Υπέροχα τοπία ξεδιπλώνονται γύρω από τις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα. Θαυμάζουμε στις όχθες ενός παγωμένου αρδευτικού καναλιού τα πάμπολλα υδροχαρή Σκλήθρα, δέντρα πανέμορφα, υπεραιωνόβια, με πελώριους κορμούς. Σ’ αυτά τα εντυπωσιακά δέντρα οφείλει την ονομασία του το Σκλήθρο.
Διασχίζουμε τον οικισμό των Αναργύρων, ακολουθούμε τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο, που ανηφορίζει παράλληλα και σε μικρή απόσταση από την Ν-ΝΔ πλευρά της λίμνης. Πανέμορφοι ερωδιοί, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες και σταχτοτσικνιάδες, πεταρίζουν ή κινούνται με βηματισμό αρχοντικό στα ρηχά νερά, στους καλαμιώνες της Χειμαδίτιδας.

Θα πραγματοποιηθεί η εκδρομή; ρωτάει στο τηλέφωνο ένα μέλος του Ομίλου από την Νότια Ελλάδα.
-Ελπίζουμε, πως ναι.
-Μα, τα Δελτία Καιρού προβλέπουν για τα τέλη της εβδομάδας χιόνια και παγωνιές.
-Δεν πειράζει. Ωραία θα’ ναι με λίγη περιπέτεια.
-Δεν ξέρω, θα το σκεφτώ.
Δεν είχε άδικο ο φίλος μας. Κάθε εχέφρων άνθρωπος τις ίδιες επιφυλάξεις θα είχε, αν παρακολουθούσε τα καταστροφολογικά Δελτία Καιρού. Ωστόσο, στο δεύτερο ανήσυχο τηλεφώνημα αρχίσαμε κι εμείς ν’ αναρωτιόμαστε σοβαρά: μήπως θα ήταν φρονιμότερο να αναβάλουμε την εκδρομή του Ομίλου στα υψίπεδα του Αμυνταίου; Στο τρίτο τηλεφώνημα μια φίλη από την Αθήνα μας διαβεβαίωσε, πως θα ερχόταν σίγουρα, με οποιοδήποτε καιρό. Ερμηνεύσαμε την τόλμη της ως άγνοια κινδύνου.
Κάπως έτσι είχαν τα πράγματα στις αρχές της τελευταίας εβδομάδας του Γενάρη. Κάθε μέρα που περνούσε μεγάλωνε η αγωνία για την εξέλιξη του καιρού. Που ήδη από το βράδυ της Πέμπτης άρχισε να επαληθεύει τις προβλέψεις. Με μια μεταμεσονύκτια χιονόπτωση ήρεμη, σιωπηλή, νανουριστική. Την παρακολουθούσαμε για αρκετή ώρα στο Σκλήθρο του Αμυνταίου, πίσω απ’ τα κλειστά παράθυρα του ξενώνα «Αγκωνάρι». Είναι το φιλόξενο κατάλυμα του Νίκου Πασπάλη, που 10 ακριβώς χειμώνες πριν είχε αποτελέσει το ορμητήριό μας για την εξερεύνηση της γύρω περιοχής. Μιας περιοχής με μέσο υψόμετρο 600 περίπου μέτρων που αποτελεί το ομαλό υψίπεδο του Αμυνταίου, ανάμεσα στους ορεινούς όγκους του Βερμίου, του Βέρνου και του πανύψηλου Καϊμακτσαλάν.
Η σημαντικότερη, ωστόσο, γεωφυσική ιδιαιτερότητα αυτού του τόπου είναι η ύπαρξη τεσσάρων γειτονικών λιμνών: της μεγάλης Βεγορίτιδας και των πολύ μικρότερων Ζάζαρης, Χειμαδίτιδας και Πετρών. Αντίστοιχη πολυλίμνια περιοχή αλλά με πολύ μεγαλύτερη έκταση βρίσκεται μόνον στα πεδινά, εδάφη της Αιτωλοακαρνανίας με την μεγάλη Τριχωνίδα, την τεχνητή λίμνη Καστρακίου και τις μικρότερες λίμνες της Αμβρακίας, της Λυσιμαχείας και του Οζερού.
Το γκρίζο ξημέρωμα της Παρασκευής 28 του Γενάρη αποκαλύπτει τις ολονύκτιες επιδόσεις της χιονόπτωσης. Επιδόσεις καθόλου ευκαταφρόνητες, αν κρίνουμε από τα 15-20 εκατοστά του χιονιού Ωραίες εικόνες! Και ακόμη ωραιότερες αναμνήσεις, από παλιές, ανέμελες εποχές! Βγαίνουμε στο μαλακό, αφράτο χιόνι. Η επαφή μαζί του είναι μοναδική. Τη χαρά μας, ωστόσο, διαδέχεται ο προβληματισμός. Σήμερα είναι η μέρα προσέλευσης των μελών του Ομίλου, από διάφορα σημεία της Ελλάδας. Πως θα’ ναι οι συνθήκες κυκλοφορίας στους επαρχιακούς δρόμους της Δυτικής Μακεδονίας; Την απάντηση δίνει η σιλουέττα του αποχιονιστικού μηχανήματος της Νομαρχίας Φλώρινας, που κατηφορίζει φουριόζο από τα ψηλώματα του Λέχωβου και απελευθερώνει το οδόστρωμα από τους όγκους του χιονιού.
Όλοι οι επαρχιακοί ασφαλτόδρομοι, ανεξάρτητα αν είναι στενοί ή δευτερεύοντες, καθαρίζονται από την πρώτη μέρα της χιονόπτωσης με κάθε επιμέλεια. Έχουν περάσει πια οι εποχές, που με το πρώτο χιόνι αποκλείονταν, και έμεναν αποκλεισμένα για μέρες, εκατοντάδες ημιορεινά και ορεινά χωριά. Δεν είναι λοιπόν τόσο δραματικές οι καταστάσεις, όπως τις περιγράφουν κάποιοι έντρομοι ή «τρομοποιοί» ανταποκριτές και παρουσιαστές ορισμένων καναλιών. Που, χρόνια τώρα, προκαλούν σημαντικές ζημιές τόσο στις επιχειρήσεις των ορεινών προορισμών, όσο και στους ίδιους τους εκδρομείς.
Τις εξαιρετικές οδικές συνθήκες που επικρατούν στην φλωρινιώτικη εξοχή διαπιστώνουμε όταν, λίγη ώρα αργότερα, ξεκινάμε τις διαδρομές μας προς τα γειτονικά παραλίμνια χωριά Λιμνοχώρι, Βαλτόνερα και Ανάργυροι. Υπέροχα τοπία ξεδιπλώνονται γύρω από τις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα. Θαυμάζουμε στις όχθες ενός παγωμένου αρδευτικού καναλιού τα πάμπολλα υδροχαρή Σκλήθρα, δέντρα πανέμορφα, υπεραιωνόβια, με πελώριους κορμούς. Σ’ αυτά τα εντυπωσιακά δέντρα οφείλει την ονομασία του το Σκλήθρο.
Διασχίζουμε τον οικισμό των Αναργύρων, ακολουθούμε τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο, που ανηφορίζει παράλληλα και σε μικρή απόσταση από την Ν-ΝΔ πλευρά της λίμνης. Πανέμορφοι ερωδιοί, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες και σταχτοτσικνιάδες, πεταρίζουν ή κινούνται με βηματισμό αρχοντικό στα ρηχά νερά, στους καλαμιώνες της Χειμαδίτιδας. Μιας λίμνης, που καθώς ανηφορίζει ο δρόμος, αποκαλύπτεται σ’ όλη της την έκταση και μας χαρίζει εικόνες μοναδικές. Υπέροχο το τοπίο, με όχθες χιονισμένες, μια λίμνη αναποφάσιστη αν πρέπει να παραμείνει στερεή ή υγρή, έναν δρόμο ολοκάθαρο, βατό σε κάθε αυτοκίνητο. Αναλογίζομαι τί θα χάναμε, αν παραμέναμε τρομοκρατημένοι στο σαλόνι μας. Ευτυχώς τα Μέλη του Ομίλου αποδεικνύουν ότι είναι αληθινοί Περιηγητές. Έτσι, 30 συνολικά άτομα, καταφθάνουν απτόητοι στο Σκλήθρο και στον διπλανό Αετό, στους πρόποδες του Νυμφαίου. Εδώ βρίσκεται το δεύτερο κατάλυμα της εκδρομής μας, οι παραδοσιακές, ανεξάρτητες επαύλεις «Αετόζη».
Νύχτα στο Σκλήθρο. Η χιονόπτωση ξαναρχίζει. Στην ταβέρνα «Ο Θωμάς» το τζάκι είναι από ώρα αναμμένο. Η εκπληκτική αίθουσα, μια από τις ωραιότερες αίθουσες εστίασης στην Ελλάδα, μας υποδέχεται ολόφωτη, στην λευκή νύχτα του Σκλήθρου. Τα μέλη του Ομίλου, άλλοι γνωστοί κι άλλοι άγνωστοι μεταξύ τους, απολαμβάνουν τις εξαίρετες γεύσεις του Νίκου Πασπάλη, με την συνοδεία θαυμάσιου, κόκκινου κρασιού Αμυνταίου. Που είναι βέβαια ένα από τα 400 τόσα εκλεκτά ελληνικά κρασιά που κρύβει στα έγκατά της η κάβα του Νίκου, η πιο συναρπαστική και ενημερωμένη κάβα εστιατορίου στην Ελλάδα!
Πρωί του Σαββάτου. Πολύ φρέσκο χιόνι έχει πέσει στη διάρκεια της νύχτας, πραγματική ευτυχία για τα παιδιά. Οι συνθήκες είναι ιδανικές για ν’ ανηφορίσουμε στα υψίπεδα του διάσημου Νυμφαίου. Που, βέβαια, δεν θα μπορούσε ν’ αφεθεί στο έλεος του χιονιά. Ανεβοκατεβαίνουν τα μηχανήματα και φροντίζουν να βελτιώνουν διαρκώς την κατάσταση του δρόμου. Παραδόξως, ο χώρος στάθμευσης στην είσοδο του χωριού, δεν είναι αρκούντως καθαρισμένος από τα χιόνια.
Χτισμένο σε μέσο υψόμετρο 1.350 μέτρων, στα Α-ΝΑ υψίπεδα του Βέρνου, το Νυμφαίο είναι σημείο αναφοράς για τους ορεινούς παραδοσιακούς οικισμούς. Μας υποδέχεται βυθισμένο σε μισό μέτρο χιόνι και με θερμοκρασία κάτω απ’ το μηδέν. Σε πολλά στενά σοκάκια το χιόνι είναι απάτητο και αφράτο με αψεγάδιαστη επιφάνεια. Στον κεντρικό δρόμο αντίθετα, το χιόνι είναι συμπιεσμένο, κρύβει από κάτω του ένα παχύ στρώμα πάγου.
Ανηφορίζουμε ανάμεσα από καπνούς καμινάδων, πέτρινα σπίτια κι αρχοντικά, καφέ, εστιατόρια και ξενώνες, εξαίρετης αρχιτεκτονικής και απερίγραπτης ωραιότητας. Που είναι επιπλέον έξοχα διακοσμημένα από το παχύ στρώμα του χιονιού. Πολύ δύσκολα μπορεί κάποιος να πιστέψει, ότι βρίσκεται σε ελληνικό και όχι σε κάποιο αλπικό χωριό. Γρήγορα φτάνουμε μπροστά στο επιβλητικότερο κτίριο του Νυμφαίου, που κάποτε στέγαζε την περίφημη Νίκειο Σχολή. Κτίστηκε το 1927 και λειτούργησε ως πρότυπο σχολείο μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Εδώ, στις 10 του περασμένου Δεκέμβρη μεταφέρθηκε το Κέντρο Ενημέρωσης του «Αρκτούρου», της αστικής μή κερδοσκοπικής εταιρείας για την προστασία της Καφέ Αρκούδας. Εξαίρετες οι εγκαταστάσεις και πολύ ενδιαφέρουσα η ενημέρωση και η σχετική προβολή. Αν μάλιστα ήταν και η εξωτερική σκάλα λίγο καλύτερα καθαρισμένη από τα χιόνια…
Εγκαταλείπουμε το θεϊκό οροπέδιο του Νυμφαίου με τις ομίχλες και την ψύχρα του και κατηφορίζουμε στις πιο εύκρατες συνθήκες του κάμπου. Στο Σκλήθρο συναντάμε τον παλιό φίλο Τάκη Βογλίδη, που είναι εμπνευστής και ιθύνων νους του Κέντρου Δραστηριοτήτων «ΑΡΤΕΜΙΣ Ο.Ε». Είναι μια οικογενειακή επιχείρηση που ξεκίνησε τη λειτουργία της ήδη από το 1998. Κύρια φροντίδα της εταιρείας είναι η διοργάνωση πολλαπλών υπαίθριων δραστηριοτήτων για οικογένειες, παρέες, σχολεία και συλλόγους, για μικρά και «μεγάλα» παιδιά, που έχουν τη διάθεση να γνωρίσουν και ν’ αγαπήσουν τη φύση με τρόπο αυθεντικό. Πεζοπορίες, περίπατοι με άλογα και ποδήλατα βουνού, Κανώ στη λίμνη Ζάζαρη, υπαίθρια κατασκήνωση και παρατήρηση πουλιών είναι ανάμεσα στις δραστηριότητες του Τάκη. Που το σημερινό απόγευμά του αφιερώνει αποκλειστικά στους «Έλληνες Περιηγητές».
Ετοιμάζουμε φρέσκα σάντουϊτς από τον παραδοσιακό φούρνο του Σκλήθρου και στις 2 το μεσημέρι ξεκινάμε. Διασχίζουμε το χωριό και αρχίζουμε να βαδίζουμε στον χιονισμένο αγροτικό δρόμο με κατεύθυνση ΒΑ. Τα βήματά μας βυθίζονται στο μαλακό, αφράτο χιόνι. Είναι μια υπέροχη πεζοπορική εμπειρία, ιδιαίτερα για τα παιδιά. Καθώς παρακάμπτουμε τις χαμηλές βουνοπλαγιές, αντικρύζουμε χαμηλότερα στον κάμπο την μακριά γραμμή που σχηματίζουν οι σκούροι κορμοί των σκλήθρων. Αυτή η γραμμή υποδηλώνει και την πορεία του ρέματος που τροφοδοτεί την λίμνη Ζάζαρη.
Μια ώρα μετά την αναχώρησή μας μάς περιμένει μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Έχουμε φτάσει μπροστά στην περίφραξη του Καταφυγίου του Λύκου Αγραπιδιάς. Ειν’ ένας λόφος 70 στρεμμάτων με βαλανιδιές και γκορτσιές (άγριες αχλαδιές). Αυτό βέβαια που κάνει τον λόφο ξεχωριστό είναι, ότι φιλοξενεί μερικούς λύκους, προερχόμενους είτε από κατασχέσεις είτε από το Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων της Αίγινας, μετά το κλείσιμο κάποιων ζωολογικών κήπων. Το καταφύγιο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «LIFE ΛΥΚΟΣ», που υλοποίησε ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ από το 1998 ως το 2001.
Εξοικειωμένοι από χρόνια με την παρουσία του ανθρώπου δεν διστάζουν οι λύκοι να πλησιάσουν σε απόσταση ενός μέτρου από την συρμάτινη περίφραξη. Είναι εκπληκτικό να παρακολουθούμε -και κυρίως τα παιδιά- τα υπέροχα αυτά ζώα, με τα τόσο έντονα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Ένας αρσενικός, μεγαλόσωμος λύκος δεν δείχνει διατεθειμένος για στενές κοινωνικές επαφές. Μας παρακολουθεί ακίνητος, από απόσταση 50 περίπου μέτρων, κάτω από μια νεαρή βαλανιδιά.
Αφήνουμε τους λύκους να περιφέρονται στο φυσικό τους περιβάλλον και ανηφορίζουμε με κατεύθυνση ΝΑ προς τη λίμνη. Ειν’ ένα όμορφο, καλυμμένο από πολύ χιόνι μονοπάτι, ανάμεσα σε δάσος γάβρων και δρυών. Ο Τάκης το ονομάζει «Μονοπάτι των Ψαράδων». Σ’ έναν λοφίσκο κάνουμε μια μικρή στάση, για να καταναλώσουμε τα σάντουϊτς, ν’ απολαύσουμε την ηρεμία του τοπίου και τη θέα.
Λίγα λεπτά μετά τις 4 αντικρύζουμε χαμηλά για πρώτη φορά τη λίμνη Ζάζαρη και πίσω της τους πυκνούς καλαμιώνες της λίμνης Χειμαδίτιδας.
–80 περίπου ζευγάρια βαλτόπαπιες, κιρκινέζια κι ένα ζευγάρι χρυσαετών που γέννησε μάλιστα και μικρό, περιλαμβάνονται ανάμεσα στα πουλιά της λίμνης, μας λέει ο Τάκης
Φτάνουμε δίπλα στην όχθη της Ζάζαρης, της μικρότερης λίμνης του Αμυνταίου. Νερά μισοπαγωμένα στις άκρες, καλαμιώνες, ακίνητη επιφάνεια με ωραίες αντανακλάσεις. Ένα τοπίο γλυκύτατο, πολύ ρομαντικό. Σε λίγη βέβαια ώρα θα λιγοστέψει το φως, θα πέσει η θερμοκρασία, θα παγώσουν τα νερά στην ακρολιμνιά. Για την επιστροφή μας ο Τάκης έχει επιστρατεύσει ένα μεταφορικό μέσο απρόβλεπτο, γραφικό, που φέρνει στο νου ανέμελες εκδρομές σε ελληνικές ταινίες παλιές. Ειν’ ένα φορτηγό, που καταφέρνει να χωρέσει στην μεγάλη του καρότσα όλη την ομάδα.
Βράδυ στο γειτονικό Ξυνό Νερό, στο χωριό με το διάσημο νερό. Εξίσου διάσημος είναι τα τελευταία χρόνια ο Νίκος Κοντοσώρος με την ποικιλία και νοστιμιά των παραδοσιακών του γεύσεων, βασισμένη κυρίως σε ντόπια υλικά. Αναμμένο τζάκι, οικογενειακή ατμόσφαιρα, θαυμάσιο τοπικό τσίπουρο και κρασί. Αργότερα, στην κρύα νύχτα του Γενάρη, κάποιες νιφάδες αρχίζουν να ξεφεύγουν από τον αχνοκόκκινο ουρανό.
Ξημερώνει η τελευταία Κυριακή του Γενάρη μ’ έναν καιρό μουντό και σκοτεινό. Βαρειά καταχνιά έρπει από τα υψίπεδα του Νυμφαίου προς τις πλαγιές του Σκλήθρου. Κατευθυνόμαστε στον οικισμό των Αναργύρων και, λίγο πιο έξω, επισκεπτόμαστε το Κέντρο Πληροφόρησης Χειμαδίτιδας και Ζάζαρης. Εδώ ενημερωνόμαστε για τα οικοσυστήματα των τεσσάρων λιμνών του Αμυνταίου, της Ζάζαρης με υψόμετρο 598 μέτρων, της Χειμαδίτιδας με 592, της Πετρών με 570 και της Βεγορίτιδας με 514 μέτρα. Παρατηρούμε τα πουλιά στην μισοπαγωμένη λίμνη με κυάλια και στη συνέχεια παρακολουθούμε για 15’ ένα βίντεο με εικόνες από πουλιά, ψάρια και τοπία της περιοχής.
Η συνέχεια είναι αφιερωμένη στο «Κτήμα ΑΛΦΑ», που δεσπόζει στις απαλές λοφοπλαγιές ανάμεσα στις λίμνες Βεγορίτιδας και Πετρών. Εδώ, στη θέση «Αμπέλια», 2 χιλιόμετρα έξω απ’ το Αμύνταιο, εκτείνονται τα 650 ιδιόκτητα στρέμματα του αμπελώνα, σε υψόμετρα από 620 ως 690 μέτρα. Ξεναγούμαστε στις εκπληκτικές εγκαταστάσεις του μοντέρνου οινοποιείου, που έχουν δημιουργήσει ο Οινολόγος Άγγελος Ιατρίδης και ο Αμπελουργός Μάκης Μαυρίδης. Στη συνέχεια δοκιμάζουμε τουλάχιστον 7 διαφορετικά λευκά και κόκκινα κρασιά, που προέρχονται από τις πιο διάσημες ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες. Χάρις στην εξαιρετική οινοποίηση αυτών των ποικιλιών, το Κτήμα Άλφα έχει τιμηθεί με μια πληθώρα σημαντικών διακρίσεων σε διεθνείς διαγωνισμούς κρασιών.
Απομεσήμερο. Η εκδρομή μας πλησιάζει προς το τέλος της. Ο επίλογος γράφεται στον Αετό, στις Επαύλεις ΑΕΤΟΖΗ. Στον παραδοσιακό χώρο εστίασης της μονάδας, γευματίζουμε με νόστιμους ντόπιους μεζέδες. Τσουγκρίζουμε τα ποτήρια μας με τα ωραία τοπικά κρασιά ΕΠΑΥΛΙΣ ΑΕΤΟΖΗ, που έχει δημιουργήσει στον ορεινό αμπελώνα του ο Άνθιμος Τόρτοκας με τους συνεργάτες του. Είναι η τελευταία ευχάριστη ανάμνηση από έναν τόπο, που παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις καιρού, μας καλοδέχτηκε για τρεις περίπου μέρες και μας αποκάλυψε ένα μικρό μόνον μέρος από τις αναρίθμητες ομορφιές του. Ήδη όμως, την ώρα των αποχαιρετισμών, πολλά Μέλη του Ομίλου ανανεώνουν το ραντεβού τους για την επόμενη εκδρομή, στο συγκλονιστικό τοπίο των Δελφών.
Κάθε Ελληνική οικογένεια μπορεί να ζήσει τις υπέροχες εμπειρίες που κάθε μήνα απολαμβάνουν τα Μέλη του Ομίλου «ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ». Οι μόνες προϋποθέσεις είναι η αγάπη προς την Ελληνική φύση και την ήπια πεζοπορία και η επιθυμία συμμετοχής στις θαυμάσιες συνεστιάσεις με τα καλύτερα εδέσματα και κρασιά κάθε περιοχής.
Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να έχει κανείς στο τηλ. 2310-346376 και στην ιστοσελίδα του Ομίλου www.periigites.gr.
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Αποστάσεις ΣΚΛΗΘΡΟΥ-ΑΕΤΟΥ
Από Θεσ/νίκη
Από Αθήνα
Προτάσεις Διαμονής
Ξενώνας ΑΓΚΩΝΑΡΙ/ΣΚΛΗΘΡΟ. Τηλ.
Ξενώνας ΚΟΝΤΟΣΩΡΟΣ/ΞΥΝΟ ΝΕΡΟ. Τηλ.
Επαύλεις ΑΕΤΟΖΗ/ΑΕΤΟΣ. Τηλ.
Προτάσεις Εστίασης
Ταβέρνα «Ο ΘΩΜΑΣ»/Σκλήθρο. Τηλ.
Ταβέρνα ΚΟΝΤΟΣΩΡΟΣ/Ξυνό Νερό. Τηλ.
Εστιατόριο ΑΕΤΟΖΗ/Αετός. Τηλ.
Δραστηριότητες Φύσης
ΑΡΤΕΜΙΣ Ο.Ε (Τάκης Βογλίδης) ΑΕΤΟΣ
Τηλ. 23860-41200, 6974-076527
Κέντρο Πληροφόρησης Λιμνών
Χειμαδίτιδας-Ζάζαρης
Κέντρο Ενημέρωσης ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ/Νυμφαίο. Τηλ.
ΚΤΗΜΑ ΑΛΦΑ