Η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου βρίσκεται στη διασταύρωση δύο μεγάλων οδικών αξό-νων: Του “Π.Α.Θ.Ε.”, που συνδέει τις τρεις μεγαλύτερες Ελληνικές πόλεις: Πάτρα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, και της “ΙΟΝΙΑΣ ΟΔΟΥ”, που διατρέχει τις δυτικές περιοχές της χώρας από την Ηγουμενίτσα ως την Καλαμάτα. Η γέφυρα συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση των δεσμών της Δ. Ελλάδας με την υπόλοιπη χώρα και διευκολύνει την επικοινωνία της Ελλάδας με την Ιταλία και την υπόλοιπη Ευρώπη, μέσω των λιμανιών της Πάτρας και Ηγουμενίτσας. Ας δούμε το ιστορικό της κατασκευής της.

Περνάει τη ζωή μας απέναντι…
Η Zεύξη Ρίου – Αντιρρίου υπήρξε όραμα του Μεσολογγίτη πολιτικού Χαριλάου Τρικούπη, ο οποίος διετέλεσε επανειλημμένα πρωθυπουργός την τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα. Εμπνευσμένος από ένα δημοσίευμα του Εμίλ Μπυρνούφ, που υπήρξε διευθυντής της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών, αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην αναγκαιότητα της γεφύρωσης του στενού, κατά τη διάρκεια αγόρευσής του στη Βουλή, στις 30 Μαρτίου 1889.
Αυτό που οραματίστηκε ο Χαρίλαος Τρικούπης το 1889 πρακτικά έγινε πραγματικότητα στις 24.5.2004, ημερομηνία κατά την οποία τοποθετήθηκε το τελευταίο τμήμα καταστρώματος της Γέφυρας συνδέοντας το Ρίο με το Αντίρριο.
O διαγωνισμός για το Έργο προκηρύχθηκε το 1991 και οι προσφορές κατατέθηκαν την 1η Δεκεμβρίου του 1993. Στις 3 Ιανουαρίου 1996 το Ελληνικό Δημόσιο και η εταιρεία ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. υπέγραψαν τη σύμβαση παραχώρησης για τη Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Συντήρηση και Εκμετάλλευση της Γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου.
Η Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου εγκαινιάσθηκε από τον Υπουργό ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. κ. Γιώργο Σουφλιά και παραδόθηκε στην κυκλοφορία στις 12 Αυγούστου 2004, περίπου 4 μήνες πριν τη συμβατική ημερομηνιακή υποχρέωση παράδοσης.
Και οι τέσσερις πυλώνες, Μ3, Μ4, Μ2 και Μ1, που είχαν (με αυτή τη χρονική σειρά) εδρασθεί στον πυθμένα στηρίζουν πλέον το πλήρες κατάστρωμα της Γέφυρας από το Ρίο έως το Αντίρριο.
Τη Δευτέρα 24 Μαϊου 2004 το Ρίο ενώθηκε με το Αντίρριο. Στην άκρη του Κορινθιακού, ο Άνθρωπος ένωσε ό,τι η φύση είχε αποφασίσει να χωρίσει. Εκεί που υπήρχε χάσμα, υπάρχει μία Γέφυρα. Τα 2.252 μέτρα που χώριζαν το ελληνικό χθες από το ελληνικό αύριο γεφυρώθηκε.
Ένα ελληνικό όραμα έγινε επιτέλους πραγματικότητα. Η σκέψη γυρίζει στο μεγάλο Έλληνα οραματιστή πολιτικό ηγέτη και θεμελιωτή της σύγχρονης Ελλάδας ο οποίος στη Δύση της καριέρας του φέρεται να είπε: «Εκοπιάσαμεν εις μάτην και εν τη ελπίδι ημών εψεύσθημεν». Σήμερα όλοι όσοι εργάζονται σε αυτό το έργο, αλλά και όλοι όσοι ένωσαν τις ευχές και τις προσπάθειές τους με τις δικές τους αποκτούν κάθε λόγο για να πουν «Εκοπιάσαμεν δικαίως και εν τη ελπίδι ημών εδικαιώθημεν».
Μνημείο της ειρήνης, η Γέφυρα ορθώνεται στο θαλάσσιο στενό για να θυμίζει στους Έλληνες την δυναμική της ένωσης και τη σχέση της με την ισχύ.
Ζεύξη ολοταχώς!
Η κίνηση σήμερα-αύριο
Πριν την παράδοση της Γέφυρας, οι σχετικές κυκλοφοριακές μελέτες πριν έδειχναν ένα μέσο όρο 8.500 διερχόμενων αυτοκινήτων την ημέρα. Υπολογιζόταν ότι μετά την απόδοση της Γέφυρας στην κυκλοφορία, ο ετήσιος μέσος όρος θα φτάνει τα 10.000 αυτοκίνητα την ημέρα, αν και στις ημέρες αιχμής ο αριθμός θα μπορούσε να φτάσει τα 25.000 αυτοκίνητα την ημέρα ή και περισσότερα.
Ωστόσο το άνοιγμα της Γέφυρας κατά την περίοδο του Δεκαπενταυγούστου, έδειξε έναν αριθμό «ρεκόρ» 35.000 αυτοκινήτων κατά το πρώτο κιόλας 24ωρο της λειτουργίας. Η αυξημένη, σε σχέση με τα «προ Γέφυρας» στοιχεία, συνεχίστηκε (έστω πτωτικά) και κατά τις εβδομάδες που ακολούθησαν τα εγκαίνια, δείχνοντας ότι μία νέα κυκλοφορία, αποτελούμενη από χρήστες που μέχρι πρότινος δεν ήταν «τακτικοί» έχει αρχίσει να διαμορφώνεται. Ωστόσο τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να επαναξιολογηθούν όταν θα υπάρξει το απαραίτητο «βάθος χρόνου».
Η πρώτη περίοδος λειτουργίας, θα αποτελέσει ένα επαρκές δείγμα ούτως ώστε η Ανάδοχος να μπορέσει να κάνει χρήση των πρώτων αξιολογημένων τάσεων εντός του 2005.
Βέβαια, προβλέπεται ότι η κίνηση θα κρατηθεί πάνω από τα νούμερα που υπολογίσθηκαν «προ Γέφυρας», γιατί δημιουργούνται νέα δεδομένα και νέες συνήθειες για τους ανθρώπους των γειτονικών περιοχών μετά την έναρξη λειτουργίας της Γέφυρας. Είναι πια πολύ πιο εύκολο να πάει κανείς από τη Στερεά Ελλάδα στην Πάτρα και το αντίστροφο, γιατί οι χρόνοι μειώνονται και η ευκολία της πρόσβασης κάνει τις μετακινήσεις ευκολότερες και, επομένως, συχνότερες.
Το συνολικό κόστος του έργου, με τη συνεκτίμηση των χρηματοοικονομικών εξόδων κατά τη διάρκεια της κατασκευαστικής περιόδου, ανέρχεται σε 740 εκατ. ευρώ. Χρηματοδοτήθηκε κατά 10% από το μετοχικό κεφάλαιο, κατά 40% από τη χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου και κατά 50% από δάνειο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με την εγγύηση ομίλου εμπορικών τραπεζών.
Η Περίοδος Λειτουργίας της Γέφυρας από την Παραχωρησιούχο είναι 35 χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του έργου (ή 42 χρόνια, συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου κατασκευής) και λήγει στις 24 Δεκεμβρίου 2039. Κατόπιν, η Γέφυρα θα παραδοθεί στο Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο θα αναλάβει τη λειτουργία της.
Η Σύμβαση Παραχώρησης προβλέπει ανώτατα όρια των διοδίων, τα οποία η παραχωρησιούχος εταιρεία έχει δικαίωμα να καθορίσει και τα οποία κυμαίνονται σε επίπεδα ελαφρώς ανώτερα από τα μέχρι πρότινος κόμιστρα των οχηματαγωγών. Επίσης, η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. εφαρμόζει ειδική πολιτική διοδίων, που ευνοεί τους συχνούς χρήστες της Γέφυρας, θεσπίζοντας ειδικές συνδρομές. Όσον αφορά την αποδοτικότητα του έργου, πρώτη προτεραιότητα των εσόδων είναι τα λειτουργικά κόστη, μετά η αποπληρωμή των δανείων και, τέλος, τα μερίσματα προς τους μετόχους.
Τεχνική πρωτοτυπία
H θεμελίωση της γέφυρας επετεύχθη με θεμέλια διαμέτρου 90 μέτρων, που επικάθονται στον πυθμένα της θάλασσας, ο οποίος έχει προηγουμένως εξυγιανθεί και κατόπιν ενισχυθεί με έμπηξη μεταλλικών σιδηροσωλήνων διαμέτρου 2 μέτρων, πάχους 2 εκατοστών και μήκους 25 έως 30 μέτρων.
Το σημείο έδρασης επιστρώνεται με ειδικά επεξεργασμένο κοκκώδες υλικό και με κατάλληλο δείκτη γωνίας εσωτερικής τριβής, στο οποίο επικάθεται τελικά το βάθρο. Το «βάρος» των εργασιών θεμελίωσης σήκωσαν οι δύο πλωτές πλατφόρμες «LISA A», μαζί με το προσάρτημά της «CATAMARAN» (το οποίο σχεδιάστηκε αποκλειστικά για τις εργασίες θεμελίωσης της Γέφυρας), και «SAR3», οι οποίες επρόκειτο να αποτελούν, μέχρι την έναρξη της ανάρτησης του καταστρώματος, τον προεξάρχοντα πλωτό εξοπλισμό της Κοινοπραξίας.
Oι δύο πλατφόρμες («LISA A» και «SAR3») έφτασαν στην Ελλάδα από την Αγγλία το Νοέμβριο του 1998 και ελλιμενίστηκαν στο Πλατυγιάλι, κοντά στον Αστακό, για τις απαραίτητες εργασίες διαμόρφωσής τους. Τον Ιούλιο του 1999 ήρθαν στο Αντίρριο και το Φεβρουάριο 2000 ξεκίνησαν οι υποθαλάσσιες εκσκαφές.
Τα ξημερώματα της 13ης Μαΐου 2001 το βάθρο Μ3 εδράστηκε στο στενό Ρίου-Αντιρρίου, σε βάθος 63,50 μέτρα. Είχε βάρος 105.000 τόνους και προεξείχε 3 μέτρα από την επιφάνειά της. Oι εργασίες ανέγερσης του υπόλοιπου τμήματος του πυλώνα, που έφτασε τα 165 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, προχώρησαν και ο πυλώνας προέβαλε σύντομα εντυπωσιακός, καθώς τοποθετήθηκαν στη συνέχεια η πλάκα σύνδεσης (κεφαλόδεσμος) των άκρων των τεσσάρων βραχιόνων του και η κεφαλή του. Από τις 22.4.2002 και τα τέσσερα βάθρα των πυλώνων της Γέφυρας είχαν εδρασθεί οριστικά στο στενό Ρίου-Αντιρρίου. Οι δε εργασίες ανέγερσης των πυλώνων υπήρξαν πανομοιότυπες με αυτές του Μ3 που προηγήθηκε.
Παραχωρησιούχος
Ανάδοχος (παραχωρησιούχος) της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου, η οποία στο εξής θα φέρει το όνομα του εμπνευστή της Χαρίλαου Τρικούπη, είναι η γαλλο-ελληνικών συμφερόντων εταιρεία ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. (Γαλλοελληνικός Φορέας Υπερθαλάσσιας Ζεύξης Ρίου-Αντιρρίου), με κύριο μέτοχο τον Όμιλο VINCI, έναν από τους μεγαλύτερους του διεθνούς κατασκευαστικού κλάδου. Η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. ιδρύθηκε το 1995 από τη γαλλική GROUPE GTM και από έξι ελληνικές εργοληπτικές εταιρείες, με αποκλειστικό σκοπό τη σύναψη με το Ελληνικό Δημόσιο και την υλοποίηση της Σύμβασης Παραχώρησης της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου. Oι ελληνικές εταιρείες είναι σήμερα οι ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΔΟΜΙΚΗ – ΤΕΒ, J & P – ΑΒΑΞ, ΑΘΗΝΑ, ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ και ΠΑΝΤΕΧΝΙΚΗ.
Η ΓΕΦΥΡΑ Α.Ε. ανέθεσε στην κατασκευαστική κοινοπραξία με την επωνυμία ΚOINOΠPAΞIA ΓEΦYPA τη μελέτη και την κατασκευή του Έργου εντός επταετούς κατασκευαστικής περιόδου.
Από τη στιγμή που το έργο παραδόθηκε, την εκμετάλλευσή του ανέλαβε η εταιρεία που συνέστησε η Ανάδοχος, με το όνομα ΓΕΦΥΡΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ.
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου είναι η μεγαλύτερη καλωδιωτή γέφυρα πολλαπλών ανοιγμάτων στον κόσμο, με μήκος 2.252 μέτρα (2.883 μέτρα με την προσθήκη των γεφυρών πρόσβασης) και με τρία κεντρικά ανοίγματα των 560 μέτρων και δύο πλευρικά των 286 μέτρων, καθώς και η μοναδική που εδράζεται σε βάθος έως 65 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Αναρτάται από τέσσερις πυλώνες μέσα στη θάλασσα και στηρίζεται σε δύο ακρόβαθρα στις ακτές. Το κατάστρωμά της, πλάτους 27,2 μέτρων, θα διαθέτει δύο λωρίδες κυκλοφορίας (συν μία βοηθητική) ανά κατεύθυνση και είναι συνεχές σε όλο το μήκος και πλήρως αναρτημένο από τις κεφαλές των τεσσάρων πυλώνων με 368 καλώδια, κατανεμημένα ανά 12 μέτρα κατά μήκος του καταστρώματος σε οκτώ ομάδες σχήματος βεντάλιας. Θα χρησιμοποιηθούν 40 χιλιόμετρα καλώδια, συνολικού βάρους 5.000 τόνων.
Τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της περιοχής, όπως είναι το μεγάλο βάθος θεμελίωσης, η υψηλή σεισμικότητα της περιοχής, οι τεκτονικές μετακινήσεις και η μέτρια ποιότητα του υπεδάφους στον πυθμένα της θάλασσας, επέβαλαν ιδιαίτερα εξειδικευμένες μεθόδους κατασκευής, δημιουργώντας μια «παγκόσμια πρωτοτυπία». O κάθε πυλώνας, ύψους μέχρι και 227 μέτρων, ζυγίζει περίπου 170.000 τόνους.
Η Γέφυρα του 2004
Συμβατικά η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου όφειλε να «κόψει το νήμα» παραδιδόμενη στην κυκλοφορία στο τέλος του 2004, ωστόσο τέθηκε στη διάθεση των χρηστών μήνες νωρίτερα. Η μέχρι τώρα κατ’ ευχήν πορεία της κατασκευής ταύτισε το μεγαλύτερο τεχνικό έργο όλων των εποχών στη χώρα μας με τη χειροπιαστή δυνατότητα περάτωσης, σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό.
Έτσι, το σύνθημα «Ζεύξη Oλοταχώς», από τη μια αντικατοπτρίζει το πνεύμα της κατασκευαστικής προσπάθειας, ενώ από την άλλη αντανακλά μία πραγματικότητα που γίνεται ιδανικά αντιληπτή από οποιονδήποτε διέρχεται από το Στενό Ρίου-Αντιρρίου.
Η Γέφυρα των οραμάτων
H ιστορική συγκυρία έμελλε εκ των υστέρων να ταυτίσει το έτος ολοκλήρωσης της Γέφυρας με αυτό της τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα. Με δεδομένη λοιπόν την καλή πορεία των εργασιών, όσοι εργάζονταν για την υλοποίηση του Έργου, απέκτησαν ένα επιπλέον όραμα: Να δουν την Ολυμπιακή Φλόγα να διασχίζει το στενό περνώντας πάνω από τη Γέφυρα. Το όραμα αυτό έγινε πραγματικότητα στις 8 Αυγούστου, ημερομηνία κατά την οποία οι λαμπαδηδρόμοι πέρασαν από το Αντίρριο στο Ρίο τρέχοντας πάνω στη Γέφυρα. Μεταξύ τους συμβολικοί συντελεστές της κατασκευής του Έργου, αλλά και προσωπικότητες όπως ο προπονητής της Εθνικής Ποδοσφαίρου Όττο Ρεχάγκελ, η Άλκηστις Πρωτοψάλτη η Ολυμπιακή Ομάδα Ποδοσφαίρου της Ελλάδας και άλλοι.
«Η φλόγα μας ενώνει τον κόσμο» ήταν το επίσημο σλόγκαν της Ολυμπιακής Λαμπαδηδρομίας. «Η Γέφυρά μας επίσης» απάντησαν οι συντελεστές της. Υπ’ αυτή την έννοια η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου απέκτησε μία διάσταση που ξεπερνά κατά πολύ αυτήν μιας οδικής και μεταφορικής υποδομής.
Η εξέλιξη του έργου και η λειτουργία της Γέφυρας αποτυπώνεται στα συχνά αφιερώματα που κάνουν στη «Γέφυρα των Ρεκόρ» τηλεοπτικά δίκτυα, εφημερίδες και περιοδικά, καλύπτοντας όλες τις κατηγορίες καταναλωτών πληροφόρησης σε όλο τον κόσμο.
Τη διαπίστωση της ολοταχούς ζεύξεως προβάλλει και η ιστοσελίδα της Γέφυρας, www.gefyra.gr που προσφέρει στους χρήστες του Διαδικτύου πρόσβαση στις λεπτομέρειες, που απαντούν σε όλες τις απορίες που γεννά η εντυπωσιακή όψη των τεσσάρων επιβλητικών πυλώνων της Γέφυρας κατά μήκος του θαλάσσιου στενού.
Για περισσότερες ακόμη πληροφορίες, το Eκθεσιακό Kέντρο της Γέφυρας στο Aντίρριο δίπλα στο Σταθμό Διοδίων, προσφέρει σε χιλιάδες επισκέπτες τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν σε βίντεο την ιστορία της κατασκευής, να δουν τη μακέτα του «εν εξελίξει» έργου και να περιηγηθούν σε φωτογραφικές εκθέσεις αφιερωμένες τόσο στην ιστορική πρόοδο της γεφυροποιίας όσο και στην εποχή του οραματιστή της ζεύξης, Xαρίλαου Tρικούπη.
Συμπληρωματικά Στοιχεία |
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Η Γέφυρα έχει σχεδιαστεί για να ανθίσταται:
- σε περίπτωση σεισμού με επιτάχυνση εδάφους 48%, επί της βαρύτητας. Με βάση τον Νόμο των πιθανοτήτων σεισμός αυτού του μεγέθους εμφανίζεται μια φορά στα 2.000 χρόνια.Ο καταστρεπτικός σεισμός που έγινε πριν λίγα χρόνια στην Τουρκία με ένταση 7,4 Ρίχτερ έδωσε επιτάχυνση 40%.
- στο ενδεχόμενο σύγκρουσης με δεξαμενόπλοιο 180.000 τόνων που πλέει με ταχύτητα 16 κόμβων.
- σε ανέμους έως και 265 χιλιόμετρα την ώρα που αντιστοιχούν σε τυφώνα.
Ο όγκος του σκυροδέματος για την συνολική κατασκευή της Γέφυρας υπολογίζεται σε 260.000 κυβικά μέτρα.
ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Το Έργο είχε προϋπολογισμό 740 εκ. Ευρώ και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (50%), το Ελληνικό Δημόσιο (40%), και ίδια κεφάλαια της Αναδόχου (10%).
Ζεύξη – Επικοινωνία |
Εκθεσιακό Κέντρο της Γέφυρας
Η ενημέρωση είναι μία εντυπωσιακή διαδικασία για τους επισκέπτες του Νέου Εκθεσιακού Κέντρου «ΖΕΥΞΗ» στο Αντίρριο, προκειμένου να συνδυάσει τις μεγαλύτερες δυνατότητες πληροφόρησης με την κατασκευαστική πραγματικότητα, στο σημείο όπου συντελείται το Έργο.
Στο χώρο αυτό ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει ειδική προβολή με θέμα την ιστορία της Ζεύξης, ενώ μία εντυπωσιακή μακέτα (8Χ3 μ.) της «υπό κατασκευήν» Γέφυρας προσφέρει τη δυνατότητα κατανόησης της μεθόδου κατασκευής του Έργου.
Μία πτέρυγα με εικόνες εποχής είναι αφιερωμένη στα Μεγάλα έργα του Χαριλάου Τρικούπη, του Έλληνα Πρωθυπουργού που πρώτος μίλησε για την ανάγκη ζεύξης του Ρίου με το Αντίρριο και μία άλλη παρουσιάζει μία φωτογραφική Ιστορία της ελληνικής και της διεθνούς γεφυροποιίας με χαρακτηριστικά παραδείγματα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Οι φωτογραφίες του Έργου αποτελούν κυρίαρχο στοιχείο της Έκθεσης, αφού κοσμούν το χώρο με στιγμές που αποθανάτισε ο φακός του Νίκου Δανιηλίδη στα χρόνια που κύλησαν από το 1997 μέχρι σήμερα.