Δεν είναι λίγες, τα τελευταία χρόνια οι φορές, που στον χάρτη της Μονεμβασιάς, έχει μαγνητίσει τα βλέμματά μας το Μονοπάτι του Αγίου Φωκά. Οι λόγοι είναι πολλοί: αρχικά το μεγάλο του μήκος και, στην συνέχεια, η άμεση γειτνίασή του με την αλίμενη ακτογραμμή. Πολύ σημαντικός είναι ο τερματισμός του στο Σπήλαιο Καστανιάς, ένα από τα σημαντικότερα και πλουσιότερα διακοσμημένα σπήλαια της Ελλάδας. Υπήρχε όμως κι ένας ακόμη λόγος που καθιστούσε το μονοπάτι ελκυστικό: ότι πρόσφατα είχε, σ’ όλο του το μήκος, σηματοδοτηθεί και διανοιχθεί. Αυτό το επίπονο έργο είχε ολοκληρωθεί χάρη-κυρίως- στην προσωπική φροντίδα του καλού μας φίλου σπηλαιολόγου, φυσιολάτρη και ακούραστου ορειβάτη Χρήστου Παναγιωτόπουλου. Που για άλλη μια φορά θα τον έχουμε μαζί μας συνοδοιπόρο και πολύτιμο ξεναγό.
Το Σαββατοκύριακο 21-22 Νοεμβρίου, ο ορειβατικός σύλλογος της Χαλκίδας με 97 ορειβάτες επισκέφτηκε τη Μονεμβασιά με σκοπό να γνωρίσει κάποια από τα μονοπάτια της περιοχής. Αφορμή για την εξόρμηση αυτή στάθηκε το άρθρο του Ελληνικού Πανοράματος του τεύχους 97 (Ιανουάριος – Φεβρουάριος 2014), καθώς και μια μικρή εκκρεμότητα από προηγούμενη εξόρμηση στην περιοχή του Κάβο Μαλέα.
Μεσημεράκι Σαββάτου λοιπόν και ύστερα από την τακτοποίησή μας στα ξενοδοχεία φτάνουμε στο παρακείμενο χωριό της Αγίας Παρασκευής. Από εκεί ξεκινάει το πολύ καλά σηματοδοτημένο ανηφορικό και με ήπιες κλίσεις μονοπάτι, το οποίο οδηγεί ύστερα από 50 λεπτά ανάβασης στα ερείπια της Μονής της Παναγίας, γνωστής ως Μονής Γρηγόρη, από τον Μονεμβασιώτη Γρηγόρη Γραικό που την ανακατασκεύασε το 16ο αιώνα. Μετά τη σύντομη στάση για τις απαραίτητες φωτογραφίες, το μονοπάτι συνεχίζει για λίγο σε λιβάδι και στη συνέχεια κατηφορίζει γύρω από το βουνό Σαμαράκι για την πόλη της Μονεμβασιάς. Σε λίγα λεπτά ξεδιπλώνεται μπροστά μας μια εικόνα που δύσκολα την ξεχνάει κανείς. Ο βράχος και η πόλη της Μονεμβασιάς σε… αεροφωτογραφία! Τα επιφωνήματα θαυμασμού και οι φωτογραφίες περισσεύουν. Αναγκαστική στάση λοιπόν, αλλά όχι για πολύ. Συνεχίζουμε την κατεβασιά και σε λίγη ώρα φτάνουμε στη Γέφυρα, την οποία θα περάσουμε για να μπούμε στο κάστρο. Επιλέγουμε το μονοπάτι που ξεκινάει από το πρώτο τουριστικό συγκρότημα και διατρέχει κυκλικά ολόκληρη τη βόρεια πλευρά του βράχου. Σε λίγα λεπτά το όμορφο και πολύ ήπιο μονοπάτι δίνει τη θέση του σε βραχώδες, δύσβατο μονοπάτι, το οποίο ευτυχώς δεν διαρκεί πολύ, αφού πολύ σύντομα μας υποδέχεται ο πέτρινος φάρος κατασκευής του 1896, ο οποίος είναι υπό συντήρηση. Λίγα μέτρα παρακάτω συναντάμε τον οχυρωματικό περίβολο με την πύλη της ανατολικής πλευράς του κάστρου. Ύστερα από συνολική πορεία 3 περίπου ωρών περιπλανιόμαστε στα σοκάκια της παλιάς πόλης. Η προτομή μπροστά από το σπίτι στο οποίο έζησε ο εθνικός μας ποιητής Γιάννης Ρίτσος μας φέρνει στο νου στίχους από τη Ρωμιοσύνη:
«Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό.
Αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτω απ’ τα ξένα βήματα.
Αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο.
Αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο…»
Κυριακή, νωρίς το πρωί, το λεωφορείο μας οδηγεί μέχρι τον παραθαλάσσιο οικισμό του Αγίου Φωκά, νότια της Μονεμβασιάς. Από εκεί ξεκινάει το μονοπάτι που ενώνει την περιοχή της Μονεμβασιάς με τη χερσόνησο του Μαλέα, τερματίζοντας στο εντυπωσιακό σπήλαιο της Καστανιάς. Το μονοπάτι στο μεγαλύτερο μέρος του ακολουθεί την ακτογραμμή χωρίς σημαντικές υψομετρικές διαφορές. Ένα μικρό φιόρδ στο μέσο περίπου του μονοπατιού οδηγεί σε μια μικρή παραλία. Οι σκέψεις για μία σύντομη βουτιά δεν καρποφορούν λόγω έλλειψης χρόνου. Έχουμε άλλωστε και το πολύωρο ταξίδι της επιστροφής στη Χαλκίδα. Ίσως κάποια άλλη φορά. Πολύ σύντομα αφήνουμε το ήπιο αυτό μονοπάτι, αφού τη θέση του παίρνει ένα άλλο πολύ δύσβατο και βραχώδες. Πατάμε με προσοχή πάνω σε μυτερά βράχια, ευτυχώς, όχι για πολύ. Σε λίγα λεπτά το μονοπάτι επανέρχεται στη γνώριμη μορφή του. Συνεχίζει για λίγο ακόμα μέχρι που στρίβει δεξιά ανηφορίζοντας. Είμαστε κοντά στο τέλος του. Πράγματι, σε 30 περίπου λεπτά (3 ώρες και 45 λεπτά συνολικά μαζί με τις στάσεις), το σπήλαιο της Καστανιάς εμφανίζεται μπροστά μας. Αυτή τη φορά θα το επισκεφτούμε, καθώς σε περυσινή εξόρμηση στην περιοχή δεν μας έφτασε ο χρόνος και το είχαμε αφήσει σε εκκρεμότητα. Είναι πράγματι εντυπωσιακό και όπως μας ενημέρωσε η ξεναγός ένα από τα 3 καλύτερα της κατηγορίας του στην Ευρώπη. Η διάρκεια της ξενάγησης στη διαδρομή των 500 μέτρων δεν ξεπερνά τα 45 λεπτά σε ομάδες των 25 περίπου ατόμων. Πολύ θετικό είναι και το γεγονός της πολύ πρόσφατης παράκαμψης της Κάτω Καστανιάς που επιτρέπει στα λεωφορεία την προσέγγιση του σπηλαίου. Μέχρι πρόσφατα, τα μεγάλα οχήματα έφταναν μέχρι το χωριό και οι επισκέπτες συνέχιζαν με τα πόδια στον άχαρο ασφάλτινο δρόμο που οδηγεί στο σπήλαιο ύστερα από μία περίπου ώρα.
Μεσημέρι Κυριακής πλέον, κατηφορίζουμε για τον Άγιο Νικόλαο, νότια της Νεάπολης. Τελικός προορισμός μας είναι η εκπληκτική ταβέρνα Νεράιδα, γνωστή στους περισσότερους από την περυσινή μας επίσκεψη. Υποψιασμένοι και μη, αφεθήκαμε στις γευστικές προτιμήσεις του Αντώνη και του Παντελή που τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια με πολύ όρεξη και μεράκι έχουν καταφέρει με την εξαιρετική δουλειά τους να προσελκύουν πελάτες από ολόκληρη την Ελλάδα… Όσο για τα γλυκά του Παντελή, αυτό είναι αντικείμενο ενός επόμενου άρθρου!
