home Άρθρα Αφιέρωμα στο Ιμαρέτ Καβάλας
Αφιέρωμα στο Ιμαρέτ Καβάλας

Τα χοντρά σιδερένια κάγκελα στα παράθυρα θα ‘πρεπε – λογικά – να επηρεάζουν την θέασή μας. Τίποτε, ωστόσο, δεν φαίνεται ικανό να αποδυναμώσει – έστω και ελάχιστα – το μεγαλείο που αποπνέει, απ΄αυτό το σημείο, η πόλη της Καβάλας. Βρισκόμαστε στο δυτικό  άκρο του λόφου της “Παναγίας”, της αρχαιότερης συνοικίας της πόλης. Εδώ, κυριαρχεί με την παρουσία του, το περίφημο ΙΜΑΡΕΤ. 

Κείμενο: Θεόφιλος Μπασγιουράκης
Φωτογραφίες: Άννα Καλαϊτζή ,Φωτ. Αρχείο Ιμαρέτ
Αφιέρωμα στο Ιμαρέτ Καβάλας
Κατηγορίες: Μνημεία
Προορισμοί: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, Καβάλα

Τα χοντρά σιδερένια κάγκελα στα παράθυρα θα ‘πρεπε – λογικά – να επηρεάζουν την θέασή μας. Τίποτε, ωστόσο, δεν φαίνεται ικανό να αποδυναμώσει – έστω και ελάχιστα – το μεγαλείο που αποπνέει, απ΄αυτό το σημείο, η πόλη της Καβάλας. Βρισκόμαστε στο δυτικό  άκρο του λόφου της “Παναγίας“, της αρχαιότερης συνοικίας της πόλης. Εδώ, κυριαρχεί με την παρουσία του, το περίφημο ΙΜΑΡΕΤ. Είναι το ιστορικό μνημείο – και σημερινό εμβληματικό ξενοδοχείο -, που αποτελεί αριστούργημα της ύστερης οθωμανικής αρχιτεκτονικής, μοναδικής στην Ελλάδα και σπάνιας στην Ευρώπη.

Ατενίζουμε το παραλιακό τμήμα της πόλης και το λιμάνι, ψαροκάικα, ανθρώπους και αυτοκίνητα, το ferryboatπου καταπλέει από την Θάσο, την βουνίσια κορυφογραμμή του “Σταυρού” με το δάσος, τον “Άγιο Σύλλα”, το – αλήστου μνήμης – “Σανατόριο”, τις αμφιθεατρικές συνοικίες του “Προφήτη Ηλία” και της – γενέτειράς μου – “Χωράφας”, τις ακρινές δυτικές συνοικίες και παραλίες και στο βάθος του ορίζοντα, το όρος Παγγαίο, με την χαρακτηριστική κωνοειδή κορυφή του “Πιλάφ – Τεπέ”.

Διασώζω – έστω και αμυδρά – στη μνήμη μου κάποιες εικόνες από την παρακμιακή εποχή του Ιμαρέτ. Ήταν τότε, γύρω στα τέλη της δεκαετίας του ’50 όταν, πιτσιρικάδες με ακόρεστη περιέργεια, προσπαθούσαμε να διεισδύσουμε στο εσωτερικό του για ν’ ανακαλύψουμε – ανάμεσα στα χαλάσματα – “κρυμμένους θησαυρούς”. Στη διάρκεια του χρόνου, και στις σπάνιες πια επισκέψεις μου στην Καβάλα, έζησα κάποιες αναλαμπές στις αίθουσές του, που λειτουργούσαν ως μπαρ, εστιατόριο ή καφέ. Και σήμερα, τόσα χρόνια μετά, έχω την τύχη να γνωρίσω την εμπειρία της φιλοξενίαςσ΄αυτό το ζωντανό μνημείο – ξενοδοχείο, το μυστηριώδες “Ανατολίτικο Παλάτι” των παιδικών μου χρόνων.

Ποιο είναι, όμως, στ’ αλήθεια το Ιμαρέτ;

Υπήρξε το δώρο του Αντιβασιλέα της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή ή Μωχάμετ Αλή Πασά στην πόλη της Καβάλας, όπου γεννήθηκε το 1769.

Οι κατασκευές του ξεκίνησαν περίπου το 1813 και συνεχίστηκαν ως το 1864. Αποτελούσε ένα συγκρότημα δημοσίων κτιρίων με κοινωφελή χαρακτήρα που στηριζόταν σε δυο κύριους πυλώνες: την φιλοξενία – διδασκαλία και την φιλανθρωπία, με την προσφορά σούπας, ανεξαρτήτως θρησκεύματος και καταγωγής. Η εκπαιδευτική του λειτουργία συνεχίστηκε μέχρι το 1902, ενώ η παροχή συσσιτίων μέχρι το 1922. Με την Συνθήκη της Λωζάνης, του 1923, προσφυγικές οικογένειες διέμειναν στις εγκαταστάσεις του Ιμαρέτ μέχρι το 1965-75. Το 1954 αναγνωρίστηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση ως Αιγυπτιακό “Βακούφι“. (1) Το 2001  ξεκίνησε η ευρεία αποκατάστασή του και από τον Ιούνιο του 2004 λειτουργεί ως μνημείο – ξενοδοχείο, που συμπεριλαμβάνει και ερευνητικό κέντρο για την προαγωγή της διαπολιτισμικής κατανόησης και επικοινωνίας.

Το ΙΜΑΡΕΤ είναι χτισμένο σε περίοπτη θέση, εντός των τειχών της συνοικίας της Παναγίας. Η συνολική έκταση του συγκροτήματος είναι 4.200 μέτρα. Το μήκος του, στην στρωμένη με κυβόλιθους οδό Θεοδ. Πουλίδου, είναι ασυνήθιστα μεγάλο, φτάνει τα 120 μέτρα!

Η αρχιτεκτονική του είναι μοναδική, καθηλώνει τη ματιά και τις αισθήσεις του επισκέπτη από την πρώτη στιγμή. Η ποικιλία της διακόσμησης, οι διαδοχικές, αμέτρητες καμάρες, η αλληλεπίδραση μεταξύ εξωτερικών και εσωτερικών χώρων δημιουργούν ένα πρωτότυπο αρχιτεκτονικό σύνολο απαράμιλλης αισθητικής.

Το ΙΜΑΡΕΤ είναι συγκροτημένο σε τέσσερις επιμέρους ενότητες, που παρατάσσονται σε σειρά και είναι οργανωμένες γύρω από τέσσερις κήπους – αυλές. Ένα από τα πιο συναρπαστικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, που προσδίδουν στο συγκρότημα μια εξωτική αύρα ανατολής, είναι οι αναρίθμητοι θόλοι που υψώνονται, με το ιδιόμορφο σχήμα τους, από κάθε σημείο του οικοδομήματος. Στην κορυφή τους είναι τοποθετημένο το μαρμάρινο ή μπρούντζινο “κλειδί”. Όλοι είναι επενδεδυμένοι με φύλλα μόλυβδου, τα οποία αλληλοκαλύπτονται για την αποτελεσματικότερη στεγανοποίηση της μεγάλης τους επιφάνειας. Στις ενώσεις τους σχηματίζουν ακτινωτές νευρώσεις, ένα στοιχείο γνώριμο στην οθωμανική αρχιτεκτονική. Ένα πλήθος από καμινάδες, διαφόρων σχημάτων και υψών, προβάλλουν ανάμεσα στους θόλους, δημιουργώντας την εντύπωση μιας “πολυεπίπεδης αταξίας” στην οργάνωση του συνόλου.

Οι τοίχοι έχουν πάχος σχεδόν ένα μέτρο και είναι κατασκευασμένοι από ημιλαξευτούς, λίθους με την παρεμβολή οπτοπλίνθων. Οι κίονες είναι είτε πλίνθινοι είτε μαρμάρινοι, ενώ σε κάποια κιονόκρανα παρατηρούνται μοτίβα φυτικά. Όλα τα παράθυρα έχουν μαρμάρινα πλαίσια και είναι σιδερόφρακτα. Πολύ σημαντική στην συνολική εικόνα του ΙΜΑΡΕΤ είναι η παρουσία των τεσσάρων, εξαιρετικά φροντισμένων κήπων με τα δέντρα, τους θάμνους και τα λουλούδια, τους πλακόστρωτους διαδρόμους, τις στέρνες με το διαυγέστατο νερό. Είναι μια πολύτιμη εναλλαγή στοιχείων φυσικού περιβάλλοντος με τις κτιριακές εγκαταστάσεις του συγκροτήματος, που αποκτά έτσι μια ιδιαίτερη πλαστικότητα και φινέτσα.

Όταν, το 2001, η οικογένεια Μισσιριάν ανέλαβε τις τύχες του ΙΜΑΡΕΤ, το βρήκε σε πολύ κακή κατάσταση από την μακροχρόνια εγκατάλειψη. Το όραμα ήταν να αποκατασταθεί το κτίριο χωρίς να αλλοιωθεί η ατμόσφαιρα και το ύφος που αποπνέει έτσι ώστε, αυτός που θα μένει στο ΙΜΑΡΕΤ, να μπορεί να αισθάνεται την αύρα και τον χαρακτήρα μιας άλλης εποχής. Γι’ αυτό τον λόγο, οι παρεμβάσεις που έγιναν στους διάφορους χώρους ήταν οι λιγότερες δυνατές, πάντα προσανατολισμένες με την ικανοποίηση των σύγχρονων απαιτήσεων ενός ταξιδευτή.

Ανεξάρτητα αν κάποιος διαμένει ή όχι, έχει την δυνατότητα να γνωρίσει την ιστορία, την σημασία και τους χώρους του ΙΜΑΡΕΤ με τις καθημερινές ξεναγήσεις. Η αφετηρία της περιήγησης είναι στον χώρο της reception, όπου βρίσκονται τα διοικητικά γραφεία, το εστιατόριο και καφέ.

Αρχικά βλέπουμε την τετράγωνη αυλή, που αποτελεί τον πρώτο “μεντρεσέ” (ανώτερης εκπαίδευσης σχολείο για θεολογικές και νομικές επιστήμες), με τους 25 ξενώνες των μαθητών. Στη συνέχεια οδηγούμαστε στο “μεστζιντ”, τον βασικό χώρο διδασκαλίας και κατόπιν στην τρίγωνη αυλή, όπου βρίσκεται ο δεύτερος μεντρεσές με τα 31 δωμάτια. Μετά φτάνουμε στην “μεκτέμπ” (κορανικό σχολείο για νεαρούς – πρώτη βαθμίδα εκπαίδευσης) και στο “ιμαρέτ”, την κουζίνα, απ’ όπου πήρε και το όνομα του.

Φτάνουμε στα τείχη της πόλης που περικλείουν το κτίριο και βλέπουμε την “κινστέρνα”, την παλιά δεξαμενή νερού που έχει μετατραπεί σε πισίνα, καθώς και το “χαμάμ” του σχολείου. Ολοκληρώνουμε την περιήγησή μας στην αίθουσα συνεδριάσεων, έχοντας αποκομίσει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ίδρυση, την λειτουργία και χρήση, την αρχιτεκτονική και ιστορία του συγκροτήματος, καθώς και την σχέση του με την πόλη της Καβάλας.

Η αναβίωση ενός μνημείου του ισλαμικού πολιτισμού στην σύγχρονη Ευρώπη είναι μια ουσιαστική προσπάθεια προσέγγισης του πολιτισμού του “άλλου” και ένα βήμα για την καλύτερη κατανόησή του. Είναι ένα έργο που συμβάλλει στις παγκόσμιες προσπάθειες για ειρήνη, σε μια εποχή που δοκιμάζεται σοβαρά από συγκρούσεις διαφορετικών κοσμοθεωριών.

Στα ξύλινα και μαρμάρινα δάπεδα βαδίζουμε απαλά και μιλάμε με χαμηλή φωνή, όπως άλλωστε όλο το προσωπικό του ΙΜΑΡΕΤ. Γευματίζουμε και δειπνούμε με εξαίσιες γεύσεις της ελληνικής κουζίνας, με συνοδεία εκλεκτών κρασιών, που μας προτείνουν οι άριστα ενημερωμένοι σερβιτόροι. Σ΄ένα περιβάλλον υψηλού γούστου και αισθητικής μοναδικής. Και με μια όψη της πόλης της Καβάλας απέναντί μας, που δυσκολευόμαστε να καταλήξουμε αν είναι ωραιότερη με το φως της μέρας ή με τις αντανακλάσεις των χρωματικών τόνων της νύχτας.

Σημείωση

  • Βακούφι είναι μια δικαιοπραξία μέσω της οποίας ένα φυσικό πρόσωπο παραιτείται από ένα ή περισσότερα αγαθά του και τα θέτει εκτός εμπορικής συναλλαγής, αφιερώνοντάς τα ισοβίως σε έναν ιερό, φιλανθρωπικό ή κοινωνικό σκοπό.Το βακούφι αποτελεί τον κατεξοχήν μηχανισμό για την επίτευξη της ελεημοσύνης (sadaka), έναν από τους κύριους άξονες του Ισλάμ.

 

back-button
next-button
imaret-kavalas imaret-kavalas_1 imaret-kavalas_2 imaret-kavalas_3 imaret-kavalas_4 imaret-kavalas_5 imaret-kavalas_6 imaret-kavalas_7 imaret-kavalas_8 imaret-kavalas_9 imaret-kavalas_10 imaret-kavalas_11 imaret-kavalas_12 imaret-kavalas_13 imaret-kavalas_14
Close Καλάθι Αγορών
Close
Close
Categories
Newsletter

Newsletter

Κάνε εγγραφή δωρεάν για να λαμβάνεις τα προγράμματα των εκδρομών και τα άρθρα μας για νέους προορισμούς.

Please wait...

Σας ευχαριστούμε για την εγγραφή!