετοχή στον αγώνα της απελευθέρωσης. Ο Πάτμιος Εμμανουήλ Ξάνθος, ένας από τους ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας, αποφοίτησε από την Πατμιάδα. Τα νέα κτίρια της Σχολής χτίστηκαν το 1947 με συνεισφορές Πατμίων της Αμερικής και της Μονής Θεολόγου.

Λίγα μέτρα μετά την είσοδο της Σχολής βρίσκω πάλι το ιστορικό λιθόστρωτο.

που ακολουθώντας την ίδια κατεύθυνση προσεγγίζει την Χώρα περνώντας από το επιβλητικό Πύργο του Ζώρα για να καταλήξει στο τέρμα του λεωφορείου αλλά και του αμαξητού δρόμου. Με ένα μικρό S (στρίβοντας δεξιά και αριστερά) φτάνω στην Πλατεία Δημαρχείου με το θεόρατο αρχοντικό του Καλλιγά και το θαυμάσιο κτίριο του Δημαρχείου (1884). Λίγα μέτρα πιο κάτω βρίσκεται και το σπίτι Ξάνθου. Στην πλατεία με την προτομή του Φιλικού και την απεριόριστη θέα στην Ικαρία, τη Σάμο μέχρι τις μικρασιατικές ακτές γίνεται την Μ. Πέμπτη η ακολουθία του Νιπτήρα (μια παγκόσμια αποκλειστικότητα που μοιράζονται η Πάτμος και τα Ιεροσόλυμα) με ένα τελετουργικό που παραπέμπει απ’ ευθείας στο Βυζάντιο.

Το στενό ανηφορικό σοκάκι στα ανατολικά περνάει από την Ιταλική Αγορά και κάτω από τα τείχη του Μοναστηριού ενώ στις ανατολικές παρυφές της Χώρας στέκονται περήφανοι οι ιστορικοί Μύλοι…

Αφετηρία: Πλατεία Σκάλας (υψόμ 5μ)

Τερματισμός: Πλατεία Δημαρχείου (υψόμ 185μ)

Υψομετρική διαφορά: 180 μέτρα

Μήκος διαδρομής: 2000 μέτρα

Γενική κατεύθυνση: Νότια

Χρόνος: 35 λεπτά

Κλίση: 9%

ΜΥΛΟΙ ΧΩΡΑΣ – ΣΚΑΛΑ (συνοικία Κονσολάτο)

Το Απορθιανό μονοπάτι

Το δεύτερο σήμα κατατεθέν της Χώρας, μετά το Καστρομονάστηρο του Ιωάννη του Θεολόγου, είναι οι ανεμόμυλοι στα ανατολικά της. Και την πιο παλιά φωτογραφία ή γκραβούρα της Χώρας να δεις οι Μύλοι δεν θα λείπουν ποτέ. Κάτω από το Μύλους, που τώρα συντηρούνται με ιδιαίτερη επιμέλεια, ξεκινάει το παλιό μονοπάτι (υπάρχει ευκρινής πινακίδα) που συνδέει τη Χώρα με τη Σκάλα. Αυτό το μονοπάτι λέγεται Απορθιανό, (έχει πάρει το όνομά του από την ανατολική γειτονιά της Χώρας, τα Απορθιανά), και ήταν η κύρια οδός  επικοινωνίας της Χώρας με τη Σκάλα πριν την κατασκευή του λιθόστρωτου. Με βόρεια – βορειοδυτική κατεύθυνση περνάει από το μικρό εξωκκλήσι του Άι Βλάση και κατηφορίζει προς τις νότιες συνοικίες της Σκάλας προσφέροντας μοναδική θέα στον κλειστό Κόλπο  αλλά και την πιο σπάνια και ασυνήθιστη οπτική της Χώρας. Συκιές, αμυγδαλιές, φραγκοσυκιές και αριστοτεχνικές ξερολιθιές στολίζουν το λιτό τοπίο μέχρι το πλάτωμα του Περδικάρη. Αφήνοντας στα αριστερά το κτήμα με το εγκαταλειμμένο αρχοντικό, τις κουκουναριές και τους ευκάλυπτους κατευθύνομαι στην Οξώσκαλα και την Απαλωνιά  για να κατηφορίσω τελικά προς το Κονσολάτο και τη θάλασσα.

Ελάχιστα μέτρα πριν τη μικρή αμμουδιά στο Κονσολάτο αξίζει μια μικρή παράκαμψη στο λόφο εκεί που δεσπόζει τα εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής που φωταγωγημένο τα βράδια αποτελεί μια από τις χαρακτηριστικότερες εικόνες της Σκάλας στο έμπα του λιμανιού.

Το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής γαντζωμένο πάνω στο βράχο  δίνει μια ακόμα υπέροχη οπτική του κλειστού κόλπου της Σκάλας αλλά και της θάλασσας του Χοχλακά με το εντυπωσιακό ηλιοβασίλεμα…

Αφετηρία: Μύλοι (υψόμ 180μ)

Τερματισμός: Κονσολάτο (υψόμ 0μ)

Υψομετρική διαφορά: -180 μέτρα

Μήκος διαδρομής: 1700 μέτρα

Γενική κατεύθυνση: Βόρεια

Χρόνος: 30 λεπτά

Κλίση: –10%

2.ΔΙΑΚΟΦΤΙ – ΨΙΛΗ ΑΜΜΟΣ

 Προς το ανοιχτό Ικάριο

Κατεβαίνοντας την απότομη κατηφοριά προσεγγίζω τον Διακόφτι, την πιο στενή και επίπεδη λωρίδα γης στο νησί. Με τον τρομακτικό δίδυμο σεισμό των 7,5R  και 7R (1955) στη θαλάσσια περιοχή  Αμοργού – Αστυπάλαιας, σηκώθηκε παλιρροιακό κύμα που έφτασε ως εδώ, ωθώντας τη θάλασσα να περάσει πάνω από τον στενό ισθμό, καταστρέφοντας το εύφορο έδαφος που με τα χρόνια άρχισε πάλι να αποδίδει. Μικρά ελαιόδεντρα στις παρυφές του βουνού, μποστάνια με οπωροκηπευτικά, στοιβαγμένα δεμάτια, παρκαρισμένα γαϊδούρια και παραδοσιακό αλώνι ζωντανεύουν ξανά τη μικρή λωρίδα γης ανάμεσα στις δύο θάλασσες.

Η περιοχή είναι γνωστή και ως Σταυρός από το υπερυψωμένο εκκλησάκι που στέκεται εδώ από την εποχή των πειρατών. Σύμφωνα με την παράδοση την εποχή των πειρατικών επιδρομών κάποιες κοπέλες βρήκαν καταφύγιο μέσα στην εκκλησία και σώθηκαν όταν άνοιξε ο τοίχος του Ιερού και πέρασαν μέσα από αυτόν, γλιτώνοντας από τα χέρια των κουρσάρων.

Δεν αποκλείεται να είναι κι αυτός ένας από τους λόγους για το μεγάλο πανηγύρι που στήνεται την παραμονή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού

(14 Σεπτεμβρίου) με μεζέδες, παραδοσιακή μουσική και χορό μέχρι τις πρωινές ώρες, ένα πανηγύρι που ουσιαστικά σηματοδοτεί και το τέλος του καλοκαιριού…

Ο αβαθής κόλπος του Σταυρού, οι λιμνοαλυκές, τα κοπάδια με τις ημιάγριες χήνες αλλά και η θέα του Κύνωπα προετοιμάζουν τη διάθεση για το περπάτημα στην Ψιλή Άμμο..

Στο μικρό ταβερνάκι του Διακόφτι στα νότια του κόλπου τελειώνει ο δρόμος και ξεκινά το καλογραμμένο μονοπάτι για την πιο απομονωμένη και ξεχωριστή παραλία της Πάτμου. Με φρέσκο νερό ξεκινώ για την εικοσιπέντε λεπτών διαδρομή στη νότια ακτογραμμή του κόλπου που οδηγεί στο ανοικτό Ικάριο. Το μονοπάτι ανηφορίζει γλυκά σε ένα ανέγγιχτο τοπίο γεμάτο αστοιβές, σκίνα και βάτα στις μικρές ρεματιές. Περνά  ψηλά πάνω από δυσπρόσιτες ακρογιαλιές, από την αμμουδιά  Κορτέση και στρίβει αριστερά προς το ψηλότερο σημείο της διαδρομής. Η διαδρομή συνοδεύεται μουσικά από τις κουδούνες των κατσικιών που βόσκουν αμέριμνα πριν να καταλήξουν να γίνουν σπεσιαλιτέ στο μικρό ταβερνάκι της Ψιλής Άμμου.

Μια χαρακτηριστική διχάλα καθορίζει τη συνέχεια της διαδρομής. Το καλογραμμένο μονοπάτι συνεχίζει ευθεία ενώ ένα λευκό τόξο υποδεικνύει και αριστερή πορεία που ενδείκνυται για πιο προχωρημένους. Πρόκειται για ουσιαστικά για δύο παραλλαγές της ίδιας διαδρομής. Ακολουθώντας τον αριστερό κλάδο του μονοπατιού γλυτώνεις κάποιο χρόνο κινούμενος σε απότομο κατηφορικό κομμάτι που θέλει προσοχή στα ολισθηρά σημεία του. Ακολουθώντας τον μεγαλύτερο κλάδο της διχάλας περπατώ περισσότερο αλλά σε σαφώς πιο βατό μονοπάτι που κατηφορίζει σαν το φίδι σπάζοντας την κλίση του βουνού, προσφέροντας παράλληλα καταπληκτική θέα στην Ψιλή Άμμο και την ανοιχτή θάλασσα. Τα δύο μονοπάτια ενώνονται ξανά λίγα μέτρα πριν πατήσω στην άμμο εκεί που με υποδέχεται μια θορυβώδης γεννήτρια (στην Ψιλή Άμμο δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα και ισχυρό σήμα για κινητά τηλέφωνα) που ευτυχώς ο θόρυβος της περιορίζεται εκεί και σε καμιά περίπτωση δεν φτάνει στην παραλία. Αφού περάσω δίπλα από ξαπλωμένα γαϊδούρια και τα τεμπέλικα σκυλιά της ταβέρνας που αναπαύονται στη σκιά των δέντρων, θα μου αποκαλυφθεί ολοκληρωτικά το μεγαλείο της Ψιλής Άμμου, της παραλίας που δεν μοιάζει με καμιά από τις άλλες της Πάτμου. Με χαρακτηριστικά της τα γιγάντια αρμυρίκια και τη λεπτόκοκκη άμμο είναι η πιο ανεμώδης παραλία αφού είναι εκτεθειμένη στο βοριά του Ικάριου πελάγους.

Τα βουβά κύματα της Ψιλής Άμμου είναι ιδανικά για παιχνίδια (small surfing ή body surfing) αλλά και κάποιες φορές επικίνδυνα, αφού ξεπερνούν και τα δύο μέτρα σε ύψος. Όταν επικρατούν συνθήκες άπνοιας ή άνεμοι από νότιες διευθύνσεις η αμμουδιά παίρνει την μορφή της όχθης στην γαλάζια λίμνη.

Κατά τις 5μμ, όποτε και αναχωρούν τα καραβάκια για τη Σκάλα, στην Ψιλή Άμμο παραμένουν (συνήθως μέχρι το μαγικό ηλιοβασίλεμα) οι τυχεροί που επέλεξαν να έρθουν με τα πόδια. Όταν ο ήλιος ακουμπάει τη θάλασσα ή κρύβεται πίσω από τα βουνά της Ικαρίας όλα χρωματίζονται αλλιώς.

Η εμπειρία στην Ψιλή Άμμο δεν τελειώνει εδώ. Η επιστροφή – ειδικά μετά το τέλος της επίπονης ανηφοριάς – μέσα σε συνθήκες απόλυτης γαλήνης, είναι από τις στιγμές αυτές που ο καθένας μπορεί να σκεφτεί πόσο όμορφη είναι η ζωή και πόσο αξίζει να την ζεις απλά.

Αφετηρία: Ταβερνάκι Διακόφτι (υψόμ 0μ)

Τερματισμός: Ψιλή Άμμος (υψόμ 0μ)

Υψηλότερο σημείο διαδρομής: 70 μέτρα

Μήκος διαδρομής: 1800 μέτρα

Γενική κατεύθυνση: Νοτιοδυτική

Χρόνος: 30 λεπτά

3. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ – ΚΗΠΟΙ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ

Οι δροσεροί Κήποι της Πάτμου

Η γυναικεία Μονή του Ευαγγελισμού βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά της Χώρας. Το 1613 ο Νικηφόρος Χαρτοφύλακας, ηγούμενος της Ιεράς Μονής του Θεολόγου έχτισε ένα ερημητήριο πάνω από την κοιλάδα των Κήπων του Οσίου με μια μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Λουκά. Το 1937 προστέθηκαν νέα κτίρια από τον Αμφιλόχιο Μακρή, ο οποίος ίδρυσε το γυναικείο Μοναστήρι και το αφιέρωσε στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Έξω από τον περίβολο της Μονής (στα αριστερά) ξεκινάει το μονοπάτι για τους Κήπους του Οσίου. Δύο αριστερές διακλαδώσεις του οδηγούν, η πρώτη στο ερημητήριο των Βραστών (τώρα χρησιμοποιείται σαν ξενώνας της μονής) και η δεύτερη χαμηλότερα στην Αγία Παρασκευή του Κάβου. Άβατη για χρόνια από τα αυτοκίνητα η καταπράσινη κοιλάδα των Κήπων διατηρείται σχεδόν αναλλοίωτη στο πέρασμα των χρόνων. Το κατηφορικό μονοπάτι κυκλώνει την υπερμεγέθη Μονή του Ευαγγελισμού περνά ένα δάσος από πεύκα με εκστασιασμένα τζιτζίκια και κατεβαίνει προς την αφρισμένη θάλασσα (όταν φυσούν οι συνήθεις βοριάδες), και τα καθίσματα της Παναγίας του Μανδαλάκη, και της Παναγίας Κύκκου που από τον 17^ο αιώνα στέκονται ανάμεσα σε πρωτόγονες καλλιέργειες και αρχέτυπα εγγειοβελτιωτικά έργα δίνοντας την εντύπωση πως εδώ ο χρόνος έχει σταματήσει. Η περιοχή των Κήπων καλλιεργείται από την εποχή του όσιου Χριστόδουλου (έτσι εξηγείται και η ύπαρξη τόσων ερημητηρίων που φιλοξενούσαν μοναχούς-καλλιεργητές) και είναι γεμάτη ξεροπήγαδα αλλά και ένα μεγάλο πηγάδι που κατά την παράδοση δημιούργησε ο ίδιος ο Όσιος Χριστόδουλος για να κρατάει ζωντανή αυτήν την περιοχή σαν μάρτυρα του παρελθόντος.

Μια οικογένεια κατεβαίνει κάθε μέρα από τη Χώρα για να περιποιηθεί τα μποστάνια, να ποτίσει τις λεμονιές, να ταίσει τα ζωντανά της (κρατούν και τα κλειδιά της Παναγίας του Μανδαλάκη). Τα χρυσάνθεμα και οι βασιλικοί πλημμυρίζουν με χρώματα και αρώματα την ούτως ή άλλως ευλογημένη ατμόσφαιρα των Κήπων. Χαμηλά στη θάλασσα λικνίζονται οι καλαμιές και ευωδιάζουν οι θαλασσοβιολέτες. Ψηλότερα στο λόφο βρίσκεται το ανακαινισμένο Ησυχαστήριο των Αγίων Αναργύρων (16^ος αιώνας) και νοτιότερα, το κάθισμα της Αγίας Παρασκευής του Κάβου με μέρος του κρηπιδώματος του ναού να αποτελείται από ογκόλιθους με αρχαίο πελέκημα, σύμφωνα με τον περιηγητή Guerin.

Ο ήλιος χαμηλώνει και οι Κήποι του Οσίου με τον δυτικό προσανατολισμό χρωματίζονται από το ιλαρό φως του. Κοντά στην Παναγία του Κύκκου ξεκινάει η εναλλακτική διαδρομή επιστροφής με το μονοπάτι να φιδοσέρνεται ανεβαίνοντας στον Ευαγγελισμό από τη βόρεια πλευρά της κοιλάδας…

Αφετηρία: Μονή Ευαγγελισμού υψόμ 120μ)

Τερματισμός: Παραλία Κήπων (υψόμ. 0)

Υψομετρική διαφορά: -120 μέτρα

Μήκος διαδρομής: 1000 μέτρα

Γενική κατεύθυνση: Δυτική

Χρόνος: 30 λεπτά

Kλίση: 11%

4. ΚΟΥΜΑΡΟ – ΦΡΑΓΜΑ ΓΕΡΑΝΟΥ

Τα Δάση Κουμαριάς και η τεχνητή λίμνη

Στο βόρειο τμήμα του νησιού βρίσκεται η παραλία της Λάμπης. Πήρε το όνομα της από τη λάμψη που αναδίδουν στο φως του ήλιου τα χρωματιστά βότσαλα με την μεταξένια υφή. Πριν τη κατηφόρα για τη Λάμπη εκεί που βρίσκεται η ταβέρνα «Κουμαριά» βρίσκεται το περίφημο κουμαροδάσος, ακόμα ένα μικρό θαύμα της φύσης στον άνυδρο βράχο του Αιγαίου.

Στα αριστερά της ταβέρνας ξεκινάει το ανηφορικό μονοπάτι που περνά μέσα από δύο διαδοχικά δάση κουμαριάς και μετά τη χαρακτηριστική ξύλινη πόρτα οδηγεί στο ευρύχωρο πλάτωμα της Παλιάς Μάντρας με τη μικρή στάνη. Δύο επιλογές υπάρχουν από αυτό εδώ το πλάτωμα. Με νότια κατεύθυνση (δεξιά) το μονοπάτι περνάει από το άνοιγμα της ξερολιθιάς και οδηγεί  εύκολα στο εξωκκλήσι του Αγίου Δημήτρη με τη μοναδική περισκοπική θέα. Από εκεί ακολουθώντας τον χωματόδρομο μπορεί κάποιος να καταλήξει στο δρόμο Κάμπου – Παναγίας Γερανού.

Με ανατολική – νοτιοανατολική πορεία περνώ δεξιά από την σιδερένια περίφραξη του μαντριού εκεί που ξεκινάει μια πανέμορφη διαδρομή παράλληλα με τη χαράδρα που καταλήγει στο φράγμα του Γερανού. Μεγάλες ποσότητες βρόχινου νερού συγκεντρώνονται κάθε χρόνο και παγιδεύονται στη φυσική κοιλότητα που η έξοδός της φράχτηκε από μεγάλο φράγμα. Όταν το νερό είναι πολύ αρχίζει να καταλαμβάνει και τη χαράδρα… Η τεχνητή λίμνη και η ύπαρξη γλυκού νερού ανάμεσα στα βουνά δημιουργεί το δίχως άλλο μια ιδιαίτερα ασυνήθιστη και συνάμα γοητευτική εικόνα. Στα οκτακόσια μέτρα από το φράγμα βρίσκεται ο δρόμος Κάμπου – Παναγίας Γερανού.

Αφετηρία: Ταβέρνα Κουμαριά, Κουμαρό (υψόμ. 55μ)

Τερματισμός: Φράγμα Γερανού (υψόμ. 45μ)

Υψηλότερο σημείο διαδρομής: 105μ

Μήκος διαδρομής: 1800 μέτρα

Γενική κατεύθυνση: Νοτιοανατολική

Χρόνος: 50 λεπτά

5. Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ & Ο ΜΑΓΟΣ ΚΥΝΩΠΑΣ

Ο Όλυμπος και ο Κίσσαβος της Πάτμου

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ 272μ

Ο Προφήτης Ηλίας είναι το ψηλότερο βουνό της Πάτμου. Δεν θα ήταν δυνατόν να μην βρίσκεται εδώ ψηλά μια εκκλησία αφιερωμένη στο όνομά του.

Στο θεοβάδιστο νησί όμως στην ψηλότερη κορυφή του δεν βρίσκεται μόνο ένα συνηθισμένο ξωκκλήσι… Ένα μικρό κάστρο περικλείει τον όμορφο μονόκλιτο ναό του Προφήτη Ηλία του Θεσβίτου και τα κελιά του ερημητηρίου που χρονολογείται από το 1746 σύμφωνα με την επιγραφή που σώζεται στην είσοδο του περιτειχίσματος. Ακολουθώντας τον ασφάλτινο δρόμο προς τον Προφήτη Ηλία και συνεχίζοντας με τα πόδια το τσιμεντένιο δρομάκι μετά από 1000 μέτρα βρίσκομαι μπροστά από την καστρόπορτα του Ερημητηρίου που όμως παραμένει πάντα κλειστή. Η θέα όμως προς τη Χώρα από τα δυτικά και το καταπληκτικό ηλιοβασίλεμα στην ανοιχτή θάλασσα θα αποζημιώσουν με το παραπάνω την ανηφορική πορεία…

Κάθε χρόνο στις 19 Ιουλίου τελείται εσπερινός και στις 20 ο όρθρος και ο μικρός ναός αλλά και το προαύλιο γεμίζει από πιστούς που τώρα πια ανηφορίζουν με τα αυτοκίνητα…

Αφετηρία: Αρχή τσιμεντόδρομου (υψόμ.150μ)

Τερματισμός: Προφήτης Ηλίας (υψόμ. 272μ)

Υψομετρική διαφορά: 122 μέτρα

Μήκος διαδρομής: 1000 μέτρα

Χρόνος: 25 λεπτά

Κλίση : 12%

ΤΟ ΒΟΥΝΟ ΤΟΥ ΜΑΓΟΥ ΚΥΝΩΠΑ 252μ

Εάν ο Προφήτης Ηλίας παρομοιαστεί με τον Όλυμπο του νησιού τότε ο Κίσσαβος είναι σίγουρα ο Κύνωπας…

Ένα αδηφάγο λατομείο «καταπίνει» εδώ και χρόνια το αντίπαλο δέος του Προφήτη Ηλία, το βουνό του Γένουπα. Σύμφωνα με την παράδοση των ντόπιων ο Ιωάννης ο Θεολόγος πέτρωσε τον αντίχριστο μάγο Κύνωπα, που κατοικούσε στο απέναντι από τον Προφήτη Ηλία βουνό, και το σώμα του ακίνητο από τότε στο λιμάνι της Σκάλας αποτελεί έναν πολύ επικίνδυνο ύφαλο.

Οι παραδόσεις των ντόπιων βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στο πως και σήμερα αντιμετωπίζεται το πανέμορφο βουνό στις σπηλιές του οποίου ασκήτεψαν για χρόνια ερημίτες μοναχοί… Χρονιά με τη χρονιά τα αδυσώπητα μηχανήματα του λατομείου σκάβουν και ταπεινώνουν το βουνό και ήδη οι πληγές του είναι ορατές και από την Ψιλή Άμμο.

Για να ανέβεις στο Γένουπα θα πρέπει να περάσεις από την ελεγχόμενη λατομική ζώνη και το πιθανότερο είναι ότι δεν θα σου επιτραπεί η είσοδος.

Αν τελικά πάρεις την άδεια να περάσεις θα περπατήσεις για 15 λεπτά σε ένα σκληρό σεληνιακό τοπίο με σκόνη και παρατημένα κουφάρια φορτηγών μέχρι να βγεις στη ράχη του βουνού και να αρχίσεις να διαπιστώνεις το ανυπέρβλητο μεγαλείο του. Πραγματικό σκοτζέζικο ντους…

Στη διάρκεια της ιταλοκρατίας οι ιταλοί έφτιαξαν στρατιωτικά κτίρια και πολυβολείο στην κορυφή του βουνού για να ελέγχουν από εκεί ψηλά τα θαλάσσια περάσματα ειδικά προς τη Λέρο όπου και αποτελούσε τη μεγάλη βάση τους.

Το μικρό μονοπάτι ανηφορίζει γλυκά, περνά δύο στρατιωτικά κτίρια με ιταλική φινέτσα που σήμερα φιλοξενούν πατηνιώτικα κατσικάκια και καταλήγει στο πολυβολείο στο ψηλότερο σημείο της διαδρομής .

Η θέα από εδώ ψηλά συγκλονίζει. Βρίσκομαι πια ανάμεσα σε τρεις θάλασσες με τον κόλπο του Σταυρού και την Ψιλή Άμμο στα ανατολικά, όλο τον κορμό της δυτικής Πάτμου στα βόρεια και ανοιχτή θάλασσα στα νότια και τα δυτικά.

Μετά το πολυβολείο το μονοπάτι χάνεται. Με πολύ προσοχή κινούμαι προς την άκρη του ακρωτηρίου του Γένουπα ανάμεσα σε μοσχοβολιστά θυμάρια, και πυκνά σκίνα. Εδώ, στην άκρη της άκρης, η ανεμπόδιστη θέα και οι ευλογημένες μυρωδιές συμπληρώνονται από ανυπέρβλητους βραχόκηπους που ούτε ο καλύτερος αρχιτέκτονας κήπων δεν θα μπορούσε να οραματιστεί και να σχεδιάσει…

Αφετηρία: Λατομεία Πάτμου (υψόμ.140μ)

Τερματισμός: Ακρωτήριο Γένουπα (υψόμ 180μ)

Υψηλότερο σημείο διαδρομής: 252μ

Μήκος διαδρομής: 1200 μέτρα

Γενική κατεύθυνση: Νοτιοανατολική

Χρόνος: 50 λεπτά