Το πρωινό ξεκινάει με μια ελκυστική σε εμφάνιση, αχνιστή ομελέτα, που ,,,,,,,,γύρω της μια εξαίσια ευωδιά.

– Σίγουρα τα αυγά είναι από τις δικές σας κότες.

– Όχι ακριβώς, τα αυγά είναι από τους δικούς μας φασιανούς. Σαν επιβεβαίωση φτάνει ως τα αυτιά μας η στριγγιά  φωνή των φασιανών, από το χώρο της εκτροφής τους.

– Και πόσα αυγά περιέχει η ομελέτα μου, Ελένη;

-Πέντε, μου απαντάει. Δυστυχώς είναι πολύ πιο μικρά από της κότας και απαιτούνται πολλά για μία ομελέτα. Κόβω ένα κομματάκι και δοκιμάζω. Η γεύση είναι αιθέρια, πολύ πιο ελαφριά από της γνωστής μας ομελέτας.

Πρόκειται στην ουσία για μια από τις πιο ντελικάτες λιχουδιές που έχω δοκιμάσει στη ζωή μου.

-Το μόνο μειονέκτημα σε σχέση με τις κότες είναι, ότι οι φασιανοί δεν γεννούν αυγά όλο το χρόνο αλλά μόνον στο διάστημα Απριλίου – Ιουνίου. Έτσι το γευστικό αυτό προνόμιο είναι πολύ περιορισμένης διάρκειας.

Απολαμβάνουμε την ομελέτα μας ως το τελευταίο κομματάκι και αποφεύγουμε να αγγίξουμε τις σπιτικές μαρμελάδες που έχει αραδιάσει μπροστά μας η Ελένη, γιατί πιστεύουμε, πως οι ωραίες γεύσεις  πρέπει να διατηρούνται όσο γίνεται περισσότερο και να μην επικαλύπτονται από άλλες.

Βρισκόμαστε εδώ και μερικές ώρες στο Ευρωθήραμα, τη μεγαλύτερη ίσως μονάδα εκτροφής θηραμάτων στην Ελλάδα. Έτσι, αντί μετά την πολυήμερη παραμονή μας στους Μεταξάδες να στραφούμε προς τη Θεσσαλονίκη και στο νότο. Εμείς συνεχίζουμε ακόμα βορειότερα και φτάνουμε στον Πεντάλοφο, έναν από τους ακρότατους οικισμούς του Έβρου και της Ελληνικής επικράτειας. Δεν ξέρω που οφείλεται ακριβώς αυτή η μαγνητική έλξη που εξασκούν επάνω μας οι εσχατιές της Ελληνικής γης. Το βέβαιο είναι, ότι κάθε φορά που η ταξιδιωτική μας δίψα μας οδηγεί στα γεωγραφικά όρια της ηπειρωτικής ή νησιωτικής Ελλάδας, αισθανόμαστε μια παράξενη συγκίνηση.

Η διαδρομή από τους Μεταξάδες ως τον Πεντάλοφο είναι 26 χιλιόμετρα ακριβώς και περνάει διαδοχικά από τους οικισμούς Λάδη, Κυπρίνος και Κόμαρα. Είναι μια όμορφη και ενδιαφέρουσα διαδρομή, όπως άλλωστε οι περισσότερες στον Έβρο. Περνάει και πάλι ανάμεσα από εκτεταμένες καλλιεργημένες εκτάσεις, που ξεκουράζουν τη ματιά του ταξιδιώτη με τα ωραία γεωμετρικά σχήματα και τους ποικίλους χρωματικούς τόνους της γης. Σ’ ένα σημείο, πριν από τα Κόμαρα, συναντάμε την μεγάλου μήκους γέφυρα του θεαματικού ποταμού Άρδα, που κατεβάζει μέσα στην ευρύτατη κοίτη του, μεγάλες ποσότητες νερού από τη Βουλγαρία. Σ’ αυτή τη κοίτη έχουμε την τύχη να θαυμάσουμε για λίγο ένα σπάνιο και πανέμορφο Μαυροπελαργό.

Προς το τέλος της διαδρομής το τοπίο μεταβάλλεται, οι καλλιέργειες των σιτηρών λιγοστεύουν, το ανάγλυφο του εδάφους γίνεται εντονότερο, με συχνότερες χαραδρώσεις, λόφους καλυμμένους με δρυοδάση και πλαγιές με μικρά, περιποιημένα αμπελάκια. Βρισκόμαστε ήδη στον Πεντάλοφο, έναν μεγάλο οικισμό, ανεπτυγμένο σε μια κατάφυτη λοφοπλαγιά. Στην είσοδο του οικισμού κατηφορίζουμε προς τα ανατολικά (δεξιά) και μετά από 3 σχεδόν χιλιόμετρα φτάνουμε στο Ευρωθήραμα.

ΕΥΡΩΘΗΡΑΜΑ Α.Ε. ΕΝΑ ΕΚΤΡΟΦΕΙΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ

Η ύπαρξη της μονάδας μας ήταν ήδη γνωστή από το χειμώνα. Αλλά ήταν τόσο δυσμενείς οι συνθήκες και τόσο πολύ το ύψος του χιονιού στην περιοχή, που κάθε απόπειρα προσέγγισης ήταν παρακινδυνευμένη.

Με τον ερχομό της Άνοιξης απλοποιήθηκαν τα πάντα. Τι είναι όμως το Ευρωθήραμα;

Είναι στην ουσία η απλοποίηση – από τον Μανώλη Χατζηπαναγιώτου και την γυναίκα του Ελένη- μιας φιλόδοξης ιδέας εκτροφής θηραμάτων, που οχτώ χρόνια πριν είχε θεωρηθεί από πολλούς παράτολμη, αν όχι ανεφάρμοστη. Αποδείχθηκε όμως για άλλη μια φορά, πως στην πατρίδα του πολυμήχανου Οδυσσέα, της μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας συγκεντρώνουν οι οραματιστές και ριψοκίνδυνοι.

Η ιδέα ήταν σε σύλληψη απλή κα αφορούσε στην εκτροφή – και στη συνέχεια εμπλουτισμό των βιοτόπων – με κάποια άγρια θηράματα, που όλο και περισσότερο σπανίζουν τα τελευταία χρόνια από τη φύση της Ελλάδας. Τα ζώα αυτά θα μπορούσαν να είναι ζαρκάδια, ελάφια, αγριογούρουνα, λαγοί και οπωσδήποτε φασιανοί και πέρδικες, που θα χρησιμοποιούντο από κυνηγετικούς συλλόγους και ιδιώτες για εμπλουτισμό των βιοτόπων. Μια ευνοϊκή προϋπόθεση για την επιτυχία των σχεδίων του Μανώλη ήταν η δυνατότητα  ενοικίασης από ιδιοκτήτη ιδιώτη μιας καταπληκτικής έκτασης 1000 σχεδόν στρεμμάτων, καλυμμένης κυρίως από δρυοδάση.

Η μεγάλη αυτή έκταση θα μπορούσε να αποτελέσει βιότοπο ιδανικό για τις ανάγκες του εγχειρήματος, μια – υπό κλίμακα βέβαια – πιστή αντιγραφή των φυσικών συνθηκών διαβίωσης των ζώων. Ωστόσο, όσο απλή ήταν σε σύλληψη η ίδια, τόσο πολύπλοκη αποδείχθηκε σε υλοποίηση. Η εκτροφή και συνεχής αναπαραγωγή με επιτυχία μιας ποικιλίας άγριας πανίδας, με τις διαφορετικές συνήθειες και ιδιαιτερότητες των ειδών της και μάλιστα σε μεγάλους αριθμούς, δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση. Πολύ περισσότερο, που κάθε στιγμή έπρεπε να τηρείται μια σειρά από αυστηρότατους όρους υγιεινής, που θα προφύλασσαν τα ζώα από κάθε πιθανή ασθένεια, με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα σε περίπτωση εξάπλωσής της. Αφ’ ετέρου έπρεπε να δημιουργηθούν ειδικές υποδοχές διατροφής και διαβίωσης των ζώων και να βρεθούν οι κατάλληλοι συνεργάτες για τη στελέχωση της μονάδας. Με μεγάλη προσπάθεια, υπομονή και μεθοδικότητα, ένα-ένα τα προβλήματα επιλύθηκαν. Σήμερα το Ευρωθήραμα είναι μια μονάδα-πρότυπο, που εκτρέφει και διαθέτει κάθε χρόνο για εμπλουτισμό βιοτόπων εκατοντάδες αγριογούρουνα, ζαρκάδια και ελάφια και χιλιάδες φασιανούς, λαγούς και πέρδικες.

ΟΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΣΗΣ

Τα επιχειρηματικά πλάνα του Μανώλη δεν περιορίσθηκαν μόνον στην ολοκλήρωση της μονάδας εκτροφής. Σκέφτηκε, με μεγάλη οξύνοια, να επεκτείνει τις δραστηριότητές του και στην παροχή υπηρεσιών διαμονής και εστίασης στους επισκέπτες του. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργούσε τις απαραίτητες προϋποθέσεις για επέκταση του περιηγητικού και τουριστικού ενδιαφέροντος σ’ αυτό το ακρότατο σημείο του Έβρου που, λίγα χρόνια πριν, εκτός από ένα αδιαφήμιστο – και εν πολλοίς – άγνωστο ωραίο τοπίο, δεν ήταν σε θέση να παράσχει καμιά απολύτως υπηρεσία στον ταξιδιώτη. Η μεθοδικότητα και το μεράκι, που διακρίνει τον Μανώλη και την Ελένη σε όλες τους τις ενέργειες, επεκτάθηκαν και στη δημιουργία του καταλύματος. Είναι ένα ομοιογενές και συμμετρικό σύνολο, που περιλαμβάνει τέσσερα ανεξάρτητα ισόγεια διαμερίσματα και ένα στον δεύτερο όροφο, που δεσπόζει στο κέντρο του οικοδομήματος. Η όλη κατασκευή είναι εξαιρετικά καλαίσθητη, χτισμένη παραδοσιακά με ντόπια πέτρα, ξύλο και κεραμοσκεπή. Όλη η πρόσοψη καλύπτεται με φαρδύ, ξύλινο κιόσκι, που δημιουργεί έναν πολύ πρακτικό υπαίθριο χώρο μπροστά από τα διαμερίσματα, απόλυτα προστατευμένο από τον ήλιο και τη βροχή. Εδώ, ανάμεσα σε ωραία λουλούδια, μπορεί τους θερινούς μήνες να απολαύσει ο επισκέπτης το δροσερό αεράκι, που δεν παύει να φυσάει στην ανοιχτή από παντού τοποθεσία της μονάδας. Μπορεί επίσης ν’ αφήσει το βλέμμα του να πλανηθεί στη συνολική ομορφιά και γαλήνη του ορίζοντα, ως την πόλη Ζβίλιγκραντ της Βουλγαρίας που διακρίνεται στα βόρεια. Σ’ αυτό το μπαλκονάκι, με το ωραίο πλακόστρωτο δάπεδο και πεζούλι, έμελλε να περάσουμε πολλές δροσερές και ευχάριστες στιγμές, εν μέσω του αναπάντεχου καύσωνα, που ταλαιπώρησε αρκετά τις πρώτες μέρες του Μάη την Ελλάδα.

Το εσωτερικό του καταλύματος έχει δημιουργηθεί με τέτοια φιλοσοφία, ώστε να αισθάνεται ο επισκέπτης ότι διαμένει στη δική του εξοχική κατοικία. Το δάπεδο όλων των χώρων καλύπτεται με μεγάλες πλάκες σχιστόλιθου, άριστα συναρμοσμένες μεταξύ τους. Οι πλάκες αυτές, σε συνδυασμό με κάποιους πέτρινους τοίχους και τα ελεύθερα δοκάρια της οροφής συνθέτουν ένα σύνολο εξαιρετικά καλαίσθητο και ευχάριστο, που γίνεται ακόμη ωραιότερο με το πέτρινο τζάκι, τον ξύλινο καναπέ και τις κουρτίνες με τους χαρούμενους χρωματικούς τόνους. Δεν λείπει τίποτε από τον εξοπλισμό του διαμερίσματος που διαθέτει κουζινούλα, τραπέζι με καρέκλες, ψυγείο, τηλεόραση και ατομική θέρμανση, ενώ και στα υπνοδωμάτια η επίπλωση είναι υψηλής ποιότητας. Επιπλέον οι ογκώδεις πέτρινοι τοίχοι λειτουργούν σαν άριστο φυσικό μονωτικό, καθώς η διαφορά θερμοκρασίας από το φυσικό περιβάλλον είναι εμφανέστατη. Ύστερα λοιπόν από αυτή τη θαυμάσια επιχειρηματική πρωτοβουλία του Μανώλη και της Ελένης  ο ταξιδευτής του  Βόρειου Έβρου έχει τη δυνατότητα να ξαποστάσει από την περιήγησή του σ’ ένα περιβάλλον εξαιρετικά πολιτισμένο και ευχάριστο, 500 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 1000 χιλιόμετρα μακρυά από την Αθήνα. Οι υπηρεσίες προς τον επισκέπτη συμπληρώνονται στο Ευρωθήραμα με τις υπέροχες δυνατότητες εστίασης που παρέχει η κουζίνα του. Σε μια ευρύχωρη και πολύ καλαίσθητη αίθουσα, όπου κυριαρχεί με τη παρουσία του ένα τεράστιο πέτρινο τζάκι, είχαμε τη τύχη να δοκιμάσουμε μερικά σπάνια εδέσματα, που προέρχονται αποκλειστικά από τη δραστηριότητα του εκτροφείου. Δεν θα αναφερθούμε σε περισσότερες λεπτομέρειες, θα καταλήξουμε απλά λέγοντας, ότι την ποιότητα, τις τιμές και την νοστιμιά αυτών των εδεσμάτων, πολύ δύσκολα συναντάει κάποιος στην Ελλάδα. Κατά τους θερινούς βέβαια μήνες η αίθουσα εστίασης μεταφέρεται στον πλακόστρωτο υπαίθριο χώρο, με το μεγάλο προστατευτικό ξύλινο κιόσκι. Εδώ, μπροστά ακριβώς στο καταπράσινο γρασίδι, τα λουλούδια και τα δέντρα, με συντροφιά τα τιτιβίσματα των πουλιών, το ευεργετικό αεράκι και τους ανοιχτούς ορίζοντες, το πρωινό, το γεύμα και το δείπνο μετατρέπονται σε αληθινή απόλαυση. Εδώ, απομακρύνεται προσωρινά από τη σκέψη η μιζέρια του αστικού περιβάλλοντος και ανακαλύπτουμε και πάλι την αγχολυτική επίδραση που έχει η φύση στη ζωή μας.

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν, που τόσο μεγάλο πλήθος επισκεπτών, αψηφά τις μεγάλες αποστάσεις και φτάνει στο Ευρωθήραμα από την Αλεξανδρούπολη, την Κομοτηνή ακόμα και από τη Ξάνθη, για να απολαύσει μια ωραία ημερήσια εκδρομή και να γευτεί τις ιδιαιτερότητες της κουζίνας της μονάδας. Αυτή η ανταπόκριση του κόσμου είναι εξαιρετικά παρήγορη και αποτελεί στην ουσία επιβράβευση μιας ποιοτικής και πρωτοποριακής προσπάθειας.

ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΟ ΕΚΤΡΟΦΗΣ

Λίγα λεπτά πριν φανεί ο ήλιος, παίρνει να φυσάει ένα αεράκι δροσερό, σχεδόν ψυχρό.

– Επιτέλους, λέω στην Άννα, ο μίνι καύσωνας έφτασε στο τέλος του.

Μία ώρα αργότερα οι προβλέψεις μου διαψεύδονται. Με τον ήλιο να ψηλώνει απέναντί μας, η θερμοκρασία ανεβαίνει κατακόρυφα.

– Ίσως είναι η καλύτερη στιγμή για έναν περίπατο στο χώρο εκτροφής, προτείνει ο Μανώλης.

Στην τεράστια περιφραγμένη έκταση των 1000 στρεμμάτων της μονάδας η περιήγηση δεν είναι ανεξέλεγκτη αλλά υπόκειται σε κάποιους αυστηρούς κανονισμούς. Αυτό είναι απολύτως απαραίτητο, αφ’ ενός για να διαφυλαχθεί η αυθεντική φυσιογνωμία του βιότοπου και αφ’ ετέρου για να παραμένουν ήρεμα τα ζώα και να μην ενοχλούνται από την παρουσία του ανθρώπου. Ένας άλλος σημαντικός λόγος είναι η πρόληψη οποιασδήποτε μόλυνσης που θα μπορούσε να προκληθεί από πιθανή μεταφορά μικροβίων. Ακόμα και οι εντεταλμένοι άνθρωποι της μονάδας που έχουν πρόσβαση στους χώρους εκτροφής, φορούν πάντα ειδικές απολυμασμένες στολές και τηρούν τους όρους υγιεινής με σχολαστικότητα. Ωστόσο έχει διαμορφωθεί ένα μονοπάτι περιπάτου προκαθορισμένης διαδρομής, που παρέχει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να αποκομίσει μια πλήρη εικόνα, τόσο από το φυσικό περιβάλλον όσο και από τις συνθήκες εκτροφής και διαβίωσης ορισμένων ζώων και συγκεκριμένα των αγριογούρουνων.

Ο περίπατος αρχίζει μερικές δεκάδες μέτρα μακρυά από την αίθουσα εστίασης. Αμέσως συναντάμε το ωραίο χωμάτινο μονοπάτι που κατηφορίζει στο βάθος της χαράδρας. Η κλίση του πρανούς είναι απότομη, για να συγκρατείται λοιπόν το χώμα από τις βροχοπτώσεις, έχουν δημιουργηθεί αλλεπάλληλα σκαλοπάτια με κορμούς δέντρων, καλά στερεωμένων μες το χώμα. Από τα πρώτα κιόλας βήματα της κατηφορικής μας διαδρομής χάνεται πίσω μας ο ήλιος, με άμεση συνέπεια τη σταδιακή πτώση της θερμοκρασίας. Πολύ γρήγορα φτάνουμε στο σημείο να βαδίζουμε κάτω από αδιαπέραστη σκιά, που δημιουργείται από τα πυκνά φυλλώματα των δέντρων. Άλλωστε εκτός από τη χάραξη αυτού του μονοπατιού το υπόλοιπο φυσικό περιβάλλον έχει διατηρηθεί αυτούσιο, χωρίς καμία ανθρώπινη επέμβαση. Έτσι όλα τα δέντρα γύρω μας εξελίσσονται αβίαστα, ακολουθώντας, τους δίκαιους αλλά σκληρούς νόμους της φύσης : τα πιο εύρωστα και ανθεκτικά αναπτύσσονται και επιβιώνουν ενώ τα πιο ασθενικά είναι καταδικασμένα να παραμένουν υπανάπτυκτα και να μαραζώνουν στη σκιά των άλλων. Κυρίαρχα δέντρα σε όγκο και αριθμό είναι οι βελανιδιές και οι φλαμουριές.

-Τη θερινή περίοδο με την ανθοφορία της φλαμουριάς όλος ο τόπος μοσχοβολάει από το μεθυστικό της άρωμα, λέει ο Μανώλης και φέρνει αμέσως έντονα στο νου τις αντίστοιχες μεθυστικές αναμνήσεις από το δάσος των ανθισμένων αιωνόβιων φλαμουριών στις πλαγιές της Όσσας, ανάμεσα στους οικισμούς του Στόμιου και της Κορίτσας.

Πολλά άλλα δέντρα, κρανιές, σφενδάμια, φράλοι συνωθούνται μαζί με τις βελανιδιές και φλαμουριές ολόγυρά μας. Στην απεγνωσμένη τους προσπάθεια για μια θέση στον ήλιο, έχουν διοχετεύσει όλη τους τη ζωτικότητα στην καθ’ ύψος ανάπτυξη, με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση αφύσικα ψηλόλιγνων κορμών. Είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο στη φύση, που παρατηρείται στις χαραδρώσεις του εδάφους, όπου το φως είναι λιγοστό και περιζήτητο και έχει ως αποτέλεσμα τον ανελέητο αυτό ανταγωνισμό ανάμεσα στα δέντρα.

Μετά από λίγα λεπτά και 150 περίπου σκαλοπάτια φτάνουμε στη στενή κοίτη της χαράδρας, που τη διασχίζει ένα ρυάκι με κρυστάλλινο νερό. Είναι ένας μικρός παράδεισος, μέσα σ’ ένα φυσικό περιβάλλον που δεν διαφέρει από ζούγκλα. Μεγάλοι φουντωτοί θάμνοι έχουν καταλάβει κάθε διαθέσιμο κομμάτι γης και μαζί με τις κλιματσίδες και τα δέντρα έχουν δημιουργήσει μια βλάστηση συμπαγή και αδιαπέραστη. Καμιά ηλιαχτίδα δεν φτάνει εδώ κάτω, το βαθύ σκοτάδι που επικρατεί θυμίζει σχεδόν βραδινές ώρες της ημέρας. Όπως είναι επόμενο, η θερμοκρασία έχει πέσει κατακόρυφα. Η δυνατή ζέστη που αφήναμε πριν λίγο, μερικές δεκάδες μέτρα παραπάνω, έχει φύγει εντελώς από τη μνήμη μας.

Καθόμαστε για λίγο σ’ ένα ξύλινο παγκάκι δίπλα στο νερό αφήνοντας να μας διαπερνάει όλη αυτή η υγρασία του περιβάλλοντος, που ελάχιστα μας θυμίζει ότι βρισκόμαστε στο μέσον ενός πεδινού τοπίου του Έβρου. Ύστερα περνάμε στην αντίπερα όχθη του ρέματος και αρχίζουμε ν’ ανηφορίζουμε τα δεκάδες ξύλινα σκαλοπάτια, που θα μας οδηγήσουν στο εκθετήριο των θηραμάτων. Ως δια μαγείας η υγρασία εξαφανίζεται, το βαθύ σκοτάδι αραιώνει, όλο και περισσότερες ηλιαχτίδες διαπερνάνε τη σκιά. Στο τέρμα της διαδρομής μας το δρυοδάσος είναι περιφραγμένο και σχηματίζει μερικούς διαδοχικούς μεγάλους χώρους για ισάριθμες οικογένειες αγριογούρουνων. Στο σημείο  αυτό φτάνουν στο τέλος τους και οι περιηγητικές δυνατότητες του επισκέπτη της μονάδας.

Αρχικά ακούμε το χαρακτηριστικό γρύλισμα του αγριογούρουνου που προέρχεται από ένα μεγάλο θυληκό. Αμέσως μετά εμφανίζεται δίπλα του και ένα – ακόμη μεγαλύτερο – αρσενικό. Και τα δύο υψώνουν ελαφρά στον αέρα τις μουσούδες τους και οσμίζονται τη μυρωδιά των νεοφερμένων στο βασίλειό τους. Μένουμε ακίνητοι με την Άννα και περιμένουμε. Μετά από μερικές νευρικές κινήσεις δείχνουν κατ’ αρχήν να μην απορρίπτουν την παρουσία μας και μας πλησιάζουν σε απόσταση 10 περίπου μέτρων. Αρχίζουμε να τους μιλάμε με φωνή, αυτά όμως δείχνουν ακόμη αναποφάσιστα. Βάζω σε εφαρμογή τη φαεινή ιδέα να κόψω μπροστά από τα πόδια μου ένα μικρό δεμάτι με φρέσκο χορταράκι, που το πετάω ανάμεσα από το πλέγμα της περίφραξης. Γρυλίζοντας σιγανά πλησιάζει το αρσενικό, σκύβει στο έδαφος και αποτολμάει να δοκιμάσει αυτό που του έχω ρίξει. Μέσα σε δευτερόλεπτα τα χορταράκια εξαφανίζονται, ήδη όμως του ρίχνω το επόμενο δεματάκι. Είναι η σειρά της θηλυκής να ξεθαρρέψει, που πλησιάζει για να δοκιμάσει την τρυφερή μοναξιά. Ξαφνικά πίσω από τα δέντρα παρατηρείται μεγάλη κινητικότητα. Σχεδόν αμέσως διακρίνονται 6-7 πανέμορφα γουρουνάκια με τις χαρακτηριστικές ραβδώσεις στο τρίχωμά τους, που υποδηλώνουν το νεαρό της ηλικίας τους. Τρέχοντας με απίστευτη ταχύτητα κατευθύνονται προς το μέρος των γονιών τους, συνειδητοποιώντας, όμως την παρουσία μας έξω από την περίφραξη, κάποια φρενάρουν απότομα και κάποια άλλα αρχίζουν να τρέχουν προς τα πίσω. Στη θέα όμως των – εξοικιωμένων πια – γονιών τους, ακόμα και αυτά αλλάζουν γνώμη και επιστρέφουν.

Μένουμε πάνω από μισή ώρα δίπλα σ’ αυτή την πολυμελή, χαρούμενη και φιλική – όπως εξελίχθηκε – οικογένεια των αγριογούρουνων, από την οποία μας χωρίζουν μόλις μερικά εκατοστά, το πλέγμα της περίφραξης. Στο διάστημα αυτό έχουν αναπτυχθεί σχέσεις μεγάλης εμπιστοσύνης με αποτέλεσμα – μετά από λίγο – να μην περιμένουν τα ζώα να φάνε τα χόρτα από το έδαφος αλλά να τα τρώνε κατευθείαν από το χέρι μου. Παρακολουθώντας όλο αυτό το ωραίο γεύμα, παρακινούνται να έρθουν κοντά μας και οι δύο διπλανές οικογένειες και κάποια στιγμή έχω φτάσει στο σημείο να μην ξέρω ποια ζώα να πρωτοταίσω. Η Άννα βέβαια με όλη της την άνεση αποθανατίζει με τους φωτογραφικούς της φακούς τα υπέροχα αυτά ζώα στις καλύτερες στιγμές τους. Την παράσταση οπωσδήποτε κλέβουν τα μικρά, τρισχαριτωμένα, γουρουνάκια, με τα παντοειδή καμώματα, τα μεταξύ τους παιχνίδια και την απίστευτη ευκινησία τους. Αποφασίζουμε να αποχωρίσουμε, όταν πια σχεδόν δεν υπάρχει άλλο χόρτο ολόγυρά μου για να κόψω.

Ήδη όμως η Ελένη μας περιμένει για μια μεγάλη βόλτα στο απέραντο δρυοδάσος, που εκτείνεται ανατολικά και λίγο χαμηλότερα του Πενταλόφου. Μετά από μερικά λεπτά πορείας σε καλό αγροτικό δρόμο σταματάμε το αυτοκίνητο και συνεχίζουμε με τα πόδια. Ο ήλιος βρίσκεται από ώρα ψηλά στον ουρανό και οι φλογερές ακτίνες του διεισδύουν με ευκολία ανάμεσα στα φυλλώματα του δρυοδάσους. Η Άννα και η Ελένη αρχίζουν μια αναζήτηση στο δάσος για να εντοπίσουν αρκετά σπάνιες κόκκινες ανεμώνες και κάποιες ίριδες με διαφορετικούς χρωματισμούς. Μετά από άκαρπες προσπάθειες ενός τετάρτου, χάνω κάθε ενδιαφέρον και παραιτούμαι ενώ οι κυρίες συνεχίζουν. Βρίσκω μια μεγάλη βελανιδιά, που σχηματίζει στο έδαφος μια σκιερή, προστατευτική ομπρέλλα. Ξαπλώνω στη γη ανάμεσα στα αγριολούλουδα. Τριγύρω μου πλανώνται οι φωνές των πουλιών, οι ήχοι από τα τριζόνια, οι ευωδιές της άνοιξης. Κλείνω τα μάτια μου και ο ύπνος βρίσκει την ευκαιρία να με πλησιάσει απαλά και να με αποκοιμίσει. Οι ωραίες όμως στιγμές είναι καταδικασμένες να έχουν περιορισμένη διάρκεια. Πρώτα ακούω τις ομιλίες τους και αμέσως μετά τα βήματά τους πάνω στα ξερόκλαδα. Οι δύο κυρίες πλησιάζουν και σηματοδοτούν το τέλος της νιρβάνας μου. Φροντίζουν ωστόσο να χρωματίσουν με τον καλύτερο τρόπο το ξύπνημά μου αφού – με τη γνωστή και αναμφισβήτητη ευαισθησία του γυναικείου φύλου – μου προσφέρουν τα υπέροχα δείγματα από τα λουλούδια που τόση ώρα αναζητούσαν.

ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ «ΜΠΑΡΑ» ΚΑΙ ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΡΔΑΣ

ΜΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΗ

Στο βάθος του δυτικού ορίζοντα, κάτω από τον Πεντάλοφο, παρατηρούμε μια εκτεταμένη σκουροπράσινη επιφάνεια. Είναι τα απέραντα δάση δρυός που παρεμβάλλονται ανάμεσα στην Ελλάδα και την Βουλγαρία. Εδώ, δίπλα στα σύνορα, βρίσκεται ο πασίγνωστος σ’ όλη την περιοχή χώρος δασικής αναψυχής με την ονομασία «Μπάρα». Ήδη από τη πρώτη στιγμή της άφιξής μας στον Πεντάλοφο, σ’ ένα από τα καφενεδάκια της πλατείας, μας έχουν μιλήσει με ενθουσιασμό οι ντόπιοι για την «Μπάρα». Ένας καλός χαλικοστρωμένος δρόμος ξεκινάει αμέσως μετά την βόρεια έξοδο του χωριού με κατεύθυνση δυτική. Συναντάμε αρχικά το γνωστό αγροτικό τοπίο του Έβρου με τις εκτεταμένες σιτοκαλλιέργειες, μετά όμως από δύο χιλιόμετρα ο δρόμος εισχωρεί με ήπιες κλίσεις και ασφαλείς στροφές μέσα σ’ ένα υγιέστατο και άριστα υλοτομημένο δάσος δρυός. Είναι μια ωραιότατη διαδρομή, που την απολαμβάνουμε οδηγώντας με πολύ μικρή ταχύτητα. Σε απόσταση 7 χιλιομέτρων από τον Πεντάλοφο βρισκόμαστε μπροστά στην είσοδο της Μπόρας και ένας ανηφορικός χωματόδρομος μας οδηγεί μετά από λίγο στις εγκαταστάσεις δασικής αναψυχής. Είναι ένα εκτεταμένο και σχεδόν επίπεδο οροπέδιο, που παρεμβάλλεται ανάμεσα στα δρυοδάση και είναι καλυμμένο σ’ όλη την έκταση με καταπράσινο χορτάρι και χιλιάδες αγριολούλουδα. Από το υψόμετρο των 450 περίπου μέτρων η τοποθεσία δεσπόζει σ’ όλη τη περιοχή και εξασφαλίζει ανεμπόδιστη θέα σε κάθε σημείο του ορίζοντα. Ένα εγκαταλελειμμένο ελληνικό στρατιωτικό φυλάκιο βρίσκεται στα ανατολικά του οροπεδίου, ακριβώς δίπλα στα σύνορα με τη Βουλγαρία, ενώ στα δυτικά, σ’ ένα από τα ψηλότερα σημεία της κορυφογραμμής, ξεχωρίζει πάνω από τα δέντρα ένα βουλγαρικό παρατηρητήριο. Το Δασαρχείο Διδυμοτείχου έχει κάνει σπουδαία δουλειά στην Μπάρα, με άφθονα ξύλινα τραπεζάκια και παγκάκια, κιόσκια, παιδικές χαρές, πετρόχτιστες βρύσες, ψησταριές, κάδους απορριμάτων και τουαλέτες. Υπάρχουν επίσης εγκαταστάσεις για αθλοπαιδιές, με γήπεδο μπάσκετ και ένα καταπληκτικό γήπεδο ποδοσφαίρου, στρωμένο με πλούσιο χορτάρι. Δεν λείπει τίποτα από όσα μπορεί να επιθυμήσει κανείς σ’ αυτό το εξαίσιο δασικό τόπο, όπου η γενναιοδωρία της φύσης βρίσκεται σε θαυμαστή αρμονία με τα έργα του ανθρώπου.

Το οροπέδιο διασχίζει ένας καλός αγροτικός χωματόδρομος με κατεύθυνση Ν-ΝΔ.. Τον ακολουθούμε και μετά από μερικές εκατοντάδες μέτρα βρισκόμαστε μπροστά στην παλιά στρατιωτική μπάρα- σημείο ελέγχου δηλαδή – από την οποία πήρε η τοποθεσία το όνομά της. Παραμένει ακόμα στη θέση της η πινακίδα με την ένδειξη «ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΗ ΖΩΝΗ», που σηματοδοτούσε τα όρια, πέρα από τα οποία άλλοτε απαγορευόταν αυστηρά η είσοδος σε μη στρατιωτικούς ή άτομα με ειδική άδεια. Ήταν η εποχή της αμοιβαίας καχυποψίας ανάμεσα στις δύο γειτονικές χώρες, τότε που η παραμεθόρια γραμμή φυλάσσετο άγρυπνα και από τις δύο πλευρές. Προχωράμε για λίγο συμβολικά μέσα στην Απαγορευμένη Ζώνη, μετά όμως από 300 περίπου μέτρα, ο δρόμος γίνεται ξαφνικά τόσο δύσβατος που μας υποχρεώνει να επιστρέψουμε. Εγκαταλείπουμε την Μπάρα και συνεχίζουμε βορειοδυτικά τον πολύ καλό χωματόδρομο με κατεύθυνση προς το χωριό Πετρωτά, ένα από τα τελευταία κατοικημένα σημεία, πριν από το Ορμένιο. Η διαδρομή είναι εξαιρετική, μέσα από συνεχές δάσος δρυός και πολλών άλλων δέντρων, μικρορέματα με πλούσια ροή, άφθονα λουλούδια και πουλιά. 6 περίπου χιλιόμετρα από την είσοδο της Μπάρας παίρνουμε προς τα δυτικά έναν πολύ ανηφορικό και δύσβατο χωματόδρομο, που μετά από δυόμιση χιλιόμετρα πολύ όμορφης αλλά δυσκολότατης διαδρομής καταλήγει σε αδιέξοδο, ανάμεσα στα αθέατα σχεδόν ερείπια του παλιού οικισμού «Γυαλιά» και σε μια αδιαπέραστη βλάστηση, που δεν διαφέρει από ζούγκλα.

Επιστρέφουμε με το τελευταίο φως, συνεπαρμένο από αυτή την πολύωρη περιπλάνηση στα δασωμένα ορεινά εδάφη του Πενταλόφου.

Νωρίς το απόγευμα της επόμενης ημέρας επιστρέφουμε στη Μπάρα, τη φορά αυτή με τη συντροφιά του Μανώλη και της Ελένης.

– Σήμερα θα κινηθούμε νότια, κατά μήκος της γραμμής των συνόρων, σε δασικό δρόμο που διασχίζει όλο αυτό το τεράστιο δρυοδάσος και καταλήγει πάνω από τα χωριά Μηλιά και Θεραπειό, μας εξηγεί ο Μανώλης. Περνάμε και πάλι από το εγκαταλελειμμένο ελληνικό φυλάκιο και αρχίζουμε μια ελαφρά κατηφορική πορεία μέσα σ’ ένα δασικό τοπίο εκπληκτικό. Έχουμε πάντα σε ελάχιστη απόσταση προς τα δυτικά την μεθοριακή γραμμή που σηματοδοτείται σε τακτά διαστήματα με τις χαρακτηριστικές λευκές πυραμίδες, που έχουν αποτυπωμένα τα αρχικά των δύο χωρών, ανατολικά της Ελλάδας και δυτικά της Βουλγαρίας. Δεν λείπουν και τα εγκαταλελειμμένα στρατιωτικά φυλάκια που με τη πάροδο του χρόνου μετατρέπονται σε ερείπια. Σε αρκετά σημεία ο δρόμος είναι δύσβατος από τα νεροφαγώματα, ενώ η διαδρομή επεκτείνεται σε μεγάλο μήκος.

11 περίπου χιλιόμετρα μακρυά από τη Μπάρα το πυκνό δάσος ξαφνικά αραιώνει και αποκαλύπτει μπροστά μας ένα θέαμα αναπάντεχο. Όλος ο ορίζοντας από το ανατολικότερο σημείο του ως το δυτικότερο καταλαμβάνεται από μια μεγαλοπρεπή κοιλάδα, με τεράστιες διαστάσεις, που σβήνει απαλά στα νότια σε χαμηλούς λοφίσκους. Το θεαματικότερο στοιχείο αυτού του υπέροχου τοπίου είναι οι εκπληκτικοί μαιανδρισμοί του μεγάλου ποταμού Άρδα, που διασχίζει ακριβώς από κάτω μας την κοιλάδα με γαλήνια ροή. Είναι τέτοια η ηρεμία στην επιφάνεια των νερών, που το πλουσιότατο φυσικό περιβάλλον στις όχθες του ποταμού, αντανακλάται με απίστευτη ευκρίνεια. Ένας επιπλέον λόγος που συμβάλλει στην εξαιρετική ομορφιά της συνολικής εικόνας είναι το απαλό απογευματινό φως και η εξαιρετικά ευνοϊκή θέση του ήλιου προς τη δύση.

• Αυτός είναι ο λόγος που πρότεινα αυτή τη διαδρομή τη συγκεκριμένη ώρα της ημέρας, λέει ο Μανώλης. Το τοπίο συμπληρώνουν το μεγάλο φράγμα του Άρδα και ο οικισμός του Θεραπειού στ’ ανατολικά, ο εγκαταλελειμμένος οικισμός της Γαλήνης μετά το ποτάμι και , στην ίδια ευθεία στο βάθος, ο οικισμός της Ζώνης. Λίγο χαμηλότερα απλώνεται το γραφικό χωριό Μηλιά, με πολλά παλιά πετρόχτιστα οικήματα. Όλες οι υπόλοιπες ώρες της ημέρας αφιερώνονται σε μια μεγάλη περιήγηση στις όχθες του Άρδα, όπου η πρόσβαση είναι δυνατή. Σ’ ένα τέτοιο σημείο του ποταμού, όπου το πλάτος της κοίτης είναι ιδιαίτερα μεγάλο, σχηματίζονται ωραίες αμμονησίδες, ενώ ένας μικρός αριθμός κύκνων λικνίζεται αμέριμνα στα γαλήνια νερά. Η πρόσβαση βέβαια σ’ αυτή τη συνολικά υπέροχη περιοχή πραγματοποιείται ευκολότατα, με ασφάλτινο οδικό δίκτυο από τα Κόμαρα προς το Θεραπειό. Την συνιστούμε ανεπιφύλακτα σε κάθε επισκέπτη του Βόρειου Έβρου.
• Μια ωραία δροσούλα μας περιμένει τις βραδινές ώρες στο Ευρωθήραμα. Καθόμαστε αναπαυτικά στον υπαίθριο χώρο του εστιατορίου και αφαιρούμε το φελλό από μια φιάλη κόκκινου κρασιού Chateau Carras, εσοδείας 1997. τα πολύπλοκα αρώματα του ωραίου κρασιού απελευθερώνονται και αναμειγνύονται με τις λεπτές ευωδιές της ανοιξιάτικης ατμόσφαιρας. Σε λίγο νέες, πιο έντονες μυρωδιές, αυτές του ψημένου στα κάρβουνα αγριογούρουνου, παίρνουν τη θέση στο τραπέζι μας.
• Ψηλά στον ουρανό του Βόρειου Έβρου εμφανίζεται η Νέα Σελήνη, μια λεπτή, καμπύλη γραμμή, που μόλις ξεχωρίζει.