Στην Βόρεια Εύβοια, στην ευρύτερη περιοχή της «Λίμνης», το οδοιπορικό μας είναι πολύ συναρπαστικό: παρακολουθούμε στην ιστορική Μονή Γαλατάκη την ακολουθία των χαιρετισμών. Επισκεπτόμαστε το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Λίμνης. Θαυμάζουμε τον όγκο του νερού στους διάσημους καταρράκτες της Δρυμώνας. Ανηφορίζουμε στις ελατοσκέπατες πλαγιές του Ξηρού Όρους. Επισκεπτόμαστε το Μουσείο Απολιθωμένων Θηλαστικών στην Κερασιά. Γευόμαστε ντόπιες νοστιμιές και τέλος περνάμε μερικές πολύ ιδιαίτερες στιγμές με τον Δημήτρη, τον γραφικό και συμπαθέστατο «Ερημίτη του Καντηλιού».
ΣΤΑ ΠΕΡΙΧΩΡΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ
Τα μάτια αρχικά δυσκολεύονται να προσαρμοστούν. Είναι απόλυτα φυσιολογικό. Στο εσωτερικό του καθολικού τα αναμμένα κεριά είναι λιγοστά και αποτελούν τη μοναδική πηγή φωτός. Που βέβαια, δεν μπορεί να συγκριθεί με το -ζωηρό ακόμα- φως του δειλινού. Έτσι, τα πρώτα μας βήματα είναι αδέξια, αργά και διστακτικά. Η όρασή μας, ωστόσο, δεν αργεί ν’ ανακτήσει και πάλι την ικανότητα της προσαρμογής της. Τα αρχικά ασαφή περιγράμματα αποκτούν ταυτότητα, αποκαλύπτουν τους σκούρους όγκους των πιστών στα στασίδια και στις καρέκλες. Σιγά-σιγά ξεχωρίζουν οι παραστάσεις και οι μορφές των αγίων, στις τοιχογραφίες και στις εικόνες.
Βρισκόμαστε στην ιστορική Μονή Αγ. Νικολάου Γαλατάκη, στην Βόρεια Εύβοια. Παρακολουθούμε την ακολουθία των Δ’ Χαιρετισμών. Οι στιγμές κατάνυξης, στο μισοσκόταδο των κεριών, είναι μοναδικές. Και γίνονται ακόμα συναρπαστικότερες από τις ψαλμωδίες με τις μελωδικές γυναικείες φωνές των μοναχών. Ο χρόνος της πρώτης κτίσης της μονής τοποθετείται -πολλούς ερευνητές- ανάμεσα στον 7ο και 8ο αιώνα. Άλλοι ερευνητές μεταθέτουν τον χρόνο ίδρυσής της στον 6ο αιώνα. Όλοι πάντως υποστηρίζουν ότι η μονή κτίστηκε στη θέση του αρχαίου ναού του Αιγαίου Ποσειδώνα.
Με το τέλος της ακολουθίας το φως έξω απ’ τη μονή έχει αδυνατίσει αισθητά. Μερικές εκατοντάδες μέτρα μακρύτερα, στον ΝΑ ορίζοντα, διακρίνουμε το σκούρο περίγραμμα ενός απότομου όγκου. Είναι οι βραχώδεις ορθοπλαγιές του όρους Καντήλι, που ορθώνεται μοναχικό και δυσπρόσιτο πάνω από την ακτή.
Νωρίς το απόγευμα, έχουμε επισκεφθεί το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Λίμνης. Στεγάζεται στο θαυμάσιο νεοκλασσικό αρχοντικό του Β’ μισού του 19ου αιώνα της ιστορικής οικογένειας του Ευαγγελινού Φλώκου, με την μεγάλη προσφορά στην Επανάσταση του ΄21 και στην Εθνική Αντίσταση. Το οίκημα παραχωρήθηκε το 1989 με όλα του τα υπάρχοντα, από την απόγονο της οικογένειας, Αικατερίνη Φλώκου, στον τότε Δήμο Λίμνης, για να λειτουργήσει εκεί το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Λίμνης. Θαυμάζουμε για αρκετή ώρα τα πάμπολλα συλλεκτικά εκθέματα στους παραδοσιακούς χώρους του σπιτιού, με την απολαυστική ξενάγηση του γλαφυρότατου ιστορικού ερευνητή και καλού μας φίλου Δημήτρη Αποστόλου. Μαζί μας βέβαια, είναι ένας άλλος καλός φίλος και πρόθυμος -όσες φορές χρειάστηκε- συνεργάτης του περιοδικού: ο ακούραστος ερευνητής και φωτογράφος Γιάννης Φαφούτης, με τον εξαίρετο επίσης φωτογράφο, τον γιό του Βαγγέλη.
Με δείπνο σε ψαροταβέρνα της περιοχής ολοκληρώνεται η πρώτη μέρα της εκδρομής μας στη Λίμνη. Ενός τόπου που πρωτογνωρίσαμε 9 χρόνια πριν, την άνοιξη του 2003. Και έκτοτε έχουμε επισκεφθεί αρκετές φορές επωφελούμενοι όχι μόνον της ωραιότητας του τόπου αλλά και της παρουσίας καλών φίλων, όπως της οικογένειας Μπλουκίδη στο πανέμορφο κατάλυμα «Βατερή». Εδώ καταλήγουμε αργά το βράδυ όλα τα μέλη του Ομίλου των «Ελλήνων Περιηγητών».
Το τζάκι στο μεγάλο σαλόνι είναι από ώρα αναμμένο. Αν και ο Μάρτης πλησιάζει προς το τέλος του, η θαλπωρή του είναι πολύ επιθυμητή.
Μας υποδέχεται όλη η οικογένεια Μπλουκίδη, με πρώτο και καλύτερο τον Γιάννη. Στα 80 του πια ο πρώην Δήμαρχος της Λίμνης, εξακολουθεί ν’ ασχολείται με την ζωτικότητα εφήβου. Όχι μόνον με τον ξενώνα, που μετά την επέκτασή του έχει γίνει ακόμη πιο απαιτητικός, αλλά και με το μεγάλο κτήμα που εκτείνεται στην πλαγιά. Απ’ αυτό το κτήμα παράγει ο Γιάννης το δικό του, υπέροχης γεύσης, τσίπουρο και κρασί. Από τα δέντρα του ελαιώνα παρασκευάζει κάθε χρόνο νοστιμότατες ελιές διαφόρων ποικιλιών. Δεσπόζουσα θέση ανάμεσά τους κατέχει μια ποικιλία με απίστευτες διαστάσεις καρπού. Και βέβαια είναι περήφανος ο Γιάννης για το εξαιρετικό παρθένο του ελαιόλαδο, από τα πιο αγνά που μπορεί να βρει κανείς. Μέλι δικής του παραγωγής και σπιτικές μαρμελάδες, αυγά από κότες ελευθέρας βοσκής και θαυμάσια γραβιέρα ορεινής Αιτωλοακαρνανίας συμπληρώνουν το πρωινό της Βατερής. ‘Ένα πρωινό που σερβίρεται σε μια αίθουσα φωτεινότατη μέσα στον ελαιώνα.
Μόνιμους συνεργάτες έχει ο Γιάννης την ακάματη σύζυγό του Κατερίνα και τον γιό του Γιώργο με τη γυναίκα του Έφη. Μια οικογένεια που κάνει τα πάντα, ώστε να αισθάνεται ο επισκέπτης πρώτα απ’ όλα φίλος.
ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ ΤΗΣ ΔΡΥΜΩΝΑΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΟΡΟΣ «ΞΗΡΟΝ»
Στο ξεκίνημα της ημέρας μας καλωσορίζει ένας λαμπρός καιρός. Τα κέφια όλων βρίσκονται σε επίπεδα υψηλά, για όσο χρόνο τουλάχιστον μπορούμε να λησμονούμε την σκληρή πραγματικότητα, που δυόμιση χρόνια τώρα πλήττει με αυξανόμενη ένταση την χώρα.
Κατηφορίζουμε από τον ξενώνα τα 2 περίπου χιλιόμετρα ως την διασταύρωση της Λίμνης. Εκεί στρίβουμε δεξιά και συνεχίζουμε τον παραθαλάσσιο δρόμο προς τις Ροβιές. Έξω από τις Ροβιές μια διακλάδωση μας κατευθύνει προς Δρυμώνα. Ο δρόμος ανηφορίζει με αρκετές αλλά όχι δύσκολες στροφές, διασχίζει τα ωραία πάντα ημιορεινά-ορεινά τοπία της Βόρειας Εύβοιας με υγιέστατα πευκοδάση, ξέφωτα με χλοερά βοσκοτόπια, ελιόδεντρα, γέρικες βαλανιδιές και πλατάνια, ρεματιές και χτιστές πηγές με πλούσια νερά.
26,5 χλμ. μετά την Βατερή φτάνουμε στους -διάσημους πια- καταρράκτες της Δρυμώνας. Επανέρχονται αυτόματα στην μνήμη οι συγκλονιστικές εικόνες από την άνοιξη του 2003. Τότε που για πρώτη φορά αντικρύσαμε τους καταρράκτες και μάλιστα μετά από μια φοβερή σε ένταση και καταστροφές νεροποντή. Το θέαμα των καταρρακτών ήταν μοναδικό σε αγριότητα και όγκο νερού, που ξεχυνόταν με απίστευτο θόρυβο και ταχύτητα, καταλαμβάνοντας ολόκληρη την χοάνη της ρεματιάς. Και , βέβαια, το χρώμα του νερού ήταν, ανάμεσα στους αφρούς του, κιτρινωπό -καφετί από τις τεράστιες ποσότητες χώματος που ξεθεμέλιωνε και παρέσυρε κατατρώγοντας τα πρανή. (ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ, τεύχος 33, Μάιος-Ιούνιος 2003, σελ. 190)
Εκείνη η βίαιη εικόνα των καταρρακτών αποτελεί μετά από 9 χρόνια, μια μακρινή ανάμνηση. Σήμερα, με νερά κρυστάλλινα και γλυκύτατο ήχο, καταλήγει από ύψος 8 περίπου μέτρων ο καταρράκτης σε μια πανέμορφη λιμνούλα, που κατά την θερινή περίοδο απολαμβάνουν τη δροσιά της αρκετοί τολμηροί. Πρέπει επίσης να επισημάνουμε με ιδιαίτερη ικανοποίηση, ότι στα χρόνια που μεσολάβησαν από την πρώτη επίσκεψή μας, έχουν ολοκληρωθεί όλα τα έργα ανάπλασης και τουριστικής αξιοποίησης της περιοχής των καταρρακτών. Ένα θαυμάσιο μονοπάτι, ασφαλέστατο και ξεκούραστο, με καλαίσθητο ξύλινο παγκάκι, διασχίζει το δεξί πρανές της ρεματιάς με άμεση θέα στη ροή των πεντακάθαρων νερών. Αποκορύφωμα βέβαια, είναι το πανέμορφο φυσικό περιβάλλον του καταρράκτη, που έχουμε την δυνατότητα να τον θαυμάζουμε, είτε από ψηλά είτε σε ελάχιστη απόσταση από το θεαματικό και βουερό συναπάντημα των νερών του με την επιφάνεια της λιμνούλας.
Σ’ ένα 10λεπτο περίπου -αλλά ποιος αρκείται σε τόσο λίγο μόνον χρόνο;- τερματίζει η κυκλική πορεία στην ρεματιά, που καταλήγει και πάλι σ’ ένα σημείο της ασφάλτου.
Εδώ βρίσκεται μια ωραία χτιστή πηγή, με αέναη ροή εξαιρετικού σε ποιότητα και πολύ κρύου νερού. Απέναντι από την πηγή βρίσκεται και η αφετηρία του οικολογικού μονοπατιού προς την κορυφή του Ξηρού Όρους, ένα έργο που ολοκληρώθηκε τα τελευταία χρόνια, με φορέα υλοποίησης τον Ε.Ο.Τ. και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ξεκινάμε με ήπια ανηφόρα το μονοπάτι μέσα σε θαυμάσιο δάσος μεγάλης ποικιλίας δέντρων, οι ονομασίες των οποίων έχουν καταγραφεί σε καλαίσθητες πινακίδες, στερεωμένες στους κορμούς. Για τον άνθρωπο της πόλης , που μικρή εξοικείωση έχει με το φυσικό περιβάλλον αλλά κυρίως για τα παιδιά, το μονοπάτι αυτό είναι ένα υπαίθριο σχολείο φυσικής ιστορίας με συμμετοχή πολλών εκπροσώπων, χαρακτηριστικών της Ελληνικής χλωρίδας.
Αρχίζοντας από υψόμετρο 600 περίπου μέτρων φτάνουμε με χαλαρό ρυθμό σε 25΄, σ’ ένα ειδυλλιακό ξέφωτο δάσους με κεφαλληνιακά έλατα και εγκαταστάσεις δασικής αναψυχής.
Μετά από σύντομο διάλειμμα αντιμετωπίζουμε μια απότομη ανηφόρα , με τις πρώτες σποραδικές συγκεντρώσεις χιονιού. Με την άνοδο του υψομέτρου, οι συγκεντρώσεις γίνονται μεγαλύτερες και συχνότερες. Λασπώνει το μονοπάτι, σε αρκετά σημεία γίνεται δύσβατο και ολισθηρό, τα βήματα αρχίζουν να βυθίζονται στο χιόνι, σε βάθος που ξεπερνάει τους 20 πόντους. Δεν είναι όλοι προετοιμασμένοι για μια τέτοια εξέλιξη που -θεωρητικά βέβαια- έπρεπε να είναι αναμενόμενη μετά τις τελευταίες πυκνές χιονοπτώσεις στα ορεινά της βόρειας Εύβοιας. Σε υψόμετρο λοιπόν 890 περίπου μέτρων -100 μέτρα χαμηλότερα από την κορυφή- αποφασίζουμε να διακόψουμε την ανάβαση. Ανανεώνουμε την συνάντησή μας με τα βραχώδη υψίπεδα του Ξηρού Όρους σε μια επόμενη φορά.
Επιστρέφοντας από τα χιόνια του Ξηρού Όρους κατευθυνόμαστε προς το Μουσείο Απολιθωμένων Θηλαστικών στην Κερασιά. Μετά από 6 χιλιόμετρα φτάνουμε στην πλατεία με την εκκλησία του χωριού. Μερικές δεκάδες μέτρα πιο πάνω βρίσκεται το μικρό μουσείο της Κερασιάς. (ΕΛ. ΠΑΝΟΡΑΜΑ, τεύχος 56, Μαρτ-Απρ. 2007). Εδώ εκτίθενται απολιθωμένα τμήματα θηλαστικών που έζησαν αρκετά εκατομμύρια χρόνια πριν και βρέθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Κερασιάς. Τα θηλαστικά αυτά ήταν ποικίλα προβοσκιδωτά, Κερατοθήρια, Παλαιότραγοι, καθώς και Ιππάρια, που είναι συγγενείς των σημερινών καμηλοπαρδάλεων με κοντό λαιμό. Σε μια προθήκη εκτίθενται οστά και κρανιακά δείγματα διαφόρων Αρτιοδάκτυλων. Δυστυχώς αν και το μουσείο λειτουργεί ήδη από το 2006, εκτός από ένα πολύ απλό φυλλάδιο, δεν υπάρχει κάποιος ενημερωμένος υπάλληλος, που να παρέχει με γλαφυρό τρόπο κάποιες πληροφορίες και να απαντά σε ερωτήσεις.
Πιο οργανωμένα είναι τα πράγματα στο παραδοσιακό ταβερνάκι «Η Κοκκινομηλιά», στο ομώνυμο ορεινό χωριό. Εδώ σε υψόμετρο 550 περίπου μέτρων, ο Γιάννης Ανατσελόπουλος και η Κική, έχουν δημιουργήσει μια μικρή αλλά όμορφη ταβερνούλα, επιπλωμένη παραδοσιακά. Στο εσωτερικό, τις κρύες μέρες και νύχτες του χειμώνα πρωταγωνιστούν η ξυλόσομπα και το τζάκι. Όταν, βέβαια, καλοσυνεύει ο καιρός, τραπέζια και καρέκλες μεταφέρονται στο υπαίθριο ταρατσάκι. Εδώ μας στρώνει η Κική, κάτω από την μεγάλη, ολάνθιστη κορομηλιά. Το θαυμάσιο σπιτικό τσιπουράκι και κρασί συνοδεύουν απλά αλλά νοστιμότατα μεζεδάκια, φτιαγμένα όλα από τα χέρια της Κικής , όπως μια εξαιρετική μελιτζανοσαλάτα, το τυροπιτάρι (τυρόπιτα στο τηγάνι), το αυγοτύρι (φρέσκο ντόπιο τυρί με αυγά) και άγρια χόρτα από την γύρω περιοχή. Γευστική έκπληξη αποτελεί στο τέλος ο κοκκινιστός χωριάτικος κόκκορας με χειροποίητα μακαρόνια.
Μετά από ένα τέτοιο πλούσιο γεύμα θα περίμενε κανείς , ότι δεν θα υπήρχε σκέψη για δείπνο. Αυτό πιστεύαμε όλοι, ως τη στιγμή που η οικογένεια Μπλουκίδη άρχισε να φέρνει στον χώρο του σαλονιού μερικούς νοστιμότατους τσιπουρομεζέδες και κρασομεζέδες, από τους οποίους δεν έλειπαν οι ποικιλίες ελιών και τυριών, καθώς και μια εκπληκτική σαλάτα από «βρουβοβλάσταρα», που είχαν μαζευτεί λίγο νωρίτερα απ’ το κτήμα. Ήταν μια έξοχη τελευταία βραδιά στη «Βατερή», από αυτές που καταγράφονται στη μνήμη ως «ευχάριστες αναμνήσεις».
ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΔΕΣ ΤΟΥ ΚΑΝΤΗΛΙΟΥ
Ως επίλογο της εκδρομής μας στην Βόρεια Εύβοια, επιλέγουμε κάποιες παραθαλάσσιες εικόνες. Αρχικά μερικά χιλιόμετρα έξω από τη Λίμνη, στο εκπληκτικό κατάλυμα «ΚΑΜ INOS RESORT», όπου πολύ ρεαλιστικά μπορούμε να θαυμάσουμε την βιομηχανική αρχιτεκτονική των παλιών εγκαταστάσεων λευκόλιθου στην περιοχή. Στη συνέχεια τερματίζουμε την περιήγησή μας κάτω από την Μονή Γαλατάκη, 10 περίπου χιλιόμετρα μετά την Λίμνη, στην νοτιοδυτική ακτογραμμή. Ο χαλαρωτικός περίπατος στην ωραία βοτσαλωτή ακτή καταλήγει πριν από τις απόκρημνες και αδιάβατες ακτές που δημιουργούνται από τις καταπτώσεις του Καντηλιού. Εδώ ξαναβρίσκουμε μετά από 9 χρόνια τον ερημίτη Δημήτρη Εμμανουήλ, που από τον Μάρτη του 1998 ζει στο αυτοσχέδιο καλυβάκι του, αθέατος ανάμεσα στα πουρνάρια και στα πεύκα πάντα ολομόναχος , πάντα ξυπόλυτος και πάντα ευτυχισμένος.
