–Στα τόσα περπατήματά σας στο Πήλιο, έχετε ποτέ διασχίσει κάποιο φαράγγι;

Την ερώτηση είχε θέση ο ακάματος εξερευνητής του Πηλίου, ο βολιώτης φίλος μας Κυριάκος Παπαγεωργίου.

–Αρκετές φορές έχουμε μπει και σε ρεματιές.

–Εννοώ αυθεντική διάσχιση φαραγγιού, με προσβάσιμο μονοπάτι από την είσοδό τους ως το σημείο εξόδου.

Οφείλαμε να ομολογήσουμε, ότι τέτοιο φαράγγι στο Πήλιο, δεν είχαμε διασχίσει. Μα ούτε ξέραμε και κανένα.

Το μεγάλο χωριό Αφέτες, γνωστό και με την παλιά του ονομασία «Νιάου», βρίσκεται σε πολύ κεντρικό σημείο του Πηλίου. Απέχει μόλις 27 χλμ. απ’ τον  Βόλο και είναι αμφιθεατρικά χτισμένο δίπλα στην κύρια οδική αρτηρία, που διακλαδίζεται λίγο αργότερα προς το Βόρειο, Ανατολικό και Νότιο Πήλιο. Ωστόσο, παρά την γραφικότητα και την ευκολία πρόσβασης, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι Αφέτες είναι από τα πιο γνωστά μας Πηλιορείτικα χωριά. Δεν υπάρχει καμία λογική εξήγηση γι αυτό. Είναι λοιπόν ευχάριστη η έκπληξή μας, όταν αποκαλύπτεται απ’ τον  φίλο μας, ότι στους Αφέτες βρίσκεται η αρχή του φαραγγιού.

Ένας ευρύτατος χώρος στάθμευσης στην είσοδο του χωριού –φαινόμενο  όχι  πολύ συνηθισμένο στα Πηλιορείτικα  χωριά – εξασφαλίζει απροβλημάτιστη πρόσβαση στους επισκέπτες των Αφετών. Με πλακόστρωτο δρομάκι, ανάμεσα σε μεγάλα σπίτια, φτάνουμε σ’ ένα λεπτό στην αθέατη –ως εκείνη τη στιγμή- πλατεία του οικισμού (1). Είναι μια ωραία πλατεία, στρωμένη με Πηλιορείτικη πλάκα, ευρύχωρη και δροσερή, χάρις στη σκιά των πλατανιών.

Ωστόσο, το αληθινό κόσμημα της πλατείας είναι η εκκλησία της Αποτομής του Προφήτου Προδρόμου, έργο του Δήμου Ζηπανιώτη, από το 1802 (2). Είναι τρίκλιτη και τρίκογχη βασιλική, με υπέροχη τοιχοΐα και πολλές λιθανάγλυφες παραστάσεις σε εντοιχισμένες μαρμάρινες πλάκες.

Στο εσωτερικό τραβάει την προσοχή μας η οροφή από «τσατμά», ο ζωγραφισμένος γυναικωνίτης και κυρίως το εξαιρετικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, θαυμάσια εικονογραφημένο από τον πολύ καλό ντόπιο λαϊκό ζωγράφο Ιωάννη Νιαώτη.

12:40 Από υψόμετρο 240 μέτρων, στα ΝΑ άκρο της πλατείας, ξεκινάμε το κατασκευασμένο –με αρκετή κλίση και περίσσια τέχνη- παλιό καλντερίμι. Στα 50 περίπου μέτρα και χωρίς σήμανση, στρίβουμε δεξιά. Το λιθόστρωτο δρομάκι διαγράφει μια ενδιαφέρουσα και πολύ ευχάριστη διαδρομή, ανάμεσα σε παλιά και νέα σπίτια με ωραίες αυλές. Να κι ένα σπίτι με μισοκατεστραμμένες  πλάκες στην σκεπή. Στη συνέχεια κατευθυνόμαστε αριστερά και αμέσως μετά δεξιά. Εκεί συναντάμε το πρώτο σημάδι, ένα στρογγυλό τενεκεδάκι με βελάκι σε στύλο της ΔΕΗ. Ωστόσο, μετά τις βροχές των τελευταίων ημερών, οι πέτρες του καλντεριμιού γλιστρούν και χρειάζονται προσοχή.

Με επικλινή πάντα διαδρομή πλησιάζουμε στο Ν άκρο του χωριού. Εδώ αραιώνουν τα σπίτια και κάποια είναι ερειπωμένα. Παράλληλα η βλάστηση πυκνώνει. Το καλντερίμι λοξεύει δεξιά με κλίση ισχυρή. Βρισκόμαστε κιόλας στην αφετηρία μιας πανέμορφης ρεματιάς. Δυστυχώς από την κοίτη της δεν λείπουν –κατά την γνώριμη «οικολογική» συνήθεια των Ελλήνων- τα σκουπίδια. Η εντεκάχρονη κόρη μας  Αθηνά –σοκαρισμένη απ’ την εικόνα- αναρωτιέται, με την παιδική αφέλειά της, ποιοι και γιατί χρησιμοποιούν για σκουπιδότοπο την όμορφη ρεματιά. Προσπαθούμε, μάταια, να βρούμε μια απάντηση πειστική. Πώς να πείσουμε το παιδί, ότι όλα ξεκινάνε από την έλλειψη παιδείας και αγωγής;

Περνάμε δίπλα από γιγάντια συκιά. Θεόρατα πλατάνια υψώνονται, ψηλότερα από κάθε άλλο δέντρο. Ένα τέταρτο μετά την αναχώρησή μας συναντάμε ξύλινο παγκάκι που προφανώς, έχει τοποθετηθεί για ξεκούραση όσων ανηφορίζουν το φαράγγι. Λίγο πιο κάτω μας υποδέχεται έναν έντονος κατήφορος, φαινόμενο όχι πολύ συνηθισμένο σε Πηλιορείτικο μονοπάτι. Για υποβοήθηση των περιπατητών έχει κατασκευαστεί ένα ξύλινο γεφυράκι κι έχουν τοποθετηθεί στέρεα καγκελάκια με σχοινί.

Ξεκινάει ένα ψιλόβροχο, αναμενόμενο στις 25 του Οκτώβρη, αλλά αρκετά ενοχλητικό. Βαδίζουμε ήδη στην υγρή κοίτη του φαραγγιού, πάνω σε στρώμα μουσκεμένων ξερόφυλλων και πέτρες που γλιστρούν. Γύρω μας κυκλάμινα, δάφνες και αριές, λαίμαργοι κισσοί που έχουν από χρόνια σφιχταγκαλιάσει τους κορμούς. Οι πλαγιές του φαραγγιού γίνονται βραχώδεις και κατακόρυφες, με ύψος που ξεπερνάει τα 30 μέτρα. Πολλές κατολισθήσεις, με μικρές και μεγάλες πέτρες, δυσχεραίνουν την πορεία. Πού και πού συναντάμε κάποια κόκκινα σημάδια πάνω σε πέτρες ή μια μεταλλική πινακίδα, πάνω σε πλατάνι. Ανάμεσα στην πλούσια βλάστηση διακρίνουμε πανύψηλους φράξους και τεράστιες κλιματσίδες.

13:50 1 ώρα και 10 λεπτά μετά την αναχώρησή μας από την πλατεία των Αφετών –και με χαλαρό πάντα ρυθμό- το φαράγγι μάς επιφυλάσσει έναν αποχαιρετισμό πολύ εντυπωσιακό: είναι μια φυσική πέτρινη πύλη, μια στενωπός σε βραχώδη, κάθετα πρανή, που σχηματίζουν ένα πέρασμα με μήκος περίπου 30 και πλάτος που δεν ξεπερνάει τα 3 μέτρα. Σχεδόν αμέσως, το τοπίο αποβάλλει τον άγριο χαρακτήρα του, γίνεται ειρηνικό,  με ήπιες πλαγιές, φυτεμένες με ελιές. Να και μια πινακίδα, που δείχνει την αντίστροφη πορεία προς Νιάου(3)

ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΦΗΣΟΥ ΚΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Μετά τη διάσχιση της κακοτράχαλης και ολισθηρής κοίτης του φαραγγιού, η επίπεδη διαδρομή ανάμεσα σε πλατανόδασος κι ελαιώνες, μοιάζει με υγιεινό, ξεκούραστο περίπατο. Δεν παύουμε να θαυμάζουμε τον εκτεταμένο αιωνόβιο ελαιώνα, που διασώζει μερικά ελιόδεντρα με εντυπωσιακούς κορμούς. Καταπράσινο γρασίδι, σπίτια καινούργια ή παλιά, πέτρινα και αραιοχτισμένα μέσα στον ελαιώνα. Και ακόμα, αυλές με ανθόκηπους και περιποιημένα περιβόλια,  και ποικίλες κληματαριές και οπωροφόρα δέντρα, συνθέτουν ένα συνολικό τοπίο πολύ ευχάριστο για να ζει –εποχικά ή μόνιμα- κανείς.

14:10’ Μιάμιση ώρα από την έναρξη της διαδρομής μας ακούμε τον παφλασμό των κυμάτων, που σκάζουν αγριεμένα στην Αφησιώτικη προκυμαία. Στα τέλη του Οκτώβρη μετά βίας αναγνωρίζουμε την εικόνα του συνωστισμένου, σ’ όλη την θερινή περίοδο, οικισμού. Ενός οικισμού, η παραλιακή πλατεία του οποίου είναι αφιερωμένη στους μυθικούς Αργοναύτες. Καθώς κατευθυνόμαστε προς το εσωτερικό της πλατείας, συναντάμε στο άκρο της την εμβληματική δίκρουνη πηγή, «από την οποία, κατά την παράδοση, υδρεύτηκαν οι Αργοναύτες πριν «αφεθούν» στο πέλαγος για το μακρινό τους ταξίδι στην Κολχίδα. Αυτό το τελευταίο έδωσε λαβή σε κάποιους ερευνητές, με πρώτο τον Ν. Γεωργιάδη, να υποθέσουν πως εδώ βρισκόταν  η αρχαία κώμη Αφέτες, απ’ την οποία πήρε το όνομά του και το γειτονικό χωριό των Αφετών. Διαβάζοντας όμως τους αρχαίους συγγραφείς (Ηρόδοτο, Πλούταρχο και Διόδωρο Σικελιώτη), θα πρέπει να αναζητήσουμε μάλλον στο Νότιο Πήλιο τις Αφέτες και κυρίως από την έξω πλευρά του Παγασητικού, πιθανόν στον Πλατανιά. Μάλιστα, γνωστοί αρχαιολόγοι, όπως ο kIrsten και ο Wace, βασισμένοι στο σχετικό χωρίο του Ηροδότου, τοποθετούν με σιγουριά τις αρχαίες Αφέτες στο καλό κι ασφαλές λιμάνι του Πλατανιά» (4).

14:20 Από την πηγή της Αφήσου ξεκινάμε (χωρίς σήμα) το πλακόστρωτο δρομάκι αριστερά. Στο HOTEL “ΚΑΤΙΑ», λίγο πιο πάνω, ξαναστρίβουμε αριστερά, 50 μέτρα μετά, στα ενοικιαζόμενα δωμάτια. «Ο κήπος της Εδέμ», κατευθυνόμαστε δεξιά ανηφορικά και, 10 μέτρα μετά,  αριστερά. (5). Η διαδρομή μας ελίσσεται ανάμεσα σε δρομίσκους με παλιά και καινούργια σπίτια, μικρούς ξενώνες και αυλές με λουλούδια, ελιόδεντρα και πάμπολλες λεμονιές.

Σε μερικά λεπτά βγαίνουμε οριστικά από το παραθαλάσσιο χωριό, με κατεύθυνση Α-ΒΑ. Χωμάτινος δρόμος και στη συνέχεια, τσιμεντόδρομος με ισχυρότατη κλίση, που καταλήγει στο ασφάλτινο οδικό δίκτυο  Αφήσου-Αφετών. Αμέσως στρίβουμε δεξιά, βαδίζουμε στην άσφαλτο για πέντε σχεδόν λεπτά και μετά συναντάμε στ’ αριστερά μας ένα κόκκινο σημάδι. Δείχνει την αρχή του στενού μονοπατιού, που ανηφορίζει σε ελαιώνα και κατόπιν ανάμεσα σε νεαρά πουρνάρια και λαδανιές. Χαμηλά έχουμε ωραία θέα της Αφήσου, ενώ μακρύτερα ακόμη του Παγασητικού, των μικρονησιών του και των βουνών της Στερεάς.

Το μονοπάτι μάς οδηγεί σε μερικά λεπτά στο εξαίρετο ξενοδοχειακό συγκρότημα του Καραβία. Καθώς ξαναβγαίνουμε στην άσφαλτο, αντικρίζουμε χαμηλότερα δεξιά μας την καταπράσινη, στενόμακρη λωρίδα του φαραγγιού. Η τραχειά, κατηφορική του κοίτη είναι αθέατη, μυστική.

Μετά το μαλακό, χωμάτινο μονοπάτι μας υποδέχεται μια ασφάλτινη διαδρομή, με έντονη ανηφόρα και στροφές. Σ’ ένα  εικοσάλεπτο η άχαρη πορεία μας τελειώνει, ο δρόμος γίνεται επίπεδος και εμφανίζεται το χωριό. Φτάνοντας έξω από τα κοιμητήρια εγκαταλείπουμε την άσφαλτο και ξαναβρίσκουμε τα ίχνη του παλιού κελντεριμιού, που περνάει πάνω από πέτρινο γεφυράκι. Στη συνέχεια το καλντερίμι ανηφορίζει απότομα για 100 σχεδόν μέτρα και καταλήγει στην ΝΔ είσοδο της πλατείας των Αφετών, μπροστά στην ταβέρνα-ψησταριά «Η Ρεματιά».

Είναι 15:30, πεινάμε, αλλά η ταβέρνα είναι κλειστή. Ούτε καν η ταβέρνα «Τα 5 Πλατάνια» με την πολύ ωραία θέα στην άλλη άκρη της πλατείας, είναι ανοιχτή. Καθώς ετοιμαζόμαστε να εγκαταλείψουμε το χωριό, εμφανίζεται μια κυρία στην είσοδο της τρίτης ταβέρνας, που βρίσκεται σε υπερυψωμένο σημείο, πίσω απ’ τον ναό.

–Ψάχνετε κάτι; Μπορώ να βοηθήσω;

–Ψάχνουμε ένα τσιπουράκι, αποκρίνεται ο Κυριάκος

–Είσαστε στο σωστό μέρος, λέει η κυρία Ζωή και μας δείχνει με το δάχτυλο την πινακίδα του μαγαζιού: «Στη Ζωή…. για γλυκούς και αλμυρούς πειρασμούς»

Μια χαριτωμένη παρουσία έρχεται να πάρει παραγγελία. Είναι η Φωτεινή, η κορούλα της Ζωής.

–Πες στη μαμά, πως ό,τι μας φέρει, θα το φάμε.

Τουρσάκι πικάντικο πολλών ποικιλιών, φρέσκες ελιές και φέτα με μπόλικο, ωραίο λάδι από τα λιόδεντρα της Ζωής, λαχταριστή μελιτζανόπιτα και νόστιμα κεφτεδάκια. Για λίγη ώρα βλέπουμε μόνο την Φωτεινή. Όταν εμφανίζεται η μαμά, κρατάει μια στριφτή σκοπελίτικη πίτα με κρεμμυδάκι, φέτα και τραχανά, που μόλις ετοίμασε για μας. Ακολουθεί μια ποικιλία σπιτικών γλυκών του κουταλιού.

Απόλυτα ικανοποιημένοι από τους ¨γλυκούς και αλμυρούς πειρασμούς» αποχαιρετούμε τους Αφέτες και τη Ζωή (τηλ. 6989 980432) Ήδη ένας λαμπρός απογευματινός ήλιος φωτίζει γενναιόδωρα τους ελαιώνες και το φαράγγι των Αφετών, γνωστού και ως «Χαλόρεμα», που διασχίσαμε μερικές ώρες πριν. Ο Παγασητικός μοιάζει ησυχασμένος  κι αυτός, μετά τους σφοδρούς νοτιάδες των τελευταίων ημερών.

Καθώς πλησιάζουμε στον Λαύκο, ξεκινάει ένα πανέμορφο δειλινό. Που γίνεται ακόμη πιο μεγαλόπρεπο μόλις φτάνουμε στην τοποθεσία «Λαγού Ράχη», το κορυφαίο σημείο θέας πάνω απ’ το χωριό. Αυτός  ο τόπος εντυπωσίασε την Αγγλίδα Sue Wake,  το μακρινό 1988 και την παρακίνησε αρκετά χρόνια αργότερα να γίνει μόνιμος κάτοικος Λαύκου. Ήταν η αρχή της πραγματοποίησης του οράματός της : να δημιουργήσει με τον Γάλλο σύζυγό της, Christian Lefaucheux,  ένα εξοχικό ξενοδοχείο, αντάξιο της ομορφιάς της περιοχής.

Με πολύχρονες προσπάθειες και συνθήκες μυθιστορηματικές –ανάμεσα στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και τις συνέπειες της «Κρίσης»- το «Λαγού Ράχη Country Hotel» άνοιξε τελικά τις πύλες του για το ελληνικό και διεθνές κοινό. Ήταν παραμονές Χριστουγέννων του 2013, έναν ακριβώς χρόνο πριν.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

• Το όνομα της πλατείας είναι «ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓΑΠΗΣ».
• (2) Κώστας Λιάπης, «Πήλιον Όρος, 2001.
• Σύμφωνα με τον Κ. Λιάπη (ό.π.) το χωριό Αφέτες είναι γνωστό περισσότερο ως Νιάου. Το τοπωνύμιο Νιάου είναι κατά τον Κορδάτο ξενικό. Ο ίδιος πιθανολογεί ότι είναι σλαβικό και ότι σημαίνει «στάνες» ή ότι είναι κυριώνυμο από κάποιον οικιστή Νιάο.
• Κ. Λιάπης, ό.π. σελ 99 και 143
• Ίσως αυτή η συνεχής περιγραφή της πορείας να είναι λίγο κουραστική, ωστόσο είναι χρήσιμη, γιατί η σήμανση απουσιάζει εντελώς.

ΦΑΡΑΓΓΙ ΑΦΕΤΩΝ (ΧΑΛΟΡΕΜΑ)

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ

Αφετηρία: ΝΑ άκρο πλατείας Αφετών

Υψόμετρο αφετηρίας: 240μ.

Α’ προορισμός: Παραλία Αφήσου (υψόμετρο 0)

Υψομετρική διαφορά: -240μ.

Χρόνος:+_ 1.30’

Τερματισμός: ΝΔ άκρο πλατεία Αφετών

Υψομετρική διαφορά: +_240μ.

Χρόνος: +_ 1.10’

Οδόστρωμα: Καλνετρίμι, πετρώδες κακοτράχαλο μονοπάτι, χωματόδρομος, άσφαλτος

Βαθμός δυσκολίας: Α-Β . (Με βροχή, σε μεγάλο τμήμα του φαραγγιού: Β)