Η ωραιότερη διαδρομή στο Πήλιο είναι αναμφισβήτητα αυτή που ξεκινά από τα Χάνια και, ακολουθώντας την παλιά χάραξη του ορεινού διαδρόμου κάτω από τις κορυφές Αγριόλευκες, Γολγοθά, Σκιτζουράβλι, Δραμάλα και Μέγα Ίσωμα, καταλήγει στην πανέμορφη Τσαγκαράδα. Ακολουθήσαμε και σας παρουσιάζουμε την πιο εντυπωσιακή στράτα, βαδίζοντας μέσα από τα ομορφότερα δάση οξιάς και αγναντεύοντας παράλληλα από τον δίκλιτο ναό της πηλιορείτικης φύσης τις δύο θάλασσες που το ασημώνουν με τις εκτυφλωτικές τους ανταύγειες. Στο κείμενο που ακολουθεί, και κάτω από τη συνεχή έκθεση των εμβληματικών εικόνων που σας παρουσιάζουμε, ταξιδεύουμε μαζί σας στον πηλιορείτικο «χρυσό αιώνα» του φθινοπώρου.

Έτσι, όσο γινόταν πιο απλά και με τη λιτότερη δυνατή έκφραση, θα χαρακτηρίζαμε το διά-βημα των ποδιών, της καρδιάς και της ψυχής που διανύει κάθε φορά τον «χρυσό αιώνα» της πηλιορείτικης οδοιπορίας, κάτω από μια ασημένια βροχή φυλλόσκονης και ηλιασυλίας.

Ναι! Εδώ, μέσα σε αυτά τα χρυσόβουλα δάση του κεντρικού Πηλίου, ο ήλιος εισχωρεί με ένα πάσο ασυλίας στις ακτίνες του, αφού μπαινοβγαίνει αθόρυβος και τρυποφράχτης, διακορευτής της παρθένας ομορφιάς του δάσους.

Το ’χουμε ξαναγράψει αυτό που συμβαίνει στα δάση της φυσικής ανακωχής και της πηγαίας αναχαίτισης των μηχανικών θορύβων της ζωής μας: Είτε από τον Άι-Γιώργη ξεκινήσουμε είτε από τον Άι-Λαυρέντη ή τα Χάνια, είτε ακόμη κι από τις Μηλιές, η αφετηρία, ο προορισμός και η διάσχιση θα παίζουν πάντα τον ίδιο ρόλο – αφού, όπως και να το κάνουμε, η διαδρομή θα κλειδώνει την ασφυξία απελευθερώνοντας εγκέφαλο, καρδιά, όραση και στοχασμό. Και, αν λάχει να επιλέξετε τον χρόνο που θα πραγματοποιηθεί η πιο κάτω διάσχιση, φροντίστε να ορίζεται από τις συντεταγμένες του ώριμου φθινοπώρου. Και τότε, να είστε βέβαιοι ότι θα βιώσετε, θα οραματιστείτε και θ’ αποθηκεύσετε στο θηκάρι του μνημονικού σας ένα τέτοιο ψυχικό αποθεματικό που θα συντηρεί τη ζωή ως το απώτατο Είναι της.

Έχουμε σταθεί σύξυλοι μπροστά στο Ορειβατικό Καταφύγιο των Χανίων και παρατηρούμε τις ισοϋψείς των διαθέσεων, της θερμοκρασίας αλλά και της εν γένει ατμόσφαιρας, που καθηλώνει τις οξιές κι απογειώνει τις αισθήσεις. Η μικρή αυτοσαρκαστική πινακίδα «ΑΠΙΔΩ ΜΠΕΝΣ» ας μη ληφθεί υπ’ όψιν, αφού είναι –φως-φανάρι– παραπλανητικά αστεΐζουσα.

Είναι πολύ πρωί· ο ήλιος είναι κρυμμένος ακόμη πίσω από τα χνώτα της καταχνιάς, η οποία ενδημεί κάθε πρωί τέτοια εποχή γύρω από τα καταφύγια του δάσους, καιροφυλακτώντας να επιδράμει όταν και όποτε η υγρασία εξατμιστεί. Δεν αργεί εκείνη η ώρα – αν και κρατάει ακόμη τη θαλπωρή του ρομαντικού στοιχείου, εξοφλώντας το χρέος της απέναντι στο φως που, ολιγωρώντας, καθυστερεί να ανατείλει.

Θα ξεκινήσουμε, όπως πάντα, πίσω και πλάγια από το Καταφύγιο, για να διεισδύσουμε σε μια πρώτη λουρίδα δασικού κρυψώνα. Από το Καταφύγιο του Ορειβατικού, που βρίσκεται στη βάση των Αγριόλευκων, φεύγουν τρεις στράτες: μια μονοκόμματα ανηφορική για την αφετηρία του lift, πάνω από το Καταφύγιο, παίρνει νότια κατεύθυνση· μια άλλη ανηφορίζει προς τις πίστες, ανατολικά, και χρησιμεύει ως αφετηρία του μεγάλου μονοπατιού για τον Αϊ-Γιώργη, το Ξουρύχτι και την Τσαγκαράδα· και μια τρίτη, που ακολουθεί ένα δασικό ανεπαίσθητο δρομάκι προς τα βόρεια, σε επίπεδη πορεία, συναντά σε εκατό μέτρα το δάσος, το τρυπάει χαρακτηριστικά κι έπειτα βυθίζεται για να χαθεί μέσα σ’ αυτό.

Θ αφήσουμε την πρώτη και την τρίτη από τις κατευθύνσεις, για να πάρουμε αυτή που οδηγεί στον Αϊ-Γιώργη και την Τσαγκαράδα. Θα πλευρίσουμε την αιχμή του δάσους κι από κει, ανηφορίζοντας, θα τρυπήσουμε τον πυκνό ιστό της οξιάς, παίρνοντας το ευδιάκριτο μονοπάτι που κινείται με κατεύθυνση νοτιοανατολική.

Κάνουμε μια σκέψη για την περιπέτεια του εινοσίφυλλου όρους και το θαύμα που κρύβεται στη φύση του, η οποία «κρύπτεσθαι φιλεί»: Η συναρπαστική περιπέτεια του βουνού αυτού έγκειται στο γεγονός ότι, ενώ η κρυπτική του φύση βρίσκεται τόσο κοντά στους οικιστικούς θύλακες του βουνού και στους αναρίθμητους δρόμους που το έχουν εμβολίσει, ωστόσο διατηρεί κι επιφυλάσσει στον πεζοπόρο τολμητία άπειρες διαδρομές και εργώδεις πεζοπορίες, που αποκαλύπτουν ένα πλήθος ευρηματικών διαφυγών και μαγικών εκπλήξεων. Οι μορφές, τα σχήματα, οι ήχοι, οι μοσκιές, η υγρασία και, κυρίως, το ανέλπιστο «καλογερικό φως» των σκιών, σαν αξετίμητη διάχυση ευαισθησίας, μπαίνουν σε ενέργεια και βγάζουν μιαν άλλη ενέργεια στον νου, στο συναίσθημα και στα νεύρα.

Βαδίζουμε λοιπόν πάνω σε ένα ταπέτο καστανόχρωμης εξουσίας, που σκεπάζεται όμως από το δασύ πέπλο των οξιών. Του ήλιου πιτσιλάδες αραιές εδώ κι εκεί, με ασύμμετρα σχήματα, αλλάζουν διαρκώς θέσεις, μεγεθύνονται, αφομοιώνονται ή εξαφανίζονται, ανάλογα με την πορεία του ήλιου και τη γεωμετρική του σχέση με τις πυκνές φυλλωσιές. Θ’ ανεβοκατέβουμε δυο τρεις φορές πάνω σε ήπια σαμάρια του δασικού πυλώνα, μέχρι να φτάσουμε στον χαμηλό αυχένα που σηματοδοτεί τη διασταύρωση δυο μονοπατιών, αυτού απ’ όπου ερχόμαστε και του άλλου, που καβατζάρει την κορυφή των Αγριόλευκων και κατηφορίζει απότομα προς τον υποτυπώδη αυχένα που συνδέει τις Αγριόλευκες με τον Γολγοθά.

Δε θ’ αργήσουμε να πιάσουμε την ομαλή κορυφή του Γολγοθά. Μια γλυκιά απλοτοπιά, με λίγες θεμέλιες πέτρες που τις έριξαν οι καιροί, θυμίζουν ό,τι έγινε δω πάνω το 2004 με την πτώση του πολεμικού αεροσκάφους. Είμαστε στον μαρτυρικό Γολγοθά των αεροπόρων, αλλά και στην ευδία των απολαυστικών εντυπώσεων. Η ανοιχτωσιά γύρω μας δεν πρέπει να μας παραπλανήσει. Άμποτε να μη μας διαψεύσει η συνέχεια…

Αφήνουμε τον Γολγοθά και συνεχίζουμε. Απ’ εδώ αλλάζει άρδην η εικόνα του δάσους: γίνεται πυκνότερο, πιο στιβαρό και σκιώδες. Μπροστά μας χαράζει την αδιαπέραστη κορμοστασιά του το Σκιτζουράβλι· οι πλαγιές του τέμνονται από ένα κόκκινο βαθύ, καθώς οι χρωματικές εκλάμψεις διαφεντεύουν την καθολική του χλωρίδα.

Το Πήλιο γενικά αποτελεί σύνθεση πολλών συντεταγμένων, που οδηγούν στην ανέξοδη ομορφιά. Είναι βουνό συμμαζεμένο και όχι πολυσχιδές, χαμηλού προφίλ, μ’ ένα φως τεράστιο και διαχυτικό. Δεν τιθασεύεται εύκολα, ενώ χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη ποικιλία των διαδρομών του. Έτσι, μ’ ελάχιστο κόστος, μπορείς ν’ αγοράσεις το πιο πλούσιο κι εναλλακτικό θέαμα.

Μπορεί φερ’ ειπείν να έρθεις αντιμέτωπος με το ανθρωπόσχημο πλάσμα που κατοικοεδρεύει στα ψηλώματα και στις ρεματιές. Να το δεις πίσω από μια σπηλιά, πάνω ή πέρα από το Ξεφόρτι, να βγάζει το πουκάμισό του και να το αποθέτει στο κλωνί μιας λόχμης για να στεγνώσει. Να ξεκαλιγώνει τις οπλές του –πέταλα πλάι στα φύλλα– και να τις αφήνει στην κοίτη του ρέματος για να ξελασπώσουν. Ή να το δεις ν’ αποθέτει το ακόντιό του –κομμάτι από κλαδί οξιάς– πάνω στις φτέρες και να γράφει στον κορμό της μ’ ένα φτερό τα αρχικά του: K(ένταυρος) X(είρων). Μπορεί και να σου κλείσει το μάτι, καθώς πρώτο εκείνο θα σ’ «αντικρίσει» και θα σε περιπαίξει. Τότε είναι που θ’ ακούσεις τριγμούς ανεπαίσθητους που θα σε ταξιδέψουν στη νεραϊδοχώρα της ολικής μαγείας. Κι εκεί που θα το παρακολουθείς να περιπλανιέται αμέριμνο από γούβα σε γούβα κι από σουβάλα σε κρύπτη, μπορεί να το χάσεις από το βλέμμα σου, γιατί θα ’χει τρυπώσει εκεί απ’ όπου ξεφύτρωσε: στα βάθη της σπηλιάς του.

Σαν περπατάς εδώ πάνω, οι μύθοι αποκαθιστούν τις αλληγορίες και τα σύμβολά τους. Οπλίζεσαι με θάρρος για να προχωρήσεις πιο βαθιά μέσα σε τούτο το άγιο δάσος της σιωπής, μέχρι ν’ απαντήσεις το θάμα της τρισηλίου θεότητος: τ’ ουρανού, της γης και της θάλασσας.

Με το Πήλιο και τους Κενταύρους έχουν ασχοληθεί πολλοί ειδήμονες, από φιλολόγους και ιστορικούς μέχρι ποιητές και υμνογράφους. Γι’ αυτό κι ο μύθος τους καλά κρατεί, κυκλοφορώντας χρόνια και χρόνια στα εδάφη ετούτα. Όσα είπαμε παραπάνω για το αρχέτυπο και μυστηριακό Ον του βουνού αυτού δεν είναι παρά ένα είδος ποιητικής εισαγωγής στην αλληγορία και στον συμβολισμό της γνώσης του ανθρώπου, αλλά και της ιδιαίτερης αυτής φύσης, του ξεχωριστού τοπίου, όπως το επεξεργάστηκε ο Μέγας Χορηγός της ζωής.

Η πορεία που θα κάνουμε δεν έχει εναλλασσόμενα στιγμιότυπα, αλλά αποτελείται από μια φυσική κι εδαφική ακολουθία που μπορεί να γίνει βαρετή. Ας γίνει… Ας βαρεθεί ο πεζοπόρος, ο περιηγητής από τα μόνιμα σχόλια της φύσης, που δεν θα τον αφήσουν να πλήξει μηδέ στιγμή· απεναντίας, θα εντρυφήσει στις πληροφορίες ενός τέλειου «Χρυσού Οδηγού», εισπράττοντας instentene τόσο από την πανδαισία της χλωρίδας όσο κι από την ένταση των αισθημάτων.

Αν θέλεις να μυσταγωγηθείς, έλα μαζί μας σε τούτο τον περίπατο της θαλπωρής ευωχίας. Μπες μέσα και πίσω από τούτο το πολύχρωμο φυλλοβόλο ριντό, άσε πίσω σου όποια μεγαλοσύνη τοπίου θυμάσαι και βυθίσου στη μαγική ατμόσφαιρα του ονείρου, μέσα σε ένα ρεαλιστικό θάλπος αισθήσεων.

Σε ελάχιστα βήματα η αψάδα παίρνει χρώμα, το βουνό μετατρέπεται σε «ανεμοσφάραγον», «αιπύ», «υλήεν», «πελεθρόνιον»· και, φυσικά, «πολυφάρμακον»… Οι αρχαίες ιδιότητες δεν κάνουν τίποτ’ άλλο από το να επισφραγίζουν, πίσω από κάθε κορμό και μέσα από τις διαθλάσεις των φύλλων, τη θεία δωρεά. Σωρό τα καντηλάκια, κρεμασμένα από τα φυτίλια των κλώνων. Δεσπόζουν παντού οι χαραμάδες του φωτός, η οξεία μυρωδιά της ζωής, οι μποξάδες, οι γιρλάντες και τα τυλιχτάρια των αρκουδόβατων και των αγραμπελίνων.

Ένθετη ομορφιά και παρένθετη γοητεία μάς μπάζουν για τα καλά σ’ έναν κόσμο μυστηρίου, σιωπής κι αλήθειας – μιας επιχρυσωμένης αλήθειας. Εδώ σε λίγο θ’ αρχίσουν οι γάμοι· γάμοι επιμιξίας των ειδών, των εννοιών και των αισθήσεων.

Σήμερα –ανήμερα του αγίου Νοεμβρίου, «ενεστώτος έτους»– παντρεύεται το μυστήριο με τη μαγεία, η σαγήνη με την ομορφιά, η ψυχή με τη φύση, ο ψαλμός με την αρμονία, η φαντασία με το παραμύθι και ο μύθος με την έμπνευση. Κουμπάροι τόσοι ζωγράφοι και ποιητές, ενώ το δάσος χρίεται παράνυμφος των νεονύμφων, με τα φυλλοβόλα ράκη του να στεφανώνουν όλους τους καλεσμένους. Κάπου εδώ μέσα άλλωστε έσμιξαν ο Ιξίωνας με τη Νεφέλη και προέκυψε εκείνο το αφύσικο πλάσμα στον κόσμο.

Αλλά η πορεία μας, διασχίζοντας τις πυρακτωμένες κουρτίνες του πηλιορείτικου νυμφώνα, ανεβοκατεβαίνει.

Και να· εκεί, στο παραπλάι μιας οξιάς, θεριό σηκώνει κεφαλάκι ένας τεράστιος γλυπτός μύκητας. Στρηνιάζουν παρέκει τα καλοεράκια, μουλωχτές κρύβονται οι βασίλες μες στα σαπημένα φύλλα, ενώ οι γουργουλιάνες, όλο καμάρι, κορδώνονται υψώνοντας προκλητικό το λευκοχίτωνο ανάστημά τους. Κι αν λάχει, αραιά και πού, το βλέμμα σας μπορεί να ανταμώσει και κανένα αραβούργημα που «αρτσιβούρτσι» το λεν οι Πηλιορείτες.

Εδώ, μέσα στην τυραννία των χρωμάτων, κάνουν αρχηγική εμφάνιση και όλα τα πλανόδια συναισθήματα, το άναρχο, το άπληστο και το μακάριο, ως ουράνιες αποδείξεις της Κτίσεως και της Δημιουργίας. Εδώ οι μοσκιές των καρπισμένων φύλλων, εκεί ένας παράξενος ηλεκτρισμός, μια κλιμακωτή πτυχή εδάφους· δώθε μια λάκα καρβουναριών, ψηλότερα ένας θύσανος λατρείας στο μεγαλείο του Υπερβατικού. Εδώ μέσα οι έννοιες χάνουν τον μπούσουλά τους κι η ομορφιά αναδεικνύεται παντοδύναμη και μονοθεϊκή.

Διαγράφοντας ένα ανώμαλο τόξο δασικής πορείας μέσα στον κοιτώνα των θεών και των συμβόλων, συνεχίζουμε κατηφορίζοντας με σπειρωτά διαβήματα, ενόσω τρίζουν ευεργετικά τα περσινά και προπέρσινα ξερόφυλλα κάτω από τις πατούσες μας.

Χάνεσαι-δε χάνεσαι, ξαναβρίσκεις εύκολα τον ντορό, αναδεύοντας τις οπτικές σου μνήμες που χάρη σε αυτές τραβερσάρεις όλη την από μέσα πλαγιά του Γολγοθά, ώσπου ν’ αγγίξεις την αιχμή του δόρατος· όπου αιχμή είναι η διασταύρωση τριών δρόμων, και δόρυ η ραχοκοκαλιά του βουνού. Εκεί τρία οδόσημα στέλνουν τον πεζοπόρο είτε στο Σκιτζουράβλι και τον Άγιο Γεώργιο ευθεία, είτε στον Άγιο Λαυρέντιο με δεξιά παράκαμψη.

Τραβούμε ευθεία για το Σκιτζουράβλι. Σε λίγο θα βυθιστούμε στο στενό πέρασμα που λέγεται Μοναστήρι. Πίσω από το Καταφύγιο φεύγει ένα καλντερίμι, που συναντάει ύστερα από λίγο το δασικό μονοπάτι για το Ξουρύχτι και την Τσαγκαράδα. Θα κινηθούμε περπατώντας για αρκετή ώρα πάνω σε αυτή την υπέροχη δασική ατραπό, έως ότου πέσουμε και πάλι σε δασικό δρομάκι, που μας βγάζει σε ένα πεσμένο κιόσκι κι αμέσως μετά σ’ ένα φρεάτιο. Φτάνουμε, έπειτα από μισή ώρα περπάτημα, κάτω από την ομαλή κορυφή της Κουρβέντελης, με υψόμετρο 1.057 μέτρα. Αφήνουμε για λίγο το μονοπάτι και ανηφορίζουμε δεξιά, για ν’ απολαύσουμε το θέαμα που προσφέρουν ο Παγασητικός και η Όθρυ από αυτό το εξαίσιο μπαλκόνι του μεσημβρινού Πηλίου.

Στο σημείο αυτό θα θυμίσουμε ό,τι ζήσαμε με τον Θεόφιλο πριν από έντεκα χρόνια, όταν πραγματοποιούσαμε την αντίστροφη διαδρομή και ο αλησμόνητος Θεόφιλος έγραφε:

Η κορυφή Κουρβέντελη μας χαρίζει μια θέα μοναδική. Σ’ όλο τον βόρειο ορίζοντα κυριαρχεί ο κεντρικός ορεινός όγκος του Πηλίου, που περιλαμβάνει μερικές από τις ψηλότερες κορυφές του θρυλικού βουνού. Μια θαυμαστή ποικιλία χρωματικών τόνων διακοσμεί τις κατάφυτες πλαγιές του Πηλίου. Αφήνουμε για λίγα λεπτά τα βλέμματά μας να περιπλανώνται από απόχρωση σε απόχρωση… Αμέσως μετά παίρνει τη θέση της στην κορνίζα της φύσης η ασημόγκριζη καταχνιά που καλύπτει το μεγαλύτερο τμήμα του Παγασητικού και της Στερεάς. Δεκάδες κορυφές βουνών μοιάζουν ν’ αναδύονται μέσα απ’ αυτήν την αχνίζουσα καταχνιά σαν απότομα βραχονήσια.

Συνεχίζοντας την πορεία μας για την Τσαγκαράδα, φτάνουμε και πηδούμε το Μηλιώτικο ρέμα, μια φλέβα νερού που πηγάζει στο Μέγα Ίσωμα. Σε ορισμένα μάλιστα σημεία το μονοπάτι βρίσκει το παλιό καλντερίμι που ένωνε την Τσαγκαράδα με τον Αϊ-Γιώργη. Αμέσως μετά συναντούμε το δασικό δρομάκι που ανηφορίζει προερχόμενο από τη Χορεύτρα, τον αυχένα που ενώνει τις Μηλιές με το Νεοχώρι, και έπειτα κατευθύνεται προς τις υπώρειες του Μεγάλου Ισώματος.

Μετά τις απαραίτητες στάσεις, φτάνουμε ανηφορίζοντας ελαφρά στην Πηγή της Κορομηλιάς. Εδώ ουσιαστικά τερματίζει την εμφάνισή του το παλιό καλντερίμι. Προχωρώντας μέσα από ατέρμονα δάση οξιάς, προσεγγίζουμε τον λοφίσκο του Ίταμου στα δεξιά μας με τον μοναχικό του βράχο, ενώ απέναντί του παρατηρούμε μια πινακίδα με την ένδειξη «Προς Λυκομάγκανο».

Εδώ πρέπει να πούμε ότι πριν από το 1900, αλλά κυρίως στα χρόνια της οθωμανικής κατοχής, τα τρία χωριά του ανατολικού Πηλίου (Κισσός, Μούρεσι και Τσαγκαράδα), εκτός από τα Χάνια, επικοινωνούσαν με τον Βόλο και από μονοπάτια του Αϊ-Γιώργη, που ήταν χαραγμένα ανάμεσα στο ύψωμα της Δραμάλας και στην κορφή του Βουλισμένης, πάνω από το Ξουρύχτι. Σήμερα έχει διασωθεί και είναι σε άριστη κατάσταση το μονοπάτι από τον Αϊ-Γιώργη ως το Μούρεσι –έχει μάλιστα σημανθεί με επάρκεια από τις Υπηρεσίες της Νομαρχίας–, ενώ το μονοπάτι προς την Τσαγκαράδα αχρηστεύτηκε από τις δαγκάνες της άγριας φύσης και λίγο πολύ έχει σβήσει.

Η πορεία μας προσλαμβάνει μυστηριακές διαστάσεις, καθώς το κομμάτι αυτό του πυκνού δάσους αποτελεί από μόνο του ένα μακρυνάρι πολύωρης διάσχισης μες στα καγκιόλια της σιωπής και του δασικού δρυμώνα.

Τελειώνοντας το πυκνό δάσος, αναχαράζει το φως του πέλαγου και εισχωρούν από κάποιους φεγγίτες του δάσους οι γαλάζιοι καθρέφτες του πόντου. Οι νερομάνες, τα κεφαλάρια, οι βαθιές χαράδρες και τα ρυάκια πλουτίζουν την ώρα τούτη, καθώς κατηφορίζουμε με ικανοποίηση στα κατάμερα του ανατολικού Πηλίου.

Η διαίσθηση ωστόσο κι η αγωνία μας είχαν να κάνουν με τους Κένταυρους του βουνού, τις σχολές των μυθικών πλασμάτων κι όλους εκείνους τους θρύλους που έθρεψε στη διαδρομή της η ιστορία των μυθοποιών, των τραγουδιστάδων και των ποιητών του κόσμου. Υπήρχαν και θα φαινόντουσαν από καμιά στροφή του μονοπατιού; Ή, μήπως, η σφήνα του ανθρώπινου μυαλού, που την κατευθύνει ο ευαίσθητος ψυχισμός του, θα τις αποκάλυπτε πίσω από το ρίγος που μας καθήλωνε την ώρα τούτη στο βουνό των βουνών;

Μετά και τον Ίταμο, βαδίζοντας πάντα με κατεύθυνση ανατολική πια, φτάνουμε στο ρέμα και στην τοποθεσία με το όνομα Αρματολός. Συνεχίζοντας την πορεία μας μέσα στα δάση της οξιάς, περνάμε το ρέμα Βαλσάμικα με τη λιλιπούτεια κοίτη του, για να μπούμε πια στα ξουρυχτιανά εδάφη με το Ξουρυχτιανό Ρέμα και τη θέση Γιαλάκι, που έχει υψόμετρο 945 μέτρα. Το σκηνικό του δάσους έχει αγριέψει· οι πανύψηλες και γέρικες οξιές συστρέφονται στις κορυφές τους, για να δημιουργήσουν μιαν απατηλή κυκλική συσπείρωση που καταμαγεύει τις αισθήσεις. Ωστόσο, το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του τόπου είναι ένα βαθύ ρήγμα, μια χαρακιά, που παίρνει από αυτό το σημείο του βουνού κατεύθυνση ανατολική, για να μετατραπεί σε μεγάλη χαράδρα στις κατωφέρειες προς το Αιγαίο.

Διασχίζοντας αρκετούς καρβουνόλακους, κατηφορίζουμε όλο και περισσότερο, μέχρι να φτάσουμε στην πινακίδα που μας πληροφορεί ότι μέσα από το αδιάβατο δάσος αχνοφαίνεται η διαδρομή προς την κορυφή της Βουλισμένης Πέτρας (1.129 μέτρα). Συνεχίζοντας την κατηφορική μας διαδρομή, και αφού περάσουμε από κάποιο ξύλινο κιόσκι, θα πλησιάσουμε στη θέση Ανάθεμα (υψόμετρο 855 μέτρα), ένα αίθριο μέσα στο δάσος, όπου φτάνει και δρομίσκος από το Ξουρίχτι.

Από το Ανάθεμα, αφήνοντας τον δρόμο που κατηφορίζει για την περιοχή του Αγίου Αχιλλείου και το Ξουρύχτι, θα διασχίσουμε με βατό μονοπάτι εντυπωσιακά καστανωτά, τραβερσάροντας την καθαρά ανατολική πλαγιά του Αναθέματος για ν’ ακολουθήσουμε την ψηλότερη πορεία, προς την Τσαγκαράδα, λίγο κάτω από τις πηγές Κατσάκαρη. Αμέσως μετά τις πηγές, κατηφορίζουμε προς το ρέμα του Μυλοπόταμου, το περνάμε και κατευθυνόμαστε με ένα ήπιο δρομάκι προς το πρώτο εξωκκλήσι της Τσαγκαράδας, τον Προφήτη Ηλία.

Από τον Προφήτη Ηλία θ’ ακολουθήσουμε μια υπέροχη δασική στράτα και, άλλοτε από καλντερίμι κι άλλοτε από δρόμο, θα κατηφορίσουμε ως τη διασταύρωση του δρόμου που οδηγεί στον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη. Στρίβουμε στον πρώτο δρόμο δεξιά, αφήνοντας στ’ αριστερά μας το πανέμορφο τοπίο του Αθωνίτη, στο οποίο κατευθύνεται κι ένας άλλος δασικός δρομάκος. Κατηφορίζουμε μέσα από θεριά καστανωτά και μισή ώρα αργότερα, από το παλιό καλντερίμι, προσεγγίζουμε τα πρώτα σπίτια της Τσαγκαράδας, που είναι πνιγμένα στ’ ανθοτόπια· δυστυχώς, έχει κλείσει κι αχρηστευτεί, παραμελημένο από τους ξωμάχους και τους πεζοπόρους. Έτσι, χρησιμοποιώντας πότε τα υπολείμματά του και πότε το δασικό δρομάκι, φτάνουμε στην άσφαλτο πάνω από τον Άγιο Ταξιάρχη, με τα μαγαζιά, τις φωνές, τα αγαθά και τις πρώτες –και τελευταίες– ύλες του πολιτισμού μας.

Ύστερ’ από μια τέτοια την πορεία και την τραμπάλα των ωραίων ψυχικών παλμών, δεν έχουμε πια ανάγκη από τ’ αγαθά μιας κυβοποιημένης ζωής, αφού άλλα ήταν εκείνα που μας ταλάνιζαν στη διαδρομή – και μας αποπλήρωσαν με το παραπάνω, τούτη τη νοεμβριάτικη μέρα, σε αυτό το μοναδικό οδοιπορικό στο συναρπαστικό βουνό, το βουνό των θεών και των Κενταύρων. Θα έχουμε αναλώσει, από το Καταφύγιο των Χανίων ως την πλατεία των Ταξιαρχών, χρόνο επτά ωρών πορείας με τις ανάλογες στάσεις, αφού συναντήσουμε και τον δημόσιο εθνικό δρόμο Βόλου–Τσαγκαράδας.

Η διαδρομή που περιγράφουμε αρχίζει από το Καταφύγιο του ΕΟΣ Βόλου (υψόμετρο 1.350 μ.) και περνά διαδοχικά κάτω ή πάνω από την κορυφή των Αγριόλευκων (1.471 μ.), τον Γολγοθά (1.394 μ.), το πέρασμα του Μοναστηριού, το Σκιτζουράβλι ή Εύζωνα (1.450 μ.), τη Δραμάλα (1.455 μ.), το Καταφύγιο του Αϊ-Γιώργη, το ύψωμα Κουρβέντελη, όπως και τις θέσεις Αρματολός, Ίταμος, Βουλισμένη Πέτρα, Ανάθεμα και ξωκκλήσι Αγίου Δημητρίου. Και μετά τη χαράδρα του Μυλοπόταμου, περνάμε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και τη διασταύρωση του Αθωνίτη, με τελικό προορισμό την πλατεία των Ταξιαρχών της Τσαγκαράδας.

Καλύτερη εποχή για την προτεινόμενη διάσχιση, το φθινόπωρο. Ώρες, κατά προσέγγιση, έξι με εφτά, ανάλογα με τις στάσεις και τις φωτογραφίσεις.