home Άρθρα Πάικο: Στο μονοπάτι των Μουσών
Πάικο: Στο μονοπάτι των Μουσών

Κρατάω στα χέρια μου το – συλλεκτικό πια – 4ο τεύχος του περιοδικού μας, που κυκλοφόρησε στις 31 Δεκεμβρίου του 1996. Ξεφυλλίζω τις σελίδες του μεγάλου άρθρου που είχαμε δημοσιεύσει για το Πάικο και τα Βλαχοχώρια του. Ακριβώς 20 χρόνια πριν! Ακόμα θυμάμαι τις μαγικές νύχτες με την ξυλόσομπα, στο ξύλινο σπιτάκι του Δασαρχείου, στο Βαλλέορβο. Και ούτε μπορώ να ξεχάσω την πρωινή τηγανιά με τα άγρα μανιτάρια, πάνω στην φωτιά των ξύλων της οξυάς…

Κείμενο: Θεόφιλος Μπασγιουράκης
Φωτογραφίες: Άννα Καλαϊτζή
Πάικο: Στο μονοπάτι των Μουσών
Κατηγορίες: Δραστηριότητες
Προορισμοί: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, Κιλκίς

Κρατάω στα χέρια μου το -συλλεκτικό πια- 4ο τεύχος του περιοδικού μας, που κυκλοφόρησε στις 31 Δεκεμβρίου του 1996. Ξεφυλλίζω τις σελίδες του μεγάλου άρθρου που είχαμε δημοσιεύσει για το Πάικο και τα Βλαχοχώρια του. Ακριβώς 20 χρόνια πριν! Ακόμα θυμάμαι τις μαγικές νύχτες με την ξυλόσομπα, στο ξύλινο σπιτάκι του Δασαρχείου, στο Βαλλέορβο. Και ούτε μπορώ να ξεχάσω την πρωινή τηγανιά με τα άγρα μανιτάρια, πάνω στην φωτιά των ξύλων της οξυάς…

ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΚΟ

Πολλά πράγματα έχουν αλλάξει στο Πάικο από τότε: ολοκληρώθηκε η πολύ σημαντική ασφαλτόστρωση της κεντρικής αρτηρίας που διασχίζει το Πάικο, από την Καστανερή και τα Μεγάλα Λιβάδια ως τον Αρχάγγελο αξιοποιήθηκε με τον καλύτερο τρόπο ο εκπληκτικός χώρος δασικής αναψυχής μεταξύ Κούπας και Σκρά, με τους διαδοχικούς καταρράκτες αλλά και την -απίστευτης ωραιότητας- γαλαζοπράσινη λιμνούλα, ένα έργο που υλοποιήθηκε μετά το άρθρο του περιοδικού. Καθιερώθηκε, ήδη από το 2011, ο “Ημιμαραθώνιος Πάικου“, μια υπέροχη ορεινή διαδρομή 20 περίπου χιλιομέτρων, με μεγάλη συμμετοχή αθλητών. Από το 2012 δημιουργήθηκε ο πρώτος επισκέψιμος Καστανεώνας “Γλυκομαγεία” των πρωτοπόρων φυσιολατρών Δάνου Δανιηλίδη και Μάγιας Κετικίδου. Και ακόμη, διανοίχθηκε και σηματοδοτήθηκε ένα από τα πιο όμορφα ειδυλλιακά και ξεκούραστα δασικά μονοπάτια. Είναι αυτό που του δώσαμε το όνομα: “το Μονοπάτι των Μουσών“.

Άς το απολαύσουμε και ας το εγκαταστήσουμε μόνιμα στην κορυφή των προτεραιοτήτων της ατζέντας μας, ταξιδιωτικής και πεζοπορικής.

Για να φτάσουμε από την Θεσσαλονίκη ως το Πάικο δεν θα προβληματιστούμε ιδιαίτερα ούτε θα κουραστούμε. Αρκεί να πάρουμε την Εθνική Οδό Θεσσαλονίκης-Αθήνας και, στο ύψος της Χαλάστρας, να κατευθυνθούμε Β, στον μεγάλο δρόμο για τους Ευζώνους. Στο ύψος του Πολυκάστρου στρίβουμε Δ (αριστερά), διασχίζουμε την πόλη συναντάμε τον Αξιό και δεξιά μας την Αξιούπολη και, 75 χιλιόμετρα μετά την Θεσσαλονίκη, φτάνουμε στην Γουμένισσα. Εδώ οσμιζόμαστε το άρωμα από τα περίφημα κρασιά και τσίπουρα της διάσημης οινοπολιτείας, αντιστεκόμαστε, όμως, προσωρινά στον πειρασμό και παίρνουμε τα βουνά.

Πρώτα συναντάμε τη Γρίβα, στα 460μ. και στην συνέχεια την Καστανερή, στα 800μ. ωραία χωριά και τα δύο, χτισμένα στις πλαγιές και στους απέραντους καστανεώνες του Πάικου. Στα υψίπεδα της Καστανερής, 90 μόλις χιλιόμετρα  μακρυά από την Θεσσαλονίκη, βρισκόμαστε ήδη στο Πάικο, αγναντεύουμε προς τα Δ τις υψηλότερες κορυφές, Γκόλα Τσούκα (1.697μ.) και Φιδωτά (1.660μ.) (1) Εδώ βρίσκεται και το πανέμορφο χορταριασμένο ξέφωτο με τις καστανιές και το εκκλησάκι του Προφητηλία. Σ’ αυτό το ωραίο σημείο αρχίζει ο Δάνος Δανιηλίδης την ενημέρωση των επισκεπτών του, πριν τους οδηγήσει, 200 περίπου μέτρα πιο πάνω, στην υπέροχη περιπλάνηση του καστανεώνα του, με τις πελώριες καστανιές των 500 χρόνων και τα ιστορικά απομεινάρια του Ά Παγκοσμίου Πολέμου, από το στρατόπεδο των Γάλλων στρατιωτών.

Με την προοπτική να επιστρέψουμε στον καστανεώνα μετά την ολοκλήρωση του μονοπατιού, συνεχίζουμε την διείσδυση μας στα άδυτα του βουνού.

Το “Μονοπάτι των Μουσών

Ανηφορίζουμε μετά τον Προφητηλία, αφήνουμε δεξιά μας τον καστανεώνα του Δάνου και φτάνουμε σε αυχένα, με ξύλινο σπιτάκι του Δασαρχείου Γουμένισσας. Εδώ το υψόμετρο είναι 1.170μ. και η θέα ανεμπόδιστη σε κάθε σημείο του ορίζοντα. Κατηφορίζουμε με στροφές και εισχωρούμε αμέσως σε υπέροχο δάσος, που αποτελείται κυρίως από οξυές. Επανέρχονται -όχι χωρίς νοσταλγία-, οι αναμνήσεις από τις πρώτες εκείνες μακρυνές περιπλανήσεις μας στο Πάικο, με τους δύσκολους χωματόδρομους, άλλοτε λασπωμένους κι άλλοτε χιονισμένους μα πάντοτε κοκοτράχαλους . Άλλες εποχές. Πολλές φορές οι εξερευνήσεις μεταβάλλονται σε περιπέτεια με απρόοπτες εξελίξεις. Αρκετά σημεία της διαδρομής είναι χαρακτηριστικά και οικεία, όπως το ξύλινο “Παρατηρητήριο”, στο τέλος μιας απότομης ανηφόρας. Λόγω της μεγάλης κλίσης, ήταν κάποτε ένα από τα δυσκολότερα σημεία της διαδρομής, γεμάτο νεροφαγώματα και πέτρες.

Από το Παρατηρητήριο αρχίζει μια απότομη κατεβασιά προς το μονοπάτι μας. Υπάρχει, ωστόσο, και μια πολύ πιο ήπια αφετηρία, με εύκολη πρόσβαση για όλη την οικογένεια. Για να βρούμε αυτή την αφετηρία, πρέπει να συνεχίσουμε για μερικές εκατοντάδες μέτρα ακόμη, ως το σημείο όπου ο ασφαλτόδρομος συναντάει αριστερά την διακλάδωση του δασικού δρόμου που οδηγεί στην τοποθεσία “Βαλλέορβο“. Στο πλάτωμα που σχηματίζεται εδώ, μπορούμε ν’ αφήσουμε το αυτοκίνητό μας.

Μερικές δεκάδες μέτρα μετά συναντάμε στα δεξιά έναν ελαφρά κατηφορικό χωματόδρομο, που σε δύο-τρία λεπτά καταλήγει σε ευρύτατο και επίπεδο χώρο δασικής αναψυχής. Είναι ένα χορταριασμένο, ειδυλλιακό ξέφωτο που διαμορφώνεται δίπλα στην κοίτη του Στραβοπόταμου (2), ανάμεσα σε εκπληκτικό δάσος με πανύψηλες οξυές. Το υψόμετρο είναι 1.135 και υπάρχει πηγή νερού για τους επισκέπες.

Ξεκινάνε ήδη το μονοπάτι μας, που πολύ δικαιολογημένα ονομάζουμε “ΜΟΝΟΜΑΤΙ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ“, αφού το πρώτο ξύλινο γεφυράκι που συναντάμε, είναι αφιερωμένο στην μούσα Ουρανία. Σε 3 μόλις λεπτά μια άλλη μούσα χαρίζει το όνομά της στο δεύτερο γεφυράκι. Είναι η μούσα Κλειώ. Πολύχρωμα φύλλα οξυάς καλύπτουν το μονοπάτι, ενώ και πολλά ακόμη βρίσκονται στα κλαδιά. Στα τελειώματα του Οκτώβρη, οι οξυές σ’ αυτό το υψόμετρο είναι στις ομορφιές τους. Τα φύλλα, ωστόσο, καλύπτουν και το κατάστρωμα του γεφυριού, που αποτελείται από λεπτούς, στρογγυλούς κορμούς. Με την αυξημένη υγρασία του δάσους η στρογγυλεμένη επιφάνεια των κορμών είναι πολύ ολισθηρή και χρειάζεται προσοχή.

Το μονοπάτι συνεχίζει πάντα γλυκύτατα, με κλίσεις ανεπαίσθητες δίπλα στην κρυστάλλινη, ολοζώντανη ροή του Στραβοπόταμου. Ολόγυρά μας, πάνω απ’ τα κεφάλια μας, οι πανύψηλες οξυές δημιουργούν εικόνες μαγικές. Αισθανόμαστε ευτυχείς που σε απόσταση 90 μόλις χιλιομέτρων από την Θεσσαλονίκη, έχουμε την εμπειρία αυτού του πεζοπορικού παράδεισου.

4′ μετά την Κλειώ σειρά έχει η γέφυρα με την τρίτη μούσα, την Πολύμνια. Που την διαδέχεται, πάλι σε 4′ η Ευτέρπη, με γέφυρα μεγαλύτερη. Πολύ κοντά στην Ευτέρπη, σε απόσταση μόλις 2′ συναντάμε την πέμπτη γέφυρα με το όνομα Τερψιχόρη, ενώ στα επόμενα κάνει την εμφάνισή της και η Θάλεια. Πουθενά αλλού στην Ελλάδα δεν υπάρχει μονοπάτι με παρόμοια χαρακτηριστικά. Επιπλέον, όλα τα γεφυράκια είναι καλοφτιαγμένα και ομοιόμορφα, το Δασαρχείο της Γουμένισσας έχει κάνει εξαιρετική δουλειά.

Μετά την Θάλεια η διαδρομή ανηφορίζει για λίγο, με μερικά ξύλινα σκαλοπάτια. Ακολουθεί ήπιο κατηφοράκι και στην κοίτη του Στραβοπόταμου, παρεμβάλλεται η μεγάλη  γέφυρα της Μελπομένης, που από την προηγούμενή της, δεν απέχει παραπάνω από 5′.

Για τα επόμενα 8-10 λεπτά ανηφορίζει και πάλι το μονοπάτι, πάντα πολύχρωμο, πάντα μαλακό από το παχύ στρώμα των ξερόφυλλων της οξυάς. Έχουμε ήδη απομακρυνθεί από την κοίτη του Στραβοπόταμου, ατενίζουμε την ελικοειδή του πορεία από ψηλά. Μισή ώρα μετά την αναχώρησή μας, έχουμε φτάσει σε υψόμετρο 1.160 μέτρων, με θετική υψομετρική διαφορά μόλις 25 μέτρων από την αρχή της διαδρομής. Η πορεία έχει όλα τα στοιχεία ενός πανέμορφου, ξεκούραστου περιπάτου για όλη την οικογένεια.

Σ’ αυτό το σημείο διακλαδίζεται το μονοπάτι. Στην ευθεία συνεχίζει για την θέση “Πραματάρι”(3), ενώ απότομα δεξιά καταλήγει σε λιγότερο από 2′ στην άσφαλτο, σε υψόμετρο 1.170μ.

Συνεχίζουμε ευθεία με πορεία αρκετά  κατηφορική, προστατευτικό τοιχάκι στο μονοπάτι και αρκετά πέτρινα σκαλοπάτια. Ήδη από ψηλά φαίνεται και πάλι η ροή του Στραβοπόταμου. Σε λιγότερο από 15 λεπτά φτάνουμε στο τελευατίο γεφυράκι, που είναι αφιερωμένο στην 8 μούσα του Πάικου, την Ερατώ. Η μόνη που απουσιάζει απ’ όλη αυτή την “σύναξη” των μυθολογικών θεοτήτων, που αποτελούσε την προσωποποίηση κάθε καλλιτεχνικής και πνευματικής εκδήλωσης, είναι η Καλλιόπη.

Μετά τη γέφυρα Ερατώ, που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.115 μέτρων, ανηφορίζουμε λίγο ακόμη, ανάμεσα σε σποραδικές αιωνόβιες οξυές. Το τοπίο είναι εκπληκτικό. Ένα δεκάλεπτο μετά βγαίνουμε σε δασικό δρόμο με χωμάτινο οδόστρωμα μαλακό αλλά πολύ λασπωμένο, που δυσχεραίνει τα βήματά μας. Η μαγεία του Μονοπατιού των Μουσών έχει χαθεί. Σπεύδουμε να την ξαναζήσουμε στην διαδρομή της επιστροφής.

Μετά την πρώτη, είχαμε για άλλες δύο φορές την ευτυχία να βαδίσουμε στο Μονοπάτι των Μουσών. Η τελευταία φορά ήταν στις 13 του Νοέμβρη με μια πολυμελή, χαρούμενη ομάδα των “Ελλήνων Περιηγητών“. Τη μέρα εκείνη, στα χαμηλά υψόμετρα και στα ανθεκτικά φυλλώματα των δρυών και καστανιών, τα χρώματα του φθινοπώρου ήταν ακόμη σε μεγάλη ακμή. Στο υψόμετρο του μονοπατιού μας, όμως, οι περισσότερες οξυές μάς υποδέχτηκαν με απογυμνωμένα τα κλαδιά. Μόνον στις κορυφές τους άντεχαν κάποια φυλλώματα λιγοστά. Ακόμα κι έτσι, ωστόσο, δεν έπαυαν να έχουν μια λιτότητα πολύ γοητευτική. Ήταν η “πρόβα τζενεράλε” του γκρι, της χειμωνιάτικής τους στολής.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Πριν φύγουμε από το Πάικο, θα ήθελα μερικά κάστανα για το σπίτι, λέει η Άννα.

Θα βρούμε σε κάποιο κατάστημα ή παραγωγό στην Γουμένισσα ή στην Γρίβα.

Πριν πάρουμε τις κατηφοριές για την Γρίβα, στην διακλάδωση ακριβώς για τις Μονές Οσίου Νικόδημου και Αγίου Ραφαήλ, διακρίνουμε στο πλάι του δρόμου ένα κιόσκι. Στην πραμάτεια του έχει μήλα, καρύδια, πατάτες, τσάι του βουνού και κάστανα, φυσικά.

Καλώς τους, μας υποδέχονται με χαμόγελο, τι θα θέλατε να σας δώσουμε;

Μερικά κάστανα, λέει η Άννα.

Μια οικεία, γαργαλιστική μυρωδιά ξεφεύγει από το εσωτερικό της καλύβας. Προέρχεται από τις τηγανιτές πατάτες, που τσιτσιρίζουν σ’ ένα μικρό τηγάνι, πάνω στην ξυλόσομπα.

Ελάτε να δοκιμάσετε τις πατάτες μας λέει η Σοφία. Σκέφτεται για λίγο κι ύστερα σπάζει δύο αυγά.

Δεν μπορείτε να τ’ αρνηθείτε είναι χωριάτικα σημερινά.

Ούτε κι αυτό το κρασάκι, λέει ο Πέτρος. Είναι ευλογημένο από τον Όσιο Νικόδημο.

Αποχαιρετάμε τους καλούς μας φίλους, παίρνοντας μερικά θαυμάσια προϊόντα.

-Εδώ ξαναβρήκαμε την Ελλάδα που αντιστέκεται, ψιθυρίζω στην Άννα.

Όποτε σας βγάλει από δω ο δρόμος, κάντε μια στάση, μας λένε.

Δύο εβδομάδες μετά μας ξανάβγαλε ο δρόμος. Τούτη τη φορά όχι μόνους αλλαμε την μεγάλη μας ομάδα. Που έμεινε έκπληκτη από την φιλοξενία του ζευγαριού.

Παραπομπές:

(1) Οι υψομετρήσεις προέρχονται από τα “ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΒΟΥΝΑ” του Νίκου Νέζη, ΤΟΜΟΣ 2, σελ 440.

(2) Ο Στραβοπόταμος ή Γοργόπης πηγάζει από τα υψίπεδα του Πάικου στα Μεγάλα Λιβάδια, και μετά από ελικοειδή πορεία 30χλμ. καταλήγει στον Αξιό (Ν. Νέζης,”ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΒΟΥΝΑ”, ΤΟΜΟΣ 1 σελ. 41.)

(3) Η τοποθεσία και κατ’ επέκταση το μονοπάτι, πήρε το όνομά της από το θάνατο, σε παλαιότερες εποχές, ενός πραματευτή από τους ληστές. Ήταν η εποχή, πολύ πριν γίνει ο δασικός δρόμος, που το μονοπάτι αυτό συνέδεε τα Μεγάλα Λιβάδια, στα υψίπεδα του Πάϊκου με την Καστανερή

back-button
next-button
paiko-sto-monopati-twn-mouswn paiko-sto-monopati-twn-mouswn_1 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_2 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_3 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_4 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_5 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_6 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_7 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_8 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_9 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_10 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_11 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_12 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_13 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_14 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_15 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_16 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_17 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_18 paiko-sto-monopati-twn-mouswn_19
Οι Εκδρομές μας
back-button
next-button
Διάσχιση στο Στρατονικό Όρος
23/02/2025-23/02/2025
Μια χειμωνιάτικη διάσχιση στο γοητευτικό Στρατoνικό Όρος το οποίο, αν και δεν είναι ούτε τόσο ψηλό (η κορυφή στα 850μ) ούτε τόσο γνωστό στην ορειβατική κοινότητα, κρύβει μέσα του άπειρες ομορφιές. ...
Το Δελφικό Τοπίο και το Στοιχειό της Χάρμαινας
01/03/2025-03/03/2025
Ο Δίας άφησε δύο αετούς, έναν προς την Ανατολή και έναν προς τη Δύση κι αυτοί συναντήθηκαν στους Δελφούς, κάνοντάς τους το κέντρο του κόσμου. Στο μνημείο αυτό της παγκόσμιας κληρονομιάς θα βρεθούμε...
Παλάτι Αιγών & Ελατοχώρι
16/03/2025-16/03/2025
Όταν η φύση “ντύνεται” στα καλύτερά της, στον κάμπο της Ημαθίας οι ανθισμένες ροδακινιές μεθούν τις αισθήσεις μας με τα χρώματα και τ’ αρώματά τους. Και λίγο πιο πάνω το «Βασίλειον» των Αιγών, τ...
Μπέλλες & Λίμνη Δοϊράνη
30/03/2025-30/03/2025
Μια εκδρομή στις κρυμμένες ομορφιές, αλλά και στην γεμάτη ιστορία, περιοχή των συνόρων. Ο εντυπωσιακός καταρράκτης των Μουριών, ύψους 18 μέτρων, είναι ένα καλά κρυμμένο μυστικό, σε ένα κατάφυτο δασ...
Ρέμα Αγίας Κόρης Ολύμπου & Παναγία Κονταριώτισσα
13/04/2025-13/04/2025
Μια ανοιξιάτικη υπέροχη κυκλική διαδρομή στους πρόποδες του Ολύμπου, μέσα σε πυκνό δάσος με καταρράκτες και βάθρες, στο ρέμα της Αγίας Κόρης, κι ένα βυζαντινό μνημείο, το αρχαιότερο της Πιερίας,  η...
Πάσχα στη Νάξο
17/04/2025-21/04/2025
«Αν ο παράδεισος ήταν στη γη, τότε θα ήταν εδώ» όπως χαρακτήρισε το νησί ο Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του Αναφορά στον Γκρέκο.   Όλος ο κόσμος σ’ ένα νησί... Η Νάξος η πανέμορφη, με το...
Σαλπάρουμε για ένα ονειρικό ταξίδι στις Σποράδες με τον «IOLKO»
14/06/2025-21/06/2025
Το καλοκαίρι θέλει ανεμελιά, χαλάρωση, ελευθερία, βουτιές σε ερημικές παραλίες, αεράκι και αλμύρα, ξάπλες κάτω από τον έναστρο ουρανό, και καλή παρέα.   Για όλους εμάς που λατρεύουμε τη ...
Από την κοσμοπολίτικη Σαντορίνη στη γαλήνια Ανάφη
23/06/2025-30/06/2025
Τι να πρωτοπεί κάποιος για έναν τόπο που δίκαια θεωρείται από τα συναρπαστικότερα και πιο πολυφωτογραφημένα τοπία της υδρογείου;  Έναν τόπο που η κάθε στιγμή είναι πολύτιμη για την όραση και τον νο...
Αστυπάλαια, η πεταλούδα του Αιγαίου
08/07/2025-15/07/2025
Η πεταλούδα του Αιγαίου, η Αστυπάλαια, ένα από τα πιο όμορφα νησιά των Δωδεκανήσων, θα μας ενθουσιάσει με την εντυπωσιακή Χώρα της, τις μαγικές παραλίες, αλλά και τον ιδιαίτερο γαστρονομικό πλούτο ...
Ρόδος & Καστελλόριζο
12/09/2025-19/09/2025
Ένα ταξίδι μοναδικό στο ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας.   Στη Ρόδο, το νησί των ιπποτών, θα βρεθούμε και θα ταξιδέψουμε σε άλλες εποχές όταν, περνώντας τη μεσαιωνική πύλη της Παλιάς Πόλη...
Close Καλάθι Αγορών
Close
Close
Categories
Newsletter

Newsletter

Κάνε εγγραφή για να λαμβάνεις τα προγράμματα των εκδρομών μας και δωρεάν τα άρθρα μας για νέους προορισμούς.

Please wait...

Σας ευχαριστούμε για την εγγραφή!