Το Μενοίκιο όρος δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο διάσημα βουνά. Πότε δεν άκουσα κάποιον ορειβάτη να καυχιέται για την κατάκτηση της κορυφής του. Αυτό ίσως οφείλεται στο -σχετικά- χαμηλό του ύψος (1.963μ.) και στον -γενικά- ήπιο χαρακτήρα του. Ή -ίσως- στην γειτνίασή του με το πολύ υψηλότερο Φαλακρό (2.229μ.) και το -επίσης γειτονικό και ιστορικό- Παγγαίον όρος.

Εμείς, ωστόσο, στην πρώτη προσέγγισή μας ενθουσιαστήκαμε, δεν βλέπουμε την ώρα να επιστρέψουμε.

ΑΓΝΑΝΤΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΝΟΙΚΙΟ

Εδώ και πολλά χρόνια αγναντεύουμε ποικίλες όψεις του ορεινού όγκου του Μενοίκιου. Όχι μόνον από τα υψίπεδα των γειτονικών του βουνών, που κατά καιρούς έχουμε ανεβεί, όπως του Φαλακρού, του Όρβηλου, του Παγγαίου και Λαϊλιά αλλά και από πάμπολλα πεδινά σημεία της ευρύτερης περιοχής της Δράμας και των Σερρών. Σχεδόν πάντα η μόνιμη επωδός μας ήταν: “κάποτε πρέπει να γνωρίσουμε το Μενοίκιο”. Η πλησιέστερη προσέγγιση ήταν στους δυτικούς πρόποδές του, στο περίφημο φαράγγι του Τιμίου Προδρόμου, με τα διαδοχικά πέτρινα γεφύρια (ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ, τεύχος 76, 2010)

Στις 4 του περασμένου Μαρτίου γιορτάσαμε την Καθαρά Δευτέρα με μια χαρούμενη παρέα ντόπιων στα Κοκκινόγεια  της Δράμας. Εκεί ανάμεσα στα τσίπουρα και στα νηστίσιμα μεζεδάκια, μαζεύαμε πληροφορίες ατενίζοντας τ’ αντικρινά χωριά του Μενοικίου. ήταν η Καλή Βρύση, η Μικρόπολη, η Χαριτωμένη κι η Καλλιθέα, όλα σκαρφαλωμένα στις προσήλιες Α-ΒΑ πλαγιές του βουνού, σε υψόμετρα από 270 ως 400 μέτρα.

-Είναι όμορφα χωριά, θα σας αρέσουν, καταλήγουν οι φίλοι μας. Μα πιο πολύ θα σας ενθουσιάσει η φύση και οι διαδρομές στο βουνό που το φθινόπωρο ιδιαίτερα, είναι πολύ θεαματικό.

ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ ΣΤΟΝ ΚΑΜΠΟ

Ποιός είπε ότι το φθινόπωρο είναι εντυπωσιακό μόνον στα βουνά; Σχηματίζονται ανάμεσά τους λεκάνες και πεδιάδες, που καθόλου δεν υπολείπονται σε χρωματική ποικιλία και ωραιότητα. Μια τέτοια περιοχή, από τις πιο αντιπροσωπευτικές, θεωρούμε την ευρύτερη λεκάνη της Δράμας. Όποιος μάλιστα, έχει την τύχη να βρεθεί -στην κατάλληλη εποχή- ανάμεσά στις παράλληλες ευθύγραμμες σειρές των κλιμάτων, θα μείνει κυριολεκτικά εμβρόντητος από την καταιγιστική χρωματική έκρηξη των φυλλωμάτων του αμπελώνα. Δεν απουσιάζει σχεδόν κανένας ενδιάμεσος χρωματικός τόνος: από το πράσινο, το ανοιχτό κίτρινο και το κίτρινο της ώχρας ως το πορτοκαλί, το καφετί και το πορφυρό. Ίσως μόνον οι αμπελουργοί και οι παρατηρητικοί περιηγητές μπορούν να αξιολογήσουν τις απίστευτες χρωματικές εναλλαγές που αναπτύσσονται με την εξέλιξη του φθινοπώρου στο αμπέλι.

Μα ο κάμπος της Δράμας δεν οφείλει την φθινοπωρινή του όψη μόνον στα αμπέλια. Καθώς περιπλανιόμαστε στους ασφάλτινους και χωμάτινους δρόμους, εμφανίζονται ποικίλοι εκπρόσωποι του φυτικού βασιλείου, καθένας με την ιδιαίτερη χρωματική του ταυτότητα. Πολύχρωμα τα πλατάνια, σαν φλουριά κίτρινες οι λεύκες, με εκτυφλωτικό κίτρινο της ώχρας οι ροδιές. Που τα τελευταία χρόνια διεκδικούν σημαντικό μερίδιο στις δενδροκαλλιεργημένες περιοχές.

Στο Δημαρχείο της Προσοτσάνης έχουμε τη χαρά να πιούμε καφεδάκι και να συζητήσουμε για το Μενοίκιο με τον Δήμαρχο Άγγελο Λύσσελη και τον Αντιδήμαρχο Κώστα Μιχαηλίδη.

-Για τις περιηγήσεις σας στο Μενοίκιο έχω εξασφαλίσει την συμμετοχή δύο ντόπιων, που γνωρίσουν άριστα την περιοχή, λέει ο Δήμαρχος. Για τα ορεινά της Μικρόπολης θα έχετε μαζί σας τον Χάρη Παπαδόπουλο, ενώ πάνω από την Καλή Βρύση και την Καλλιθέα θα σας συντροφέψει ο κτηνοτρόφος Πέτρος.

ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΝΟΙΚΙΟ

Από την πεδινή Προσοτσάνη (115μ.) παίρνουμε τις ήπιες ανηφοριές προς τα ΝΔ, με κατεύθυνση προς την Καλή Βρύση. Καθώς κερδίζουμε σταδιακά υψόμετρο απλώνεται χαμηλότερα ο κάμπος με χρωματιστά αμπέλια, κατακίτρινες συκιές και ροδιές, ενώ πίσω στο βάθος ορθώνεται ο απότομος όγκος του Φαλακρού.

Στα 7χλμ. μετά την Προσοτσάνη συναντάμε τον όμορφο οικισμό της Καλής Βρύσης, χτισμένης στους ΒΑ πρόποδες του Μενοικίου, στα 250 περίπου μέτρα. Το ορεινό συγκρότημα του Μενοικίου βρίσκεται στο ΒΑ τμήμα του νομού Σερρών και αντίστοιχα στο ΒΔ τμήμα του νομού Δράμας, αποτελώντας όριο μεταξύ των δύο νομών. Στα Β και ΒΔ έχει ως όρια τον Όρβηλο και τα ‘Ορη της Βροντούς, τον γνωστό Λαϊλιά. Υψηλότερη κορυφή του προς τα Β είναι η “Μαυρομάτα” με υψομ. 1963μ. Η παλιά, τούρκικη ονομασία, ήταν “Μποζ-Νταγ” (Γκρίζο Βουνό).

Κυριότερα πετρώματα του συγκροτήματος είναι οι σχιστόλιθοι και τα μάρμαρα. Στην ορεινή ζώνη αυτά τα μάρμαρα δημιουργούν κατά τόπους το φαινόμενο των δολίνων. Το στρώμα αυτό των καρστικών σχηματισμών εμποδίζει την διείσδυση του νερού στα βαθύτερα στρώματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παραμένουν επιφανειακά μεγάλες ποσότητες νερού, που βρίσκουν διέξοδο στις πάμπολλες πηγές. Παρατηρώντας κανείς από μακρυά το Μενοίκιο δεν θα διαπιστώσει την ύπαρξη κάποιας απομονωμένης κορυφής αλλά μια συνεχόμενη ράχη, σχεδόν ισόϋψη, που αναπτύσσεται με την μορφή γυμνού οροπεδίου από τα ΒΑ [ρος τα ΝΔ.

Με εξαίρεση την ζώνη των υποαλπικών λιβαδιών όπου, από τα 1.500 μέτρα και πάνω ή βλάστηση είναι ποώδης, όλος ο υπόλοιπος ορεινός όγκος είναι κατάφυτος από όλα τα χαρακτηριστικά είδη των διαδοχικών ζωνών βλάστησης, από την ζώνη της δρυός ως την ζώνη της οξυάς.

Εξαιτίας της πλούσιας χλωρίδας του το Μενοίκιο έχει ενταχθεί στο δίκτυο των προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000. Σημαντική είναι και η πανίδα του συγκροτήματος. Έχουν καταγραφεί 31 είδη θηλαστικών ανάμεσα στα οποία το αγριογούρουνο, το ζαρκάδι, ο λύκος, η αλεπού, ο λαγός, ο ασβός. Τα καταγεγραμμένα είδη πουλιών φτάνουν τα 132, περιλαμβάνονται ανάμεσά τους, ο πετρίτης, ο φιδαετός, ο χρυσαετός και ο σταυραετός. Μια ιδιαιτερότητα που χαρακτηρίζει το Μενοίκιο και απαντά σε ελάχιστα ορεινά συγκροτήματα της Ελλάδας είναι τα άγρια άλογα, που εδώ και μερικές δεκαετίες κυκλοφορούν ελεύθερα στα λιβαδοτόπια που εκτείνονται στα υψίπεδα του βουνού. Με την ελπίδα, λοιπόν, και την ευχή να συμπεριληφθούμε κι εμείς στους τυχερούς που θ’ αντικρύσουν τα περήφανα άτια του Μενοικίου, συνεχίζουμε μετά την Καλή Βρύση την διαδρομή μας στους πρόποδες του Μενοικίου, με κατεύθυνση προς την Μικρόπολη.

ΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ ΜΙΑ ΑΠΡΟΣΜΕΝΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

Μετά την Καλή Βρύση ένας ακόμη οικισμός παρεμβάλλεται μέχρι την Μικρόπολη, η Χαριστωμένη. Την φωτογραφίζουμε από μακρυά, διακοσμημένη με μερικές ζωηρές πινελιές από κατακίτρινες συκιές. Ετοιμαζόμαστε να διασχίσουμε γρήγορα το χωριό, γιατί έχουμε ήδη καθυστερήσει στο ραντεβού με τον ξεναγό μας. Ωστόσο, ακριβώς στην είσοδο του χωριού, σταματάμε αναγκαστικά. Μια πολύ οικεία εικόνα εμφανίζεται μπροστά μας. Είναι οι μορφές αγίων, χαραγμένες πάνω σε λιθάρια, που συνιστούν την συνολική έννοια ενός ιδιόμορφου ξωκκλησιού. Δεν έχουμε την παραμικρή αμφιβολία. Είναι η ίδια και απαράλλαχτη τεχνοτροπία, που εδώ και χρόνια έχουμε συναντήσει στα Διπόταμα του Παρανεστίου Δράμας, ακριβώς πάνω από την όχθη του Αρκουδορέματος. Εκεί βρίσκεται το ξωκκλησι του Αγίου Πνεύματος, με φιλοτεχνημένα τα περιγράμματα των μορφών των αγίων σε λείες, στρογγυλεμένες κροκάλες, στερεωμένες στη γη και μαζεμένες μια-μια από την πετρώδη κοίτη του Αρκουδορέματος.

Παρατηρούμε την συνολική εικόνα εμβρόντητοι. Ποτέ δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε, ότι μετά την ερημιά του Αρκουδορέματος θα συναντούσαμε τη ίδια ιδιόρρυθμη τεχνοτροπία στο αστικό περιβάλλον ενός χωριού. Πολύ περισσότερο δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα γνωρίζαμε και τους δημιουργούς αυτών των έργων. Εμφανίζονται ξαφνικά μπροστά μας γενειοφόροι και μακρυμάλληδες, φυσιογνωμίες ασκητικές και πανομοιότυπες μεταξύ τους. Είναι τα δίδυμα αδέλφια Κώστας και Βασίλης Ιωαννίδης, γεννημένοι στην Χαριτωμένη το 1963. Το σπιτικό τους είναι ένα λιτό τροχόσπιτο, εγκατεστημένο απέναντι από το έργο τους. Εκεί μέσα βρίσκεται το υποτυπώδες νοικοκυριό και το εργαστήρι τους. Στη διάρκεια της ζωής τους έζησαν και πολλά χρόνια στο λιλιπούτειο καλυβάκι του στα Διπόταμα, με το μόνιμο κελάρυσμα του Αρκουδορέματος, ερημίτες πραγματικοί. Πρόσχαροι , απλοί και καλοσυνάτοι, απαντούν σε κάθε ερώτησή μας.

–Και πως τα φέρνετε βόλτα βρε παιδιά αποτολμάω να του ρωτήσω.

–Έχει ο θεός μου απαντάνε και δείχνουν τον ουρανό.

ΣΤΑ ΥΨΙΠΕΔΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΠΟΛΗΣ

Η Μικρόπολη είναι ωραίο και μεγάλο χωριό, με αρκετά πέτρινα σπίτια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Στην Κάτω Πλατεία μας υποδέχεται εγκάρδια ο Χάρης Παπαδόπουλος, ο άνθρωπος που θα μας μυήσει στα πρώτα μυστικά του Μενοικίου. Αναχωρούμε από υψόμετρο 300 μέτρων και στην θέση Πλατάνια στρίβουμε αριστερά. Βγαίνουμε στην αντικρινή πλαγιά της μικρής χαράδρας των Αγίων Αναργύρων. Εδώ και το ξωκκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Εδώ και το ξωκκλήσι της Αγίας Μαρίνας, του 1969. Στην κοίτη της ρεματιάς υπάρχει ροή νερού, ενώ μετά βίας διακρίνεται τμήμα παμπάλαιας πέτρινης γεφυρούλας, μέσα σε βλάστηση πυκνή.

Καθώς κερδίζουμε υψόμετρο, τις αγριοφουντουκιές και τους γάβρους διαδέχονται οι πρώτες καστανιές. Χαμηλά ξεχωρίζει στενό μονοπάτι, λαξευμένο στα ριζά της αντικρινής βραχώδους πλαγιάς. Βρισκόμαστε στην περιοχή του “Ναλπάτη” από την ομώνυμη βρυσούλα του 1936. Εμφανίζονται ήδη μερικές αιωνόβιες καστανιές από το περίφημο αυτοφυές καστανόδασος της Μικρόπολης. Στα 2.9χλμ. από την αρχή της διαδρομής μας και σε υψόμετρο 570μ. συναντάμε μια νέα βρυσούλα.

–Είναι γνωστή με την παλιά της ονομασία “Ντακούλ Τσεσμέ” λέει ο Χάρης και το νερό της είναι πολύ καλό.

Ο δρόμος συνεχίζει ανηφορικός και αρκετά βατός. Από κάθε στροφή αποκαλύπτονται ωραίες εικόνες του κάμπου, ενώ στο βάθος του ορίζοντα διαγράφεται πάντα ο όγκος του Φαλακρού. Οι γέρικες καστανιές με τους εντυπωσιακούς κορμούς πληθαίνουν συνεχώς, ήδη κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες οξυές. Τα χρώματα των φυλλωμάτων τους έρχονται να συμπληρώσουν την πλούσια χρωματική παλέτα των υπόλοιπων φυλλοβόλων δέντρων. Λίγο πιο πάνω, στα 4,5χλμ. κελαρύζει ακόμη μια πηγή, κατασκευασμένη το 1994. Το υψόμετρο είναι 730 μέτρα και η τοποθεσία λέγεται “Πλατεία”

–Από αυτή την πηγή πίνουν νεράκι τα ζαρκάδια, λέει ο Χάρης, και μ’ αυτή την επισήμανση δίνει ένα ακόμη πιο ειδυλλιακό χαρακτήρα στη διαδρομή μας. Μια διαδρομή που ξεδιπλώνει συνεχώς όλο το φυσικό κάλλος του Μενοικίου και την αφθονία των πηγών του. Στα 5.6 χλμ. συναντάμε δεξιά την διακλάδωση προς την Παναγία Καστανιώτισσα. Είναι ένα ευρύτατο ξέφωτο, που απλώνεται επίπεδο και χορταριασμένο, μέσα σε υπέροχο δάσος από οξυές και αιωνόβιες καστανιές. Τον χώρο κοσμεί μια πανύψηλη φλαμουριά, ενώ πολύ θεαματικές είναι οι λεπτές, ολόισιες βέργες, χαρακτηριστικές των φουντουκιών.

Σ’ αυτό το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον είναι χτισμένη η εκκλησία της Παναγίας της Καστανιώτισσας. Το 15 Αύγουστο, κάθε χρόνο γίνεται μεγάλο πανηγύρι. Πολύ ωραίες είναι και οι υπόλοιπες εγκαταστάσεις: ένα καλοκατασκευασμένο ξύλινο σπιτάκι, με μεγάλη ξυλόσομπα και κεντρικό τζάκι, κιόσκι και βρύσες για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Το υψόμετρο έχει φτάσει στα 800 μέτρα και ήδη αρχίζει η κυριαρχία της οξυάς. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που η επόμενη βρύση που συναντάμε, στα 6,3 χλμ. έχει την ονομασία “Καιν-τσεσμέ”, “Βρύση της Οξυάς”. Είναι μια πολύ παλιά βρύση, ξαναχτισμένη με ωραίο και πολύ κρύο νερό. Μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο πάνω σε υψόμετρο 910μ. προβάλλουν μερικά δέντρα Ίταμου, που ξεχωρίζουν με το σκουροπράσινο χρώμα των φυλλωμάτων τους ανάμεσα στις οξυές.

Στα 2χλμ. συναντάμε αριστερά, πάνω από τον δρόμο, το ξύλινο φυλάκιο του Δασαρχείου. Είναι χτισμένο σ’ ένα εκπληκτικό μπαλκόνι, με θέα απεριόριστη σε μεγάλο τμήμα του κάμπου της Δράμας και στα γύρω βουνά. Ολόγυρα εκτείνονται απέραντα δάση οξυάς, ενώ στα γυμνά υψίπεδα, στα δυτικά, φύεται εξαιρετικής ποιότητας τσάι του βουνού, που φροντίζει να συλλέγει κάθε χρόνο ο φίλος μας Χάρης.

Μικρό και περίπλοκο το φυλάκιο, με τρεις διπλές κουκέτες, ξυλόσομπα και τζάκι, τραπέζι, νιπτήρα και καρέκλες. Πίσω από το σπιτάκι, το νερό της βρυσούλας είναι παγωμένο, φτάνει από πηγή που βρίσκεται στ’ αντικρινά υψίπεδα του βουνού.

–Κάθε εποχή του χρόνου, η διανυκτέρευση εδώ πάνω είναι μια αξέχαστη εμπειρία, επισημαίνει ο Χάρης και δεν έχουμε κανένα λόγο ν’ αμφισβητήσουμε τα λόγια του.

Μετά το καταφύγιο ξαναβγαίνουμε στον κεντρικό δρόμο, που διασχίζει με κατεύθυνση ΝΔ το βουνό. Είναι μια μεγάλου μήκους ορεινή διαδρομή, που συνδέει την Μικρόπολη της Δράμας με το Άγιο Πνεύμα. Έτσι, αν κάποιος έχει περιηγητική διάθεση και όχημα 4Χ4, μπορεί να ξεκινήσει από τους ΒΑ και να καταλήξει στους ΝΔ πρόποδες του Μενοικίο, πολύ κοντά στην πόλη των Σερρών.

–Να μια διαδρομή 25 περίπου χιλιομέτρων, που πιστεύω πως θα ‘χει μεγάλο ενδιαφέρον για σας, λέει ο Χάρης, δίνοντάς μας έτσι μια θαυμάσια μελλοντική, εξερευνητική προοπτική.

–Ας συνεχίσουμε για λίγο, προτείνει ο φίλος μας. Ίσως καταφέρουμε ν’ αντικρύσουμε, από μακρυά κανένα αλογάκι, αν είμαστε τυχεροί. Ξαναμπαίνουμε σε δάσος οξυάς, και μερικές εκατοντάδες μέτρα μετά, εντοπίζουμε δύο νεαρές σημύδες, τις μοναδικές που έχουμε συναντήσει στο Μενοίκιο μέχρι τώρα. Μια ακόμη χτιστή βρύση προβάλλει μέσα στο πολύ όμορφο δάσος της οξυάς. Εδώ, στο υψόμετρο των 1.100 σχεδόν μέτρων, πολύ λίγα φυλλαράκια έχουν απομείνει στα κλαδιά, σχεδόν όλα έχουν καλύψει το έδαφος μ’ ένα παχύ στρώμα, καφεκίτρινο χαλί.

Δυόμισι περίπου χιλιόμετρα μετά το φυλάκιο και σχεδόν 11 μετά την Μικρόπολη, αντικρύζουμε μπροστά μας ένα εκτεταμένο οροπέδιο με έδαφος ομαλό.

–Εδώ κάποτε καλλιεργούνταν πολλές πατάτες, λέει ο Χάρης, τα τελευταία όμως χωράφια έγιναν χλοερά λιβάδια, ιδανικά για βοσκή. Μακάρι την ίδια άποψη να έχουν και τ’ άλογα, προσθέτει ο φίλος μας και κατευθύνει το βλέμμα του στο λιβάδι ως τις αντικρινές πλαγιές.

Οδηγούμε στο χορταριασμένο έδαφος αργά. μετά τα πυκνά δάση, τις ανηφόρες και τις στροφές απολαμβάνουμε την ηπιότητα του τοπίου και την απόλυτη γαλήνη. Ξαφνικά συμβαίνει αυτό που όλοι ευχόμασταν τόση ώρα: μερικές γνώριμες καφετιές σιλουέττες κινούνται ήρεμα στην άκρη του οροπεδίου, στου ομαλούς πρόποδες των πλαγιών.

–Τ’ άλογα! φωνάζει χαρούμενη η Άννα και ετοιμάζει τον τηλεφακό της.

–Φωτογράφισέ τα πριν φύγουν, λέει με αγωνία ο Χάρης.

–Είναι αδύνατον από τόσο μακρυά, πρέπει να πλησιάσουμε.

Αρχίζει μια πορεία βασανιστικά αργή με το βλέμμα στηλωμένο πάντα στ’ αλογάκια. Κάθε δευτερόλεπτο που περνάει, μας φέρνει πιο κοντά τους, αυξάνει τις πιθανότητες μας για μια αξιόλογη φωτογράφηση. Ακολουθώ μια κατεύθυνση ελαφρά παραπλανητική, όχι κατευθείαν πάνω τους. Κάποια στιγμή αποφασίζει η Άννα να βγει απ’ το αυτοκίνητο και να συνεχίσει την προσέγγιση με τα πόδια. Ξεχωρίζουν πια ολοκάθαρα τ’ άλογα. 10 συνολικά. Άλλα βόσκουν, κάποια κινούνται με ηρεμία, ένα-δύο σηκώνουν το κεφάλι και μοιάζουν να οσμίζονται τον αέρα. Η Άννα, όλο και πλησιάζει με ήρεμα βήματα, αποφεύγοντας να τα κοιτάζει καταπρόσωπο. Εμείς με το Χάρη παρακολουθούμε από τα παράθυρα του αυτοκινήτου. Η  Άννα, απτόητη, συνεχίζει να πλησιάζει. Επιτέλους, κάποια στιγμή, σηκώνει την φωτογραφική μηχανή και πολύ διακριτικά, παίρνει τις πρώτες λήψεις.

Παραδόξως τα άλογα δείχνουν να μην πτοούνται, ίσως μάλιστα απολαμβάνουν την πιθανή δημοσιότητα.

Άλλωστε, σχεδόν όλα είναι θηλυκά, σχολιάζει ο Χάρης, ανάμεσά τους διακρίνω μόνον δύο αρσενικά.

Η Άννα δεν απέχει παραπάνω από 25-30 μέτρα και φωτογραφίζει πια μ’ όλη την άνεσή της

–Έ, λοιπόν, αυτό μου φαίνεται απίθανο, λέει ο Χάρης, δεν το έχω ξαναδεί.

Κι ενώ το μικρό κοπάδι μοιάζει να έχει πλήρως αποδεχθεί την παρουσία της Άννας, ξαφνικά όλα αλλάζουν. Ακούγονται κάποια χλιμιντρίσματα αρχικά και μετά, τα δύο αρσενικά ξεχωρίζουν απ’ τα υπόλοιπα, στέκονται αντιμέτωπα και ορθώνουν το ανάστημά τους στα πίσω πόδια, αρχίζουν τις επιθέσεις με τις οπλές. Μέσα σε δευτερόλεπτα η ηρεμία εξαφανίζεται, πρωταγωνιστές είναι πια μόνον τα δύο αρσενικά, που αγωνίζονται με πολύ βιαιότητα να επιβάλουν την κυριαρχία στο κοπάδι. Η Άννα ξαναβρίσκει το φωτογραφικό της ενδιαφέρον, που είχε για λίγο, με την τόση ηρεμία ατονήσει. Εμείς, πάλι, με τον Χάρη παρακολουθούμε γοητευμένοι, ευγνώμονες για το προνόμιο να είμαστε μάρτυρες αυτών των σπάνιων στιγμών.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΟΠΟΛΗ

Ενθουσιασμένοι από την παρουσία και -κυρίως- από την απρόσμενη “παράσταση” των άγριων αλόγων -που κράτησε λίγα μόνο λεπτά- ξεκινάμε την επιστροφή μας για την Μικρόπολη. Σε απόσταση 500 περίπου μέτρων μετά το καταφύγιο του Δασαρχείου συναντάμε την διακλάδωση του δρόμου στην περιοχή του Αγκώνα. Εδώ αντί να κατηφορίσουμε δεξιά στην ήδη γνωστή μας διαδρομή, συνεχίζουμε αριστερά, για να ολοκληρώσουμε ως την Μικρόπολη μια κυκλική διαδρομή.

Μηδενίζουμε στον Αγκώνα το οδόμετρο κι ξεκινάμε. Πολύ γρήγορα διαπιστώνουμε αφ’ ενός την μεταβολή της βλάστησης, που εδώ αποτελείται κυρίως από βαλανιδιές  και αφ’ ετέρου την σύσταση του εδάφους που εξελίσσεται σε πετρώδη. Ο άμεσος αντίκτυπος είναι στο οδόστρωμα, που γίνεται κακκοτράχαλο και μας ταρακουνάει φοβερά.

Στα 7χλμ. περνάμε δίπλα από τον ναό του Αγίου Γεωργίου με την πυκνή συστάδα κυπαρισσιών. Εδώ γιορτάζεται μια γιορτή μοναδική. Είναι η λεγόμενη “Μέρα του Θεού” σε ανάμνηση του μεγάλου σεισμού που έγινε το 1850, την ημέρα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου, ενός σεισμού που κατατρόμαζε τους Τούρκους και τους απέτρεψε από το να σκοτώσουν του χριστιανούς της περιοχής.

Στα 8χλμ. συναντάμε τα πρώτα σπίτια του χωριού. Από την τοποθεσία “Πλατάνια” στρίβουμε αριστερά προς την “Πάνω Πλατεία”. Στενά δρομάκια, κάποια παλιά σπίτια, πλατεία, εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου του 1910, κωδωνοστάσιο με πελεκημένη πέτρα και μαρμάρινο λιθανάγλυφο που απεικονίζει τρεις γυναικείες μορφές. Λίγο πιο κάτω, το μικρότερο και παλαιότερο κοιμητηριακό εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου, του 1841.

Από την Μικρόπολη βγαίνουμε βόρεια και ανηφορίζουμε προς τον οικισμό “Πανόραμα”. Τον συναντάμε στα 10χλμ. περίπου, σε υψόμετρο 550 μέτρων. Η παλιά ονομασία του χωριού είναι “Καλαπότι” και σήμερα κατοικείται από λίγους κατοίκους. Διασχίζουμε το χωριό και ανηφορίζουμε χωματόδρομο με κατεύθυνση ΒΔ. Πολύ γρήγορα συναντάμε ρεματιά με πέτρινο γεφυράκι, ενώ λίγο πιο πάνω αρχίζει καστανόδασος και βαλανιδίες. Από υψόμετρο 750 περίπου μέτρων το χωριό μας αποκαλύπτει μια θεά εξαιρετική.

Δεν αργούμε να φτάσουμε σε αυχένα, με απεριόριστη θεά και υψόμετρο 800 σχεδόν μέτρων. Ένα τρίστρατο δασικών δρόμων οδηγεί με ορεινές διαδρομές σε διάφορους γνωστούς προορισμούς όπως στο Οχυρό και στο Κάτω Νευροκόπι προς τα ΒΑ, στη Κάτω Βροντού προς τα ΒΔ αλλά και Ν στην Μικρόπολη. Εμείς, ωστόσο έχουμε ήδη φτάσει στον προορισμό μας. Είναι λίγο χαμηλότερα, το ερειπωμένο μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου Καλαποτίου, από το οποίο σώζεται ακέραιο μόνο το Καθολικό.

Σύμφωνα με την Προϊσταμένη της 12ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλας Σταυρούλα Δαδάκη(2), ο ναός είναι κτισμένος με επιμελημένη αργολιθοδομή και με ορθογωνισμένους μαρμαρόλιθους για τον τονισμό των γωνιών. Από μάρμαρο είναι επίσης τα πλαίσια των παραθύρων και το περιθύρωμα των εισόδων. Σύμφωνα με την ανάγλυφη επιγραφή σε μαρμάρινη πλάκα, πάνω από το ανατολικό παράθυρο, το καθολικό κτίστηκε το 1865.

Ο ναός έχει δύο εισόδους, μια στην δυτική και μια στην νότια πλευρά. Στον άξονα της δυτικής εισόδου διαμορφώνεται ο τριώροφος πύργος του μονόκλιτου εγγεγραμμένου σταυροειδούς τρουλλαίου ναού, χαρακτηριστικός τύπος της βυζαντινής αρχιτεκτονικής για μικρών διαστάσεων ναούς. Ο τρούλλος με το οκταγωνικό τύμπανο και τα ανοίγματα είναι στοιχείο βυζαντινό, σε αντίθεση με τον χαμηλό τυφλό τρούλλο, που επικρατεί σε ναούς της μεταβυζαντινής εποχής.

Στο εσωτερικό, μας εντυπωσιάζει αρχικά το εξαιρετικό πλακόστρωτο δάπεδο και, στη συνέχεια, ο αγιογραφικός διάκοσμος που καλύπτει όλες τις επιφάνειες των τοίχων. Από την επιγραφή που συνόδευε τις τοιχογραφίες διακρίνεται μόνον το έτος 1874

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο αναπτύσσεται σε όλο σχεδόν το ύψος του ναού, ενώ κάποιες από τις εικόνες του είναι του 19ου αιώνα.

Καθώς το απόγευμα προχωράει αφήνουμε το πανέμορφο ερημικό μνημείο του Αγίου Δημητρίου και επιστρέφουμε στο Πανόραμα. Σε απόσταση 4 ακριβώς χιλιομέτρων σταματάμε μπροστά στον ωραίο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου. Ο ναός είναι χτισμένος το 1841 με εξαιρετική τοιχοποιία στην αρχική της μορφή. Εντυπωσιακοί είναι οι μαρμάρινοι ογκώδεις πεσσοί στον εξωνάρθηκα και εξίσου εντυπωσιακό το πανύψηλο και ογκώδες, σνα μανιάτικος πύργος καμπαναριό. Περίπου 50 μέτρα πάνω από την εκκλησία, επιβάλλεται με τον όγκο του ένα γέρικο πλατάνι, με πελώρια κουφάλα. Η περίμετρος του κορμού του φτάνει τα 11μ.

Νύχτα πια επιστρέφουμε στην Μικρόπολη. Ευχαριστούμε θερμά και αποχαιρετάμε τον Χάρη Παπαδόπουλο, που δεν παραλείπει να μας χαρίσει διάφορα καλούδια, ανάμεσά στα οποία και τσάι του βουνού, μαζεμένο απ’ τα υψίπεδα του Μενοικίου.

ΜΕΝΟΙΚΙΟΥ ΣΥΝΕΧΕΙΑ

ΣΤΑ ΟΡΕΙΝΑ ΤΗΣ ΚΑΛΗΣ ΒΡΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ

Μετά την γνωριμία με το ΒΑ σειρά έχει το ΝΑ τμήμα του Μενοικίου. Εδώ πάμε να συναντήσουμε τον δεύτερο ξεναγό που μας έχει υποδείξει ο Δήμαρχος Προσοτσάνης, τον Πέτρο Πράσατζη. Πριν , ωστόσο, πάρουμε και πάλι τα βουνά, βγαίνουμε προς τα Β, έξω από το χωριό. Σε απόσταση 2,5 μόλις χιλιομέτρων βρισκόμαστε σ’ ένα όμορφο πεδινό τοπίο με ποικίλες καλλιέργειες από ελαιώνες και αμπέλια, ροδιές, καρυδιές αλλά και καπνοχώραφα με ανθισμένα καπνά. Εδώ κάτω από ένα εντυπωσιακό στέγαστρο βρίσκεται το Ιερό Διονυσιακής λατρείας των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων. Το ωραίας τοιχοδομίας κτίριο είναι μοναδικό δείγμα κτίσματος ιστορικών χρόνων για τον νομό Δράμας. Μια πρώτη προσπάθεια χρονολόγησής του, που στηρίζεται σε ευρήματα, μας οδηγεί στα τέλη του 4ου αιώνα με αρχές του 300 π.χ. Αποκαλύφθηκε ένα παχύ στρώμα καταστροφής από φωτιά και θραύσματα αγγείων καθώς και νομίσματα, μαζί με κομμάτια από πλιθιά και καμένα ξύλα, τα οποία μαρτυρούν το βίαιο πέρασμα της φωτιάς που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές.

Επιστρέφοντας στην είσοδο της Καλής Βρύσης μας καλημερίζει ένας ντόπιος από τον κήπο του σπιτιού του. Τον ρωτάμε πως θα πάμε στην πλατεία του χωριού. Μας κατατοπίζει και πιάνουμε κουβεντούλα. Είναι ο Αντώνης Ματζιάρης, που προθυμοποιείται να μας περάσει στο σπίτι του για ένα καφεδάκι. Αρνούμαστε ευγενικά γιατί πρέπει να συναντήσουμε τον ξεναγός μας. Τότε ο Αντώνης μπαίνει στο σπίτι και επιστρέφει κρατώντας δύο μπουκάλια

–Αυτό είναι για σας, τσίπουρο δικό μου. Πιστεύω να σας αρέσει.

Αποχαιρετάμε τον καλοσυνάτο άνθρωπο και ανηφορίζουμε για την πλατεία της Καλής Βρύσης. Δρόμοι ανηφορικοί, πεντακάθαροι, στρωμένοι με γρανιτένιου κυβόλιθους, ξυλόφουρνος του Δούκα από την δεκαετία του ’60, πλατειούλα μικρή, σε υψόμετρο 270 μέτρων. Ήρεμος, ευχάριστος τόπος η Καλή Βρύση, με χτίσιμο αμφιθεατρικό στις Α πλαγιές του Μενοικίου και με υπεροχή αντικρινή θέα στο Φαλακρό. Η εκκλησούλα της Αγίας Μαρίνας είναι μονόχωρη, με γυναικωνίτη και χαγιάτι, χτισμένη το 1883.

Ο άλλος ναός, του Αγίου Νικολάου, είναι προγενέστερος. Κτίσθηκε πριν το 1848 και διαθέτει εξαιρετικής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Σε στρατηγική θέση της πλατείας βρίσκεται το μοναδικό καφενείο. Καθισμένοι στα τραπεζάκια έξω οι ηλικιωμένοι του χωριού, συζητάνε ήσυχα, αποταμιεύουν ζεστό φθινοπωρινό ήλιο για τις κρύες μέρες του χειμώνα. Ρωτάμε το καφετζή αν φάνηκε ο Πέτρος.

–Τηλεφώνησε πριν λίγο. Είναι στο δρόμο δεν θ’ αργήσει.

Καθόμαστε στο διπλανό παγκάκι, κοντά στο μαρμάρινο Μνημείο Πεσόντων και παραγγέλλουμε καφεδάκια. Είναι καλοφτιαγμένα, με καϊμάκι και σωστές δοσολογίες πράγμα όχι τόσο συχνό για ελληνικά καφές. Κάνω να πληρώσω αλλά ο μαγαζάτορας με σταματάει.

–Τα καφεδάκια είναι κερασμένα απ’ το χωριό.

Ένα σκληροτράχηλο NISSAN NAVARA 4X4 καταφθάνει φουριόζο στην πλατεία. Πετάγεται από μέσα ένας λεπτός νευρώδης άντρας, ρίχνει μια ερευνητική ματιά κι αμέσως μετά προσανατολίζεται κατά πάνω μας.

–Είστε από τον Δήμαρχο, έτσι δεν είναι;

Σφίγγουμε τα χέρια.

–Αν σας ενδιαφέρει  το βουνό θα έρθετε μαζί μου. Ξέρω όλα τα κατατόπια.

–Πως τα έμαθες Πέτρο;

–Από τα οχτώ μου χρόνια, βόσκοντας τα γίδια του πατέρα μου κι αργότερα κυνηγώντας. Το βουνό δεν έχει από μένα μυστικά. Ας ξεκινήσουμε όμως, έχουμε δρόμο μπροστά μας. Μετακομίζουμε από το Jimny στο πολύ άνετο, θηριώδες Navara.

–Καλύτερα σ’ αυτό, λέει ο Πέτρος. Πάει μόνο του στο δρόμο.

Βγάζω το μπλοκάκι μου. Μπορώ, επιτέλους, να κρατάω σημειώσεις, παρατηρώντας με άνεση το τοπίο και χωρίς να σταματάω κάθε λίγο.

Από την πλατεία βγαίνουμε Ν προς το παρεκκλήσι του Αη-Γιώργη. Ανηφορίζουμε παράλληλα με το στενό, απότομο φαράγγι “Γιάουρ”. Στα 1,7χλμ. από το χωριό φτάνουμε στο πλατανόδασος του Αη- Βλάση. Ωραίο ξέφωτο, χορταριασμένο, σε υψόμετρο 450 μέτρων, με χτιστή βρύση του 2011. Ψησταριές, τραπεζοκαθίσματα, μεγάλα σκιερά πλατάνια, τόπος ιδανικός για δασική αναψυχή.

–Εδώ γίνονται σπουδαία γλέντια με τσίπουρα και σχάρες, λέει ο Πέτρος.

Μετά το ξέφωτο στρίβουμε δεξιά. Στη βλάστηση κυριαρχούν τα πουρνάρια. Περνάμε δίπλα από το καλοκαιρινό μαντρί του Πέτρου. Δεξιά του ένας δρόμος κατηφορίζει στο χωριό. Λίγο πριν από τα 600 μέτρα εμφανίζονται καστανιές με απογυμνωμένα κλαδιά. Από υψόμετρο 700 μέτρων έχουμε θέα μοναδική σε κάμπο, Φαλακρό, Όρβηλο, Όρη της Βροντούς. ήδη αρχίζουν οι πρώτες οξυές, οι γάβροι, οι φουντουκιές.

Ξαφνικά ο Πέτρος σταματάει το αυτοκίνητο, βγαίνει έξω και ψαχουλεύει στο έδαφος ανάμεσα στα ξερόφυλλα της οξυάς. Μετά από λίγο, μας δείχνει στην χούφτα τα ευρήματά του. Είναι μικροσκοπικά ξυλώδη κυπελάκια μ’ έναν ακόμη πιο μικροσκοπικό καρπό στο εσωτερικό. Δεν είναι άλλος από τον καρπό της οξυάς. Πρωτοείδαμε εδώ και χρόνια κελύφη, χωρίς όμως καρπό στο εσωτερικό. Τώρα με τον Πέτρο, όχι μόνον γνωρίζουμε αλλά και δοκιμάζουμε τον καρπό. Που παρεμπιπτόντως, δεν είναι καθόλου άσχημος. Τηρουμένων των αναλογιών, θα μπορούσε στην ανάγκη να συνοδέψει και ουΐσκυ.

–Για τα αργιογούρουνα είναι πολύ αγαπητός μεζές, λέει ο Πέτρος. Όσοι καρποί περισσεύουν τους τρώμε εμείς.

Ανασκαλεύουμε κι εμείς τα φύλλα και μαζεύουμε αρκετούς καρπούς, όχι για να τους φάμε αλλά για να τους δείξουμε, ως σπάνιο και άγνωστο προϊόν της φύσης, στους φίλους μας στην πόλη.

Ο δρόμος γίνεται ζόρικος, πολύ ανηφορικός. Από κάτω χάσκει η απόκρημνη και θεαματική χαράδρας “Στενέ”. Αδιαπέραστη βλάστηση, βραχώδεις γκρεμοί και σπηλιές, πολύ άγριο σκηνικό.

–Εδώ συνήθιζε να έρχεται η αρκούδα λέει ο Πέτρος. Βγαίνουμε για λίγο στο πλάι του δρόμου, σ’ ένα στενό μπαλκόνι, το “Παρατηρητήριο”. Στεκόμαστε στο χείλος του γκρεμού από κάτω χάος πραγματικό. Απέναντι -και ψηλότερα- ο εμβληματικός; πυραμιδοειδής λόφος, με τις βραχώδεις ορθοπλαγιές. Είναι η “Τσατάλκα”, που και από τον κάμπο ακόμη, δεσπόζει εντυπωσιακά πάνω από τον οικισμό της Καλής Βρύσης. Ωστόσο, από την οπτική γωνία του Παρατηρητηρίου, η οξυγώνια κορυφή της έχει ημερώσει, έχει μετατραπεί σε τραπεζοειδή.

Συνεχίζει ο δρόμος πολύ κακοτράχαλος, μας επιβάλλει τη χρήση αργής τετρακίνησης. Στα 6χλμ από το χωριό συναντάμε αριστερά διακλάδωση, που οδηγεί προς την Καλλιθέα. Εμεί συνεχίζουμε ευθεία και 300 μέτρα μετά βρισκόμαστε μπροστά στο καταφύγιο των κυνηγών, σε υψόμετρο 950 μέτρων. Ωραία θέα, αύλειος χώρος με μηλιές και κερασιές. Πολύ ωραίο είναι και το κτίσμα, με τζάκι, σκεύη κουζίνας, κουκέτες και ψησταριές. Αυτό όμως που κερδίζει τις εντυπώσεις μας είναι μια απίθανη πατέντα υπαίθριας σόμπας, η “πέτσκα”, όπως την έλεγαν στα βουλγάρικα οι παλιοί. Πάνω απ’ το πεζούλι του κήπου ο Πέτρο μας δείχνει το αυτοσχέδιο “γιατάκι” του, ένα παχύ στρώμα από φτέρες ξερές.

–Αυτό είναι ένα φυσικό στρώμα πολυτελείας, λέει ο φίλος μας. Ακόμα και με χιόνι κοιμήθηκα εδώ πάνω.

Από μια χτιστή πηγούλα -“Κελ-τεπέ”- την ονομάζει ο Πέτρος -τρέχει εξαιρετικό νερό. Δεν υπάρχει γωνιά του Μενοικίου, που να μην βρίσκει ο περιηγητής ή πεζοπόρος το πολύτιμο νερό. Το καταφύγιο έχει και εικονοστάσι αφιερωμένο στου Αγίου Αλέξανδρο, Κύριλλο και Μεθόδιο.

Κατευθυνόμαστε προς την “Τσατάλκα”, την βράχινη πυραμίδα. Σ’ ένα απότομο πρανές ο Πέτρος μας δείχνει ίχνη από αγριογούρουνο, ενώ λίγο πιο κάτω, ίχνος από οπλή ζαρκαδιού.

Σε απόσταση ενάμιση σχεδόν χιλιόμετρο από το καταφύγιο συναντάμε βασική διακλάδωση, που αριστερά οδηγεί στην Τσατάλκα, ενώ δεξιά κατηφορίζει προς το χωριό. Στ 8,5χλμ. από την Καλή Βρύση φτάνουμε σ’ ένα εκπληκτικό χορταριασμένο υψίπεδο, στα Δ-ΝΔ ριζά τη Τσατάλκας. Το υψόμτρο είναι 870μ. και η θέα μοναδική: χαμηλά στα ΒΔ διακρίνεται η Μικρόπολη, ενώ πιο πίσω στην ευθεία, οι γυμνές κορυφές της Βροντούς. Λίγο βορειότερα, μέσα από τα σύννεφα, προβάλλουν οι κορυφές του Όρβηλου. Δεξιότερα -και πιο πάνω από την Μικρόπολη- φαίνεται το Πανόραμα, ενώ πιο πάνω ακόμη, ξεχωρίζει ο μοναχικός όγκος του Αγίου Δημητρίου.

Εγκαταλείπουμε το οροπέδιο της Τσατάλκας και συναντάμε την διακλάδωση του δρόμου, που αριστερά κατηφορίζει με κυκλική διαδρομή προς το χωριό. Εδώ το οδόστρωμα είναι πολύ πιο ομαλό αλλά με αρκετές πολύ κλειστές και ανήλιαγες στροφές, που μαζεύουν χιόνι και είναι επικίνδυνες τον χειμώνα. Είναι μια ευχάριστη διαδρομή που ολοκληρώνει την κυκλική άποψή μας για την χαράδρα “Στενέ”. Η βλάστηση διαφέρει από την αντικρινή διαδρομή, αποτελείται από πουρνάρια -κυρίως- φράξους και γάβρους. Καθώς κατηφορίζουμε, αποκαλύπτεται σ’ όλο το χαοτικό της μεγαλείο η κατακόρυφη κόψη της Τσατάλκας, ένα αναρριχητικό πεδίο φοβερό. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το θέαμα της πέτρινη πυραμίδας στην κορυφή της πολύχρωμης πλαγιάς.

Στα 4.4χλμ από την Τσατάλκα -και 1 περίπου χλμ. από το χωριό- παίρνουμε μια διαδρομή προς το μαντρί του Πέτρου και μετά κατηφορίζουμε στο χωριό. Φτάνοντας στην Καλή Βρύση μας εντυπωσιάζει ένα μεγάλο πέτρινο τριώροφο του 1927, με ωραία τοιχοποιία και οριζόντιες ξυλοδεσιές, δυστυχώς όμως με σπασμένα τζάμια και ακατοίκητο. Χωρίς την παραμικρή ανάπαυλα παίρνουμε τον ενδιάμεσο δρόμο για το Ανθοχώρι που πολύ γρήγορα μας βγάζει στην Καλλιθέα.

ΣΤΑ ΥΨΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ

Μεσημέρι πια διασχίζουμε τους στενούς, ανηφορικούς δρόμους της αμφιθεατρικής Καλλιθέας. Στην μικρή, τσιμεντόστρωτη πλατεία το υψόμετρο είναι 380 μέτρα. Εδώ βρίσκεται και το ωραίο Καφέ-Ταβέρνα, με το ποιητικό όνομα “Θρόϊσμα των φίλων”. Πεινάμε αλλά πρέπει πρώτα να ολοκληρώσουμε μια τελευταία διαδρομή στο βουνό.

Βγαίνουμε από το χωριό με Β κατεύθυνση προς τα λημέρια της Καλής Βρύσης. Πετρόδρομος και πουρνάρι, αυτά είναι τα αρχικά χαρακτηριστικά της διαδρομής. Που συνεχίζει ν’ ανηφορίζει δύσβατη, με βαθειά νεροφαγώματα και μοναδική βλάστηση πουρνάρια, κέδρα και φτέρες. Νοσταλγούμε τα πληθωρικά δάση με τις αιωνόβιες καστανιές και τις οξυές. Υπάρχει, ωστόσο, κι ένα πλεονέκτημα στη διαδρομή. Είναι η ανεμπόδιστη θέα που μας εξασφαλίζει η χαμηλή βλάστηση σε κάθε σημείο του ορίζοντα. Κυρίαρχη λοιπόν και πολυχρωματική εμφανίζεται η καφεκόκκινη και κιτρινωπή εικόνα του κάμπου των Κοκκινογείων και της Προσοτσάνης, που διαγράφεται ως τους πρόποδες του επιβλητικού Φαλακρού. Καθώς το υψόμετρο φτάνει τα 900 μέτρα, περνάμε τα νοητά σύνορα της επικράτειας της Καλλιθέας και εισχωρούμε στα εδάφη της Καλής Βρύσης, που εμφανίζονται σε εντυπωσιακή κάτοψη χαμηλά. Ορθάνοιχτος είναι ο ορίζοντας προς τα Α. Μας αποκαλύπτει ένα τμήμα της κορυφογραμμής της Θάσου και πιο πίσω ακόμη, στο Θρακικό Πέλαγος , τον αχνό, απότομο όγκο της Σαμοθράκης.

Στα 950 περίπου μέτρα εμφανίζονται οι πρώτες οξυές. Ήδη έχει αλλάξει δραματικά το σκηνικό. Τα πουρνάρια και οι θάμνοι της Καλλιθέας έχουν παραχωρήσει τη θέση τους στα πλούσια δάση με τις οξυές και καστανιές της Καλής Βρύσης. Με τη γνωστή μας πια -από το πρωί- διαδρομή κατηφορίζουμε στην Καλή Βρύση, ολοκληρώνοντας από την Καλλιθέα μια κυκλική διαδρομή, μήκους 21 χιλιομέτρων, με μεγάλο ενδιαφέρον.

ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΚΑΙ ΣΤΟ “ΘΡΟΙΣΜΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ”

Ευχαριστούμε τον Πέτρο για όλα όσα έκανε για μας από το πρωί και επιστρέφουμε στην Καλλιθέα. Στο “Θρόϊσμα των Φύλλων” έχουμε κάποιες εκκρεμότητες. Νωρίτερα, ωστόσο επιχειρούμε μια επίσκεψη στο ωραίο, μεγάλο χωριό. Πάνω από την πλατεία ανηφορίζουμε δεξιά. Περνάμε μπροστά από παλιά σπίτια με σφυρήλατα μπαλκόνια και σαχνισιά. Στενοί οι δρόμοι στα ψηλώματα του χωριού, παλιά πέτρινα σπίτια, δέντρα και αυλές, ωραίο Σχολείο και εκκλησία της Αγία Παρασκευής. Χτισμένη το 1890 η εκκλησία, διασώζει, στο εσωτερικό, τον άμβωνα, με ζωγραφισμένους πάνω του τους  4 Ευαγγελιστές.

Περιδιαβαίνουμε αρκετή ώρα τα στενορρύμια της Καλλιθέας, παρατηρούμε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των μεγάλων παλιών σπιτιών, ίσως των περισσότερων από κάθε άλλο χωριό στο Μενοίκιο. Δυστυχώς, πολλά απ’ αυτά έχουν πάψει από χρόνια να έχουν μέσα τους ζωή.

Απόγευμα πια φτάνουμε  στο “Θρόϊσμα των Φίλων”. Τούτη τν ώρα μας υποδέχεται η ευγενέστατη κυρία Κική. Καθόμαστε στον δεύτερο όροφο πάνω απ’ την πλατεία, με ωραία θέα στο χωριό και στις πολύχρωμες πλαγιές. Ο ήλιος έχει ήδη χαθεί πίσω από τις ράχες του Μενοίκιου. Στο υψόμετρο των 400 σχεδόν μέτρων πέφτει ψυχρούλα, κάποιες καμινάδες αρχίζουν να καπνίζουν.

Έχει ωραία μαγειρευτά και κρεατικά ή κυρία Κική. Αρκούμαστε  σε μια εξαιρετική κοτοτηγανιά, σαλάτα και φέτα ψητή. Το θαυμάσιο ντόπιο τσίπουρο το καταναλώνουμε με φειδώ. Έχουμε μακρύ ταξίδι μπροστά μας. Που προβλέπεται, μάλιστα, να περάσει από τα ορεινά του Νότιου Μενοικίου, στην Σκοπία και τον Σφελινό.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Δεν ξέρω σε πόσο χρόνο σε ποιά εποχή η σε ποιό τμήμα του Μενοικίου θ’ αξιωθούμε να επιστρέψουμε. Κρύβει τόσα πολλά ακόμα μυστικά από μας το μεγάλο βουνό: τόσες διαδρομές, τόσα μονοπάτια και γυμνές κορυφές, τόσες εικόνες διαφορετικών εποχών, τόσα -χτισμένα στις πλαγιές ή στους πρόποδες του- χωριά. Μα, δεν είναι μόνον το ωραίο βουνό. Είναι κι οι άνθρωποί του. Όλοι αυτοί οι ευγενικοί και γενναιόδωροι άνθρωποι που γνωρίσαμε και εκτιμήσαμε και όσοι – είναι βέβαιο- ότι θα γνωρίσουμε ακόμη.

Ας έχουμε λοιπόν τις ελπίδες και τις προσδοκίες μας στο μέλλον. Το Μενοίκιο και οι άνθρωποί του είναι εκεί και μας περιμένουν….

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Ευχαριστούμε τον Δήμο Προσοτσάνης και προσωπικά τον Δήμαρχο Άγγελο Λύσσελη για όλες τις βοήθειές του.

-το εξαιρετικό ξενοδοχείο πόλης “DIAMOND” για την θερμή φιλοξενία του

-τον Αντώνη Μάτζιαρη από την Καλή Βρύση

-τους πρόθυμους και τόσο εξυπηρετικούς ξεναγούς μας Χάρη Παπαδόπουλο από την Μικρόπολη και Πέτρο Πράσατζη από την Καλή Βρύση για τις σπουδαίες πληροφορίες και τον χρόνο που διέθεσαν για μας.

-την καλή μας φίλη Εύη Τζήμου για την υποστήριξή της .

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Δήμος Προσοτσάνης: τηλ. 2522 350103

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΕΝΟΙΚΙΟΥ

(1) Σύμφωνα με την ιστοσελίδα www.mikropoli.com, το κρέας στη γιορτή προσέφεραν οι κτηνοτρόφοι ή άλλοι κάτοικοι της Μικρόπολης. Το έθιμο για πολλά χρόνια είχε ατονήσει. Αναβίωσε και πάλι το 1990 και γιορτάζεται ημέρα Σάββατο στις αρχές του 2ου δεκαπενθήμερου του Μαΐου. Η εικόνα του Αγίου Γεωργίου χρονολογείται από το 1800 και έχει μεγάλη αξία, θρησκευτική και ιστορική.

(2) Τα στοιχεία αναφέρονται στην ιστοσελίδα του Δήμου Προσοτσάνης και στην ιστοσελίδα www.dramania.gr

(3) Ακόμα και σήμερα, που γράφονται τούτες οι γραμμές έχει απομείνει λίγο από το τσίπουρο του Αντώνη. Το πίνουμε στην υγεία του, λίγο-λίγο με την Άννα.