Το μακρινό καλοκαίρι του 1996 ξεκινήσαμε ν’ ανακαλύπτουμε το Πάικο. Είναι ο πυκνοδασωμένος και πανέμορφος ορεινός όγκος που εκτείνεται ανάμεσα σε Γουμένισσα, Αριδαία και Γιαννιτσά, ενώ το Β τμήμα του φτάνει ως τα σύνορα με τα Σκόπια. Για μέρες πολλές περιπλανιόμασταν σε πολύπλοκους δασικούς δρόμους και μονοπάτια, γνωρίζαμε ανθρώπους στα βλαχόφωνα χωριά, σβήναμε τη δίψα μας σε κρυστάλλινες πηγές. Αργότερα, όταν φθινοπώριασε, ζήσαμε την χρωματική ποικιλία και ένταση των φυλλωμάτων των δέντρων, μαζέψαμε άγρια μανιτάρια, περάσαμε αξέχαστε νύχτες στο δάσος στο ξύλινο σπιτάκι του Δασαρχείου.

Το γεγονός εκείνο, ωστόσο, που είχε μια απρόσμενη όσο και ευχάριστη εξέλιξη, ήταν η τυχαία γνωριμία μας με τον Δημήτρη Τσολάκη, γραμματέα της κοινότητας του ιστορικού χωριού Σκρα. Τότε ο Δημήτρης μας προσκάλεσε να μας δείξει κάποιους απόκρυφους καταρράκτες και μια γαλαζοπράσινη λιμνούλα, άγνωστη στους πολλούς. Με πολύ απότομο και δύσκολο χωματόδρομο φτάσαμε στην περιοχή. Εκεί, μείναμε κυριολεκτικά εκθαμβοι από την παρθενική ωραιότητα του τοπίου, την αφθονία και την κρυστάλλινη διαύγεια των νερών στα ρέματα, στους καταρράκτες και στη λιμνούλα, που μόλις διακρινόταν ανάμεσα στα κλαδιά.

ήταν στ’ αλήθεια ένας τόπος μοναδικός, που πολλοί φυσιολάτρες θα ήταν ευτυχισμένοι αν μπορούσαν να απολαύσουν. Ήταν απαραίτητη μια σωστή αξιοποίηση και ανάδειξη.

-Αυτό είναι το πρόβλημά μας, είχε πει τότε ο Δημήτρης. Μήπως το περιοδικό θα μπορούσε να σκεφθεί ένα τρόπο προβολής;

Το νεογέννητο τότε, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ, γεμάτο ενθουσιασμό με τις περιηγήσεις και ανακαλύψεις, απευθύνθηκε στον ανώτερο διοικητικό άρχοντα του τόπου, τον Νομάρχη Κιλκίς Θεόδωρο Παραστατίδη. Ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση με την μεγαλύτερη προθυμία. Στη διάρκεια της περιήγησης, και ξενάγησης άφηνε που και που επιφωνήματα θαυμασμού. Κάποια στιγμή είπε στην ομήγυρη. “Έχω στον νομό μου ένα τέτοιο τοπίο και δεν το ξέρω; Θα φροντίσω να αξιοποιηθεί και να γίνει ευρύτερα γνωστό.

Είναι αλήθεια, ότι κατά τις στιγμές εκείνες της γενικότερης ευφορίας, ακούσαμε τις εξαγγελίες του Νομάρχη με την αναμενόμενη δυσπιστία, που μας έχουν δημιουργήσει στην Ελλάδα οι -κατά κανόνα- αθετημένες υποσχέσεις πολιτικών. Μα ούτε κι ο Δημήτρης ήταν περισσότερο αισιόδοξος. Από την θέση του γραμματέα της Κοινότητας είχε να “κρατάει μικρό καλάθι”.

-Εμείς, τουλάχιστον, κάναμε το καθήκον μας, είχε καταλήξει ο φίλος μας. Τώρα η σειρά των άλλων…

Μερικούς μήνες μετά ακούστηκε στο τηλέφωνο μια χαρούμενη φωνή. Ήταν ο Δημήτρης από το Σκρά.

-Δεν θα το πιστέψεις αλλά μόλις εγκρίθηκε από την Νομαρχία ένα κονδύλι για την ανάδειξη της περιοχής. Μπορείς να φανταστείς, πόση χαρά έχουν στο χωριό; Θα σε κρατάω ενήμερο. Την επόμενη χρονιά τα έργα ξεκίνησαν με γοργούς ρυθμούς και ήδη τα πρώτα αποτελέσματα ήταν ορατά. Είχαν διανοιχθεί μονοπάτια, είχαν κοπεί τα πυκνά κλαδιά που θύμιζαν ζούγκλα, είχαν τοποθετηθεί πινακίδες, προστατευτικά ξύλινα καγκελάκια και παγκάκια. Στο ωραίο φυσικό περιβάλλον άρχισε να πλανιέται μια αύρα αισιοδοξίας κι ενδιαφέροντος, ο τόπος έπαψε να μοιάζει παρατημένος και ξεχασμένος. Δειλά-δειλά άρχισαν να εμφανίζονται και κάποιοι επισκέπτες, με θετικές επιπτώσεις στην οικονομία του χωριού. Βέβαια, απέμεναν ακόμη έργα ανάπλασης και υποδομών πολλά και σημαντικά. Κανείς δεν μπορούσε με βεβαιότητα να μιλήσει για τη συνέχεια, τουλάχιστον όμως είχε γίνει η αρχή.

Με τα χρόνια αραιώσαμε να μιλάμε με τον Δημήτρη. Εμάς μας απορρόφησε το μεγάλο, δίχως τέλος ταξίδι στην Ελλάδα. Ωστόσο, συχνά-πυκνά, παίρναμε μηνύματα για την εξέλιξη του Σκρά.  Η “Γαλάζια Λίμνη” ήταν πια η κρυστάλλινη, διάσημη βεντέτα της ευρύτερης περιοχής, κοσμούσε με τη διάφανη γοητεία της τουριστικά έντυπα για Έλληνες και ξένους, είχε εξελιχθεί στον αγαπημένο προορισμό φυσιολατρών, υπαίθριων κατασκηνωτών και κολυμβητών. Κανείς, εκτός από τους ντόπιους, δεν μπορούσε να φανταστεί. ότι ελάχιστα χρόνια πριν ήταν δυσπρόσιτη, αθέατη και σχεδόν άγνωστη αυτή η περιοχή.

15 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

-Νοστάλγησα το Πάϊκο και την Γαλάζια Λίμνη, μου λέει ξαφνικά, τον φετινό Σεπτέμβρη η Άννα. Θέλω να μεταφερθώ για λίγο στο παρελθόν αλλά και να δω την σημερινή εικόνα, που μόνον από φωτογραφίες μας είναι γνωστή.

Ξεκινάμε λοιπόν, πάλι τις παλιές γνώριμες, αγαπημένες διαδρομές: Πολύκαστρο, Αξιούπολη και ανηφοριές, πλαγιές με αμπελώνες και οινοποιία με εκλεκτά κρασιά, ακριτικό χωριό Φανός με τσίπουρα βιολογικά, ονομαστά, απέραντη θέα στην επικράτεια των Σκοπίων και στην πόλη της Γευγελής, νέες ανηφόρες και στροφές, ξέφωτα και δάση βαλανιδιάς και καστανιάς. Προβάλλει δεξιά το ιστορικό χωριό Σκρά, χτισμένο νωχελικά ανάμεσα σε πλούσια λιβάδια, δέντρα και κτήματα κερασιάς. Βγαίνουμε από τον κύριο δρόμο και στρίβουμε για την Κούπα. Να, όπου να ‘ναι θ’ αρχίσει η κατηφόρα.

Ήταν μια κατηφόρα ζόρικη και απότομη, με κλίση 15%. Το χωμάτινο οδόστρωμα, ιδιαίτερα μετά από βροχές ήταν ελάχιστα φιλικό. Έτσι ήταν οι συνθήκες στο παρελθόν, όταν γνωρίσαμε τον τόπο με τον Δημήτρη. Στην πορεία, και με την αυξανόμενη επισκεψιμότητα της περιοχής η ασφαλτόστρωση των δυόμισι χιλιομέτρων του δρόμου κρίθηκε αναγκαία. Αποτέλεσε έτσι ένα από τα σημαντικότερα -και ίσως δαπανηρότερα- έργα υποδομής για την αξιοποίηση αυτού του προορισμού.

Εξίσου σημαντικές είναι και οι υποδομές για την διευκόλυνση της μετακίνησης των πεζών. Κάποτε, στη συνέχεια του χώρου στάθμευση, ξεκινούσε ένας απότομος και κακοτράχαλος χωματόδρομος, με πέτρες και βαθειά χαντάκια από τη διάβρωση των βροχών. Η μεταμόρφωση της εχθρικής τούτης κατηφόρας είναι εκπληκτική. Ένα λιθόστρωτος δρομίσκος, με καλά πελεκημένες και συναρμοσμένες ντόπιες πέτρες, κατηφορίζει με ήπια κλίση και 130 φαρδιά και ξεκούραστα σκαλοπάτια, ως το τέλος της κατηφόρας.

Ένα πολύ σταθερό ξύλινο κιγκλίδωμα, με χοντρά κλαδιά απ’ τα ντόπια δάση, υποστηρίζει την μετακίνηση των πεζών, ενώ πάντα υπάρχει η δυνατότητα χρήσης του παράλληλου χωμάτινου οδοστρώματος, για όσους δεν προτιμάνε τα σκαλοπάτια. Τέλος, για την απρόσκοπτη ροή του νερού μετά από δυνατή βροχή, έχει κατασκευαστεί ένα βαθύ τσιμεντένιο αυλάκι στο πλάι και καθ’ όλο το μήκος της λιθόστρωτης διαδρομής.

Μετά απ’ αυτή την «πρόγευση» της τόσο επιμελημένης τακτοποίησης των προσβάσεων για οχήματα και πεζούς αποκαλύπτονται σταδιακά όλα τα έργα ανάπλασης του σπουδαίου τούτου οικοσυστήματος του Πάκου. Τίποτε εξεζητημένο, τίποτε παράταιρο δεν διαταράσσει την αρμονική συνύπαρξη του φυσικού περιβάλλοντος με τα έργα των ανθρώπων. Η αραίωση ή απομάκρυνση των πυκνών κλαδιών έχουν γίνει χωρίς υπερβολές, αποκλειστικά για την καλή διάνοιξη των μονοπατιών και την αποκάλυψη της εικόνας της Γαλάζιας Λίμνης στα μάτια των επισκεπτών.

Επιτέλους, δικαιούμαστε κι εμείς να θαυμάσουμε την ονειρεμένη λιμνούλα, που 18 χρόνια πριν, μάταια πασχίζαμε να φωτογραφίσουμε ολόκληρη πίσω από τ’ αδιαπέραστα πλέγματα των κλαδιών από γαύρους, κλιματσίδες, φουντουκιές και αβατσινίες. Αποχωρούμε από τον τόπο ευτυχισμένοι και αποφασισμένοι να μοιραστούμε και με άλλους τούτη την ευτυχία.

Τρεις εβδομάδες μετά κι ενώ το φθινόπωρο χαρίζει στο Πάικο τα λαμπρότερα χρώματά του, επιστρέφουμε στην Γαλάζια Λίμνη του Σκρά. Τούτη τη φορά, δεν είμαστε μόνοι. Μαζί μας είναι η μεγάλη φυσιολατρική ομάδα των Ελλήνων Περιηγητών. Όλοι μένουν εκστατικοί μπροστά στο απαράμιλλο μεγαλείο της φύσης, βαδίζουν γοητευμένοι στα μονοπάτια και στα λίθινα καλντερίμια, φωτογραφίζουν τους θαυμάσιους καταρράκτες και τη λιμνούλα, χαλαρώνουν στα ξύλινα παγκάκια κυκλωμένοι από τους ήχους των νερών. Μια τολμηρή περιηγήτρια, που δεν μπορεί ν’ αντισταθεί στη γοητεία της λίμνης, βουτάει στα κρυστάλλινα νερά.

-Προσπαθώ να συνειδητοποιήσω, μου λέει η Άννα ότι 18 χρόνια πριν, εμείς οι δύο κι ο τότε γραμματέας της Κοινότητας του Σκρά, βάλαμε το αρχικό λιθαράκι για να ζουν τόσοι άνθρωποι σήμερα αυτές τις όμορφες στιγμές.

-Θα τον γνώριζες αν το έβλεπες σήμερα τον Δημήτρη;

-Πιστεύω, πως ναι

-Νάτος, λοιπόν, έρχεται προς το μέρος μας.

Ειδοποιημένος από μένα, μερικές μέρες νωρίτερα ο Δημήτρης, είχε αποδεχτεί με χαρά να παραστεί σε τούτη τη συνάντηση, που θα του ΄φερνε τόσες μνήμες του παρελθόντος. Είναι στιγμές πολύ συγκινητικές να ξαναβλέπουμε τον καλό μας φίλο, τόσο απλό πάντα, τόσο λιγόλογο και σεμνό.

Εύχομαι από καρδιάς να ξαναβρεθούμε, για ν’ ανακαλύψουμε και πάλι στο ιστορικό Σκρά, νέες άγνωστες και ωραίες περιοχές.